KHổng Tử

Văn hóa 25/09/25, 07:35

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: 林放問禮之本，子曰：「大哉問！禮，與其奢也，寧儉；喪，與其易也，寧戚。」（《論語‧八佾‧四》） Lâm Phóng vấn lễ chi bản, Tử viết: "Đại tai vấn! Lễ, dữ kỳ xa dã, ninh kiệm; tang, dữ kỳ dị dã, ninh thích." (Trích "Luận Ngữ - Bát Dật - 4") 【Chú thích】 林放 (Lâm Phóng): Người nước Lỗ, có thuyết cho rằng ông là học trò ...

Văn hóa 23/09/25, 07:30

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: 子曰：「人而不仁，如禮何？人而不仁，如樂何？」（《論語‧八佾‧三》）  Tử viết: "Nhân nhi bất nhân, như lễ hà? Nhân nhi bất nhân, như nhạc hà?" (Trích "Luận Ngữ - Bát Dật - 3") 【Bàn luận】 Họ Quý và ba nhà ở nước Lỗ, vốn là đại phu mà lại dùng lễ nghi của thiên tử, đó là hành ...

Văn hóa 21/09/25, 06:49

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: 三家者以《雍》徹，子曰：「『相維辟公，天子穆穆』，奚取於三家之堂？」（《論語‧八佾‧二》）  Tam gia giả dĩ "Ung" triệt, Tử viết: "'Tướng duy tịch công, thiên tử mục mục', hề thủ ư tam gia chi đường?" (Trích "Luận Ngữ - Bát Dật - 2") 【Chú thích】 三家 (Tam gia): Ba nhà đại phu nắm quyền ở nước Lỗ là Trọng Tôn (sau ...

Văn hóa 19/09/25, 06:47

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: 孔子謂季氏：「八佾舞於庭，是可忍也，孰不可忍也？」（《論語‧八佾‧一》）  Khổng Tử vị Quý thị: "Bát dật vũ ư đình, thị khả nhẫn dã, thục bất khả nhẫn dã?" (Trích "Luận Ngữ - Bát Dật - 1") 【Chú thích】 佾 (Dật): Âm là yì, chỉ hàng vũ công. Theo lễ chế, Thiên tử có 8 hàng (dật), Chư hầu ...

Văn hóa 17/09/25, 06:43

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: 子曰：「非其鬼而祭之，諂也；見義不為，無勇也。」 Tử viết: "Phi kỳ quỷ nhi tế chi, siểm dã; kiến nghĩa bất vi, vô dũng dã." (Trích "Luận Ngữ - Vi Chính - 24") 【Chú thích】 鬼 (Quỷ): Thời xưa, người chết đều được gọi là "quỷ", thường chỉ tổ tiên đã khuất, nhưng đôi khi cũng có ...

Văn hóa 15/09/25, 16:35

Tác giả: Tiết Trì Khổng Tử nói trăm đời sau có thể biết được, cơ sở của luận điểm này nằm ở văn hóa Trung Hoa, ở đạo thống. Chỉ cần đi theo quỹ đạo của văn hóa Trung Hoa, có "kế thừa" và có "thêm bớt", thì "dù trăm đời ...

Trí huệ cổ nhân 09/09/25, 20:00

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: 子曰：「人而無信，不知其可也。大車無輗，小車無軏，其何以行之哉？」 Tử viết: "Nhân nhi vô tín, bất tri kỳ khả dã. Đại xa vô nghê, tiểu xa vô việt, kỳ hà dĩ hành chi tai?" (Trích "Luận Ngữ - Vi Chính - 22") Chú thích 大車無輗 (Đại xa vô nghê): "Đại xa" (xe lớn) chỉ loại xe bò, là ...

Trí huệ cổ nhân 08/09/25, 22:47

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: 或謂孔子曰：「子奚不為政？」子曰：「《書》云：『孝乎惟孝，友于兄弟』。施於有政，是亦為政，奚其為為政？」 Hoặc vị Khổng Tử viết: "Tử hề bất vi chính?" Tử viết: "Thư vân: 'Hiếu hồ duy hiếu, hữu vu huynh đệ.' Thi ư hữu chính, thị diệc vi chính, hề kỳ vi vi chính?" (Trích "Luận Ngữ - Vi Chính - 21") Chú thích 《書》云 (Thư vân): "Thư" ...

Đạo đức - Phong thái 05/09/25, 22:04

Tác giả: Tiết Thi Quý Khang Tử vấn: "Sử dân kính, trung dĩ khuyến, như chi hà?" Tử viết: "Lâm chi dĩ trang, tắc kính; hiếu từ, tắc trung; cử thiện nhi giáo bất năng, tắc khuyến." (Sách Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 20) 【Chú thích】 Quý Khang Tử (季康子): Năm thứ ...

Đạo đức - Phong thái 04/09/25, 09:57

Tác giả: Tiết Thi Ai Công vấn viết: "Hà vi tắc dân phục?" Khổng Tử đối viết: "Cử trực thố chư uổng, tắc dân phục; cử uổng thố chư trực, tắc dân bất phục." (Sách Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 19) (Tạm dịch: Ai Công hỏi rằng: "Làm thế nào thì ...

Đạo đức - Phong thái 03/09/25, 08:50

Tác giả: Tiết Thi Tử Trương học can lộc. Tử viết: "Đa văn khuyết nghi, thận ngôn kỳ dư, tắc quả vưu; đa kiến khuyết đãi, thận hành kỳ dư, tắc quả hối. Ngôn quả vưu, hành quả hối, lộc tại kỳ trung hĩ." (Sách Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương ...

Đạo đức - Phong thái 02/09/25, 10:08

Tác giả: Tiết Thi Tử viết: "Do, hối nhữ tri chi hồ! Tri chi vi tri chi, bất tri vi bất tri, thị tri dã." (Sách Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 17) (Tạm dịch: Khổng Tử nói: "Này trò Do, thầy dạy cho con về 'biết' nhé! Biết thì nói là ...

Đạo đức - Phong thái 01/09/25, 10:05

Tác giả: Tiết Thi Tử viết: "Công hồ dị đoan, tư hại dã dĩ!" (Sách Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 16) 【Chú thích】 Công (攻): Trong Luận Ngữ, Khổng Tử từng nói "Tiểu tử minh cổ nhi công chi khả dã" (Các trò hãy gõ trống mà công kích nó) và "Công ...

Đạo đức - Phong thái 31/08/25, 10:59

Tác giả: Tiết Thi Tử viết: "Học nhi bất tư tắc võng, tư nhi bất học tắc đãi." (Sách Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 15) (Tạm dịch: Khổng Tử nói: "Học mà không suy nghĩ thì hoang mang, vô ích; suy nghĩ mà không học thì nguy hiểm, mỏi mệt.") 【Chú thích】 Võng ...

Văn hóa 30/08/25, 10:53

Tác giả: Tiết Thi Tử viết: "Quân tử chu nhi bất tỉ, tiểu nhân tỉ nhi bất chu." (Sách Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 14) 【Chú thích】 Chu (周), Tỉ (比): Hai chữ này đối lập nhau và có nhiều cách giải thích, chẳng hạn như: công là "chu", tư là "tỉ"; ...

Văn hóa 29/08/25, 11:48

Tác giả: Tiết Thi Tử Cống vấn quân tử. Tử viết: "Tiên hành kỳ ngôn, nhi hậu tùng chi." (Sách Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 13) (Tạm dịch: Tử Cống hỏi về người quân tử. Khổng Tử nói: "Hành động trước lời nói của mình, sau đó mới nói theo việc ...

Đạo đức - Phong thái 27/08/25, 08:49

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: Tử viết: 「Quân tử bất khí.」 (Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 12) Khổng Tử nói: "Người quân tử không phải là một món đồ vật." 【Chú thích】 Khí (器): Đồ vật, dụng cụ. Mỗi loại đồ vật đều có công dụng chuyên biệt, ví như chỉ nhân tài ...

Đạo đức - Phong thái 26/08/25, 07:30

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: Tử viết: 「Ôn cố nhi tri tân, khả dĩ vi sư hĩ.」 (Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 11) Khổng Tử nói: "Ôn lại điều cũ mà biết được điều mới, có thể làm thầy được rồi." 【Chú thích】 Ôn cố nhi tri tân (溫故而知新): Có hai cách ...

Đạo đức - Phong thái 25/08/25, 08:44

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: Tử viết: 「Thị kỳ sở dĩ, quan kỳ sở do, sát kỳ sở an, nhân yên sưu tai? Nhân yên sưu tai?」 (Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 10) Khổng Tử nói: "Xem việc họ làm, xét con đường họ đi, xem xét điều họ thấy ...

Đạo đức - Phong thái 23/08/25, 09:38

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: Mạnh Ý Tử hỏi về chữ hiếu. Tử viết: 「Vô vi.」 Phàn Trì đánh xe, Tử bảo rằng: 「Mạnh Tôn hỏi ta về chữ hiếu, ta đáp rằng 'Vô vi'.」 Phàn Trì nói: 「Thế là có ý gì ạ?」 Tử viết: 「Sinh, sự chi dĩ lễ; ...

Đạo đức - Phong thái 22/08/25, 08:36

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: Tử viết: 「Ngô thập hữu ngũ nhi chí vu học, tam thập nhi lập, tứ thập nhi bất hoặc, ngũ thập nhi tri thiên mệnh, lục thập nhi nhĩ thuận, thất thập nhi tòng tâm sở dục bất du củ.」 (Luận Ngữ, thiên Vi Chính, ...

Đạo đức - Phong thái 21/08/25, 08:33

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: Tử viết: 「Đạo chi dĩ chính, tề chi dĩ hình, dân miễn nhi vô sỉ. Đạo chi dĩ đức, tề chi dĩ lễ, hữu sỉ thả cách.」 (Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 3) Khổng Tử nói: "Dùng chính lệnh để dẫn dắt, dùng hình phạt ...

Đạo đức - Phong thái 20/08/25, 08:30

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: Tử viết: 「Kinh Thi tam bách, nhất ngôn dĩ tế chi, viết: 『Tư vô tà』.」 (Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 2) Khổng Tử nói: "Kinh Thi có ba trăm thiên, dùng một lời để bao quát, đó là: 'Tư tưởng không tà vậy'." 【Chú thích】 Kinh Thi ...

Đạo đức - Phong thái 19/08/25, 09:28

Tác giả: Tiết Trì Nguyên văn: Tử viết: 「Vi chính dĩ đức, thí như bắc thần, cư kỳ sở nhi chúng tinh cộng chi.」 (Luận Ngữ, thiên Vi Chính, chương 1) Khổng Tử nói: "Cai trị quốc gia bằng đức, ví như sao Bắc Đẩu, chỉ ở nguyên một chỗ mà các ...