Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) vừa công bố tác động của việc tăng thuế giá trị gia tăng (VAT) tới xã hội và phúc lợi gia đình. Theo đó, VEPR cho rằng  việc tăng thuế VAT theo cả hai phương án của Bộ Tài chính đều tác động làm tăng tỷ lệ đói nghèo.

Trước đó, Bộ Tài chính đưa ra 2 phương án sửa đổi luật thuế VAT, trong đó phương án 1 tăng từ 5% lên 6% và từ 10% tăng lên 12%. Phương án 2 tăng các mặt hàng có thuế suất 5% lên 10%. Dự kiến, nếu được Quốc hội thông qua, luật sẽ có hiệu lực từ 1/1/2019.

Theo Thanh niên, kết quả nghiên cứu của VEPR cho thấy tăng thuế VAT sẽ ảnh hưởng đến tất cả các nhóm dân số, đặc biệt các nhóm nghèo.

Cụ thể, với phương án tăng thuế VAT từ 5% lên 6%, tỷ lệ chi tiêu bình quân giảm đi 0,89%, tỷ lệ nghèo tăng lên 0,26 điểm phần trăm, tương ứng với khoảng 240.000 người nghèo tăng lên.

Phương án tăng thuế VAT lên mức chung 10% thì tác động nhỏ hơn một chút. Các nhóm hộ tiêu dùng nhiều thực phẩm như rau và thịt sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn.

Dân trí dẫn lời TS Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng VEPR, cho biết khi tăng thuế VAT, tất cả các hộ gia đình, người dân đều bị ảnh hưởng vì giá cả tăng theo. Tuy nhiên, người nghèo sẽ bị thiệt hại nhiều hơn so với người giàu do thu nhập của họ ít hơn.

Bên cạnh đó, về cơ bản, các hộ ở nông thôn, những gia đình có nhiều thành viên, trình độ học vấn thấp… sẽ chịu ảnh hưởng mạnh hơn nếu tăng thuế VAT.

Ông Thành cho rằng nếu không có cải cách đáng kể trong chi tiêu mà chỉ tập trung tăng thu bằng cách tăng thuế, phúc lợi xã hội sẽ giảm, năng suất cũng như sản lượng cũng đi xuống.

Thực tế cho thấy nhiều đề xuất tăng thuế gần đây của Chính phủ luôn bị công luận phản đối mạnh mẽ. Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến phản ứng tăng thuế được cho là do ngành thuế và Nhà nước thường không giải trình được tăng thuế để làm gì, thiếu minh bạch về vấn đề sử dụng số tiền thu được từ tăng thuế khiến người dân cảm thấy thiếu tin tưởng. Do đó, các chuyên gia kinh tế cho rằng trước khi đề xuất tăng thuế, Chính phủ phải thuyết phục được người dân về tính hợp lý của các khoản chi tiêu ngân sách nhà nước.

Vỹ An