Ngoài các câu truyện kể dân gian truyền miệng, các làn điệu lướn, đối đáp, giao duyên dân tộc Tày còn có nhiều lễ hội độc đáo. Trong đó phải kể đến Lễ hội Cầu trăng.

Lễ hội Cầu Trăng là phần nghi lễ rất độc đáo, có tính hướng thiện và giáo dục rất cao trong cộng đồng người Tày. Trong những ngày này những người già gặp nhau hỏi thăm chuyện gia đình, chuyện phát triển sản xuất, chăn nuôi.

Đây cũng là ngày hội để các chàng trai, cô gái gặp nhau qua những câu hát trao duyên. Đối với dân tộc Tày, tín ngưỡng dân gian luôn quan niệm trên cung trăng có mẹ trăng và 12 nàng tiên (con gái của mẹ). Mẹ trăng cùng 12 nàng tiên luôn chăm lo, bảo vệ mùa màng cho muôn dân.

Bởi vậy, đồng bào Tày ở thôn Bản Loan, xã Yên Định, huyện Bắc Mê (Hà Giang) thường xuyên duy trì tổ chức lễ hội cầu Trăng với ý nghĩa đón trăng và các nàng tiên xuống vui Tết Trung Thu. Trong những ngày này những người già gặp nhau hỏi thăm chuyện gia đình, chuyện phát triển sản xuất, chăn nuôi. Với thanh niên, đây là ngày hội để các chàng trai, cô gái gặp nhau qua những câu hát trao duyên. Còn đối với trẻ em thì đây là ngày vui nhất, các em được rước đèn ông sao, được vui đùa, phá cỗ dưới ánh trăng rằm.

le hoi cau trang 2

Lễ hội cầu Trăng được tổ chức đúng ngày Rằm tháng Tám, lễ hội gồm hai phần là phần lễ và phần hội.

Mở đầu phần hội là các màn múa vòng quanh bàn lễ đặt ngoài Trời. Tiếp đến, dân bản thi nấu các món ẩm thực truyền thống (cơm lam, xôi ngũ sắc, mắm thịt lợn, mắm cá chép, trám muối, măng muối…); chơi các trò chơi dân gian; quây quần ngồi uống rượu, thưởng thức các món ẩm thực vừa chế biến. Hòa quyện vào men rượu thơm nồng, ngây ngất, họ cùng nhau múa, hát với giai điệu mượt mà, đằm thắm…

Đêm hôm sau, đúng vào ngày rằm tháng tám, khi mẹ trăng lên khỏi đỉnh núi và bắt đầu tỏa sáng xuống bản làng, tất cả người dân tập trung ở sân. Lúc này, thầy cúng tiến hành cúng thổ công và các thần linh, các nghệ nhân cúng tế múa vòng quanh dàn cúng khi khai hội đón trăng. Để trình bày về những việc đã làm trong năm, những diễn biến của thiên nhiên đối với đời sống lao động sản xuất của họ, đồng thời bày tỏ nguyện vọng, cầu xin cho mưa thuận, gió hòa; xua đuổi thú giữ phá phách, nhốt chặt những con sâu, con bọ có hại, xin tiếp những hạt giống tốt để mùa màng trong năm tới tiếp tục được bội thu; người người xin tránh được những tai ương bệnh tật…họ còn ca bài cúng tế Thần Mặt trăng “ Mổ Lùng Hai” hay còn gọi là (Nàng Hai).

Khi trăng lên đứng giữa đỉnh đầu cũng là lúc Đêm hội cầu trăng kết thúc, cả bản làm lễ tiễn mẹ trăng về trời, sau đó họ lại tiếp tục ngân nga trong câu hát then, hát cọi có sức lôi cuốn con người đến kỳ lạ. Kết thúc buổi lễ, già làng sẽ phát các hạt giống cho con cháu, cầu cho tất cả bà con một năm mới gieo trồng gặp thuận lợi, mùa màng bội thu, dân bản no ấm.

Thông qua việc tổ chức lễ hội cầu trăng, bà con dân tộc Tày còn truyền dạy cho con cháu của mình lòng tự hào, gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc.

Thuần Chân

Từ Khóa: