Hà Nội hiện giờ không chỉ có con đường gốm sứ rực rỡ mà đang ngày càng có thêm nhiều những góc nhỏ của thành phố được các họa sĩ và những người yêu Hà Nội làm đẹp mỗi ngày, bằng những bức tranh mang màu sắc tươi sáng, truyền tải những thông điệp hân hoan của sự sống.
Khi đi qua con đường dẫn vào một khu đô thị trên đường Hồ Tùng Mậu của Hà Nội những ngày gần đây, rất nhiều người dân thủ đô đã ồ lên thích thú trước sự xuất hiện của những bức tranh khổng lồ, sinh động và nhiều màu sắc. 20 họa sĩ đã dày công vẽ hàng chục bức tranh cỡ lớn trên những tấm tôn lạnh trải suốt dọc đường.
Ở nhiều nước trên thế giới, những bức tường công cộng như thế này là địa điểm lý tưởng để những họa sĩ đường phố thể hiện cá tính và tài năng của mình với nghệ thuật vẽ tranh bằng sơn màu (grafity). Nhưng khác với những bức tranh mang đậm tính cá nhân ở phương tây, con đường bích họa Hồ Tùng Mậu ở Hà Nội mang đến cảm giác hiền hòa và gần gũi. Đề tài được các họa sĩ lựa chọn đều là những yếu tố tinh thần gắn liền với những giá trị văn hóa của người Việt.
Đã bao lâu rồi bạn chưa được nhìn ngắm những bức tranh gà, lợn Đông Hồ, tranh sinh hoạt, tranh cá chép Hàng Trống.
Không chỉ có vậy, các họa sĩ còn chọn lựa những câu chuyện cổ tích, những truyền thuyết rất đỗi thân quen để tái hiện. Qua con mắt nghệ thuật và đôi tay tài năng của các họa sĩ, những câu chuyện xưa trở nên sống động và gần gũi hơn rất nhiều với người thưởng thức.
Bên cảnh những yếu tố truyền thống, những giá trị xưa, các bức tranh còn mở ra những khung cảnh nên thơ của những cánh đồng hoa Tây Bắc, một miền sông nước miền Tây xanh thăm thẳm và rất nhiều những danh lam, thắng cảnh khác nữa của đất nước.
Bốn mươi bức tranh là bốn mươi góc nhìn khác về cuộc sống. Chúng đang thực sự dành tặng cho những người dân gắn bó với con đường này một món quà tinh thần quý giá. Các bức tranh sẽ mang tới những khoảng bình yên cho con người. Trên đường về nhà, nếu đã trải qua một ngày mệt mỏi, bạn có thể chọn cho mình một bức vẽ yêu thích để ngắm nhìn. Màu xanh của thiên nhiên, sông nước có thể sẽ làm dịu đi phần nào những căng thẳng của phấn đấu và đua tranh.
Con đường này có lẽ sẽ trở thành một lớp học thú vị cho các mẹ có con nhỏ. Thay vì chỉ hỏi han điểm số, các bố mẹ có thể cùng con khám phá những câu chuyện cổ, hay kể cho con nghe ý nghĩa ẩn sau những bức tranh Đông Hồ sinh động. Hoặc đơn giản hơn là chạy xe chậm lại để trẻ có thể ngắm nhìn những bức tranh đầy màu sắc. Rất có thể, con đường bích họa này sẽ giúp nhiều trẻ em khám phá ra niềm đam mê của mình.
Không chỉ có con đường tôn Hồ Tùng Mậu, những bức bích họa tươi đẹp đang như một phép màu tới với nhiều những con phố khác ở Hà Nội. Khu tập thể Học viện Phụ nữ Trung ương là một trong những góc phố đang được thay một màu áo mới. Các họa sĩ trẻ của Sài Gòn đang tích cực tạo tác một diện mạo mới cho những ngôi nhà chung cũ kĩ đã có tuổi đời 30-40 năm. Hoạt động này nằm trong dự án kiến tạo cộng đồng có tên Art Build Communities.
Các nghệ sĩ của dự án đã lắng nghe những câu chuyện, những kỷ niệm và nguyện vọng của những người sống trong các khu nhà. Để rồi, từ những chất liệu “ký ức” và “mong ước” đó, các anh chị đã thiết kế những bức tranh không chỉ đẹp mà còn hài hòa, mang sự gắn kết với không gian sinh hoạt nơi đây. Anh Nguyễn Thanh Tuyên, một họa sĩ tham gia dự án còn tiết lộ với Zing, trước khi tham gia, anh còn không biết đến “tàu điện”, nhưng rồi trò chuyện, lắng nghe và thấu hiểu, nhóm nghệ sĩ đã biết mình phải vẽ gì cho khu tập thể.
Những nét đẹp nhuần nhị của cảnh sắc và con người Hà Nội là những đề tài được lựa chọn. Các anh chị đã vẽ nên khung cảnh một góc nhỏ của làng Láng, với con sông Tô Lịch hiền hòa và xanh trong hay những cô gái yêu kiều trong tà áo dài tuyền thống, bên những chiếc xe chở hoa đậm chất Hà Thành.
Bên cạnh đó, những nghệ sĩ trẻ còn mang sự sáng tạo của mình gửi tặng người dân trong khu phố những bức tranh đến từ tưởng tượng. Như chú rồng nước hiền hòa, hiện ra uy nghiêm trên vịnh Hạ Long là một ví dụ.
Đặc biệt nhất, có lẽ phải kể đến “thủy cung” mà các nghệ sĩ đã kiến tạo trong tầng hầm của căn nhà. Những đứa trẻ ở đây sẽ có cho riêng mình một thế giới mới lạ để khám phá, để ngắm nhìn. Theo dự kiến, trong căn hầm này, các nghệ sĩ sẽ vẽ cả những bức tranh 3D nổi. Khi mọi thứ hoàn thành, căn hầm sẽ được lắp đèn, xua đi hoàn toàn không gian âm u trước đây.
Quả thật, nghệ thuật thị giác đang giúp cuộc sống của người dân thủ đô trở nên sinh động và tích cực hơn rất nhiều.
Cuối cùng, có lẽ không thể không nhắc tới công trình của một người Mỹ rất yêu Hà Nội – cựu binh Mỹ Paul George Harding. Cùng với họa sĩ Nguyễn Thị Mỵ, ông Harding và các tình nguyện viên đang cùng nhau tạo nên những bức bích họa ở khắp các ngõ ngách phường Trung Hòa, Hà Nội.
Người Mỹ yêu Hà Nội này muốn dùng nghệ thuật để đầy lùi những quảng cáo rao vặt, những đống rác bữa bãi trong các khu phố này. Harding tin rằng người ta sẽ không còn nỡ dán những mẩu quảng cáo hay vứt rác bừa bãi trước những bức tranh đẹp. Trước khi thực hiện những hành động xấu, có lẽ người ta sẽ bị những hình ảnh tươi đẹp này “cảm hóa”.
Dự án của Harding và những người bạn cũng mang cá tính nghệ thuật rất riêng của mình. Những khung cảnh giản dị và bình yên của cuộc sống được nhóm tận dụng tối đa để mang tới sức sống tươi mới và vui vẻ hơn cho những con hẻm nhỏ. Không cầu kì, nhưng lại vẫn có thể khiến người nhìn ngắm mỉm cười, và yêu hơn con phố của mình.
Cũng là một người Hà Nội, dù không sống ở những con phố đã được khoác một màu áo mới, nhưng người viết vẫn cảm thấy lòng hân hoan khi ngắm nhìn những bức tranh đã đang và sẽ hoàn thành này. Không chỉ bởi thành phố đang trở nên đẹp hơn, mà cũng bởi người Hà Nội lại có thêm một khoảng sắc màu trong tâm hồn, một khoảng để có thể trở về, nhìn ngắm và tìm thêm cho mình một chút bình yên, giữa cái tấp nập, vội vàng của cuộc sống. Và cũng vì lẽ đó, xin được gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến những người đang giúp tô điểm thêm cho thành phố và tâm hồn của con người nơi đây.
Hải Lam