Đại Kỷ NguyênTin tức thời sự quốc tế cập nhật 24/7, văn hoá truyền thống
16h30 ngày 2-10, Ủy ban Nobel công bố giải Noble Y học về tay ba nhà khoa học Mỹ Jeffrey C.Hall, Michael Rosbach và Michael W.Young với công trình ‘xác định gen điều khiển nhịp độ sinh học’.
Ủy ban Nobel công bố:
“Sự sống trên Địa cầu thay đổi theo vòng quay của hành tinh chúng ta. Trong nhiều năm, chúng ta biết rằng những cơ thể sống, trong đó có con người, có một cơ chế tự thân, một đồng hồ sinh học giúp cơ thể thích nghi với nhịp độ thường nhật. Nhưng cơ chế này thật sự hoạt động ra sao?
Jeffrey C. Hall, Michael Rosbach và Michael W. Young đã có thể đi vào bên trong đồng hồ sinh học của chúng ta và ‘xem’ nó hoạt động như thế nào. Phát hiện của họ lý giải vì sao cây cỏ, muôn thú và con người thay đổi nhịp sinh học để đồng bộ với sự biến hóa của Địa cầu.
Dùng ruồi giấm làm vật mẫu, những nhà khoa học đoạt giải Nobel Y học 2017 đã phân tách được gen điều khiển nhịp độ sinh học thường ngày của con người. Họ chứng minh được rằng gen này giải mã protein tích tụ trong tế bào suốt đêm và sử dụng nó trong ngày.
Nhờ điều này, họ xác định được các hợp chất protein trong cơ thể, hé lộ cơ chế tự quản theo ‘đồng hồ’ bên trong tế bào. Giờ đây, chúng ta biết rằng đồng hồ sinh học hoạt động theo cùng cơ chế ở những cơ thể đa bào, trong đó có con người.
Với độ chính xác tinh tế, đồng hồ sinh học trong chúng ta điều chỉnh giúp sinh lý học cơ thể thích nghi với các giai đoạn khác nhau một cách đáng kể trong ngày. Chiếc đồng hồ sinh học này điều chỉnh những chức năng quan trọng như hành vi, lượng hormone, giấc ngủ, nhiệt độ cơ thể và sự trao đổi chất”.
Chiến thắng của bộ ba Michael Young, Michael Rosbash và Jeffrey Hall nâng tổng số người Mỹ có giải Nobel lên 367 người, qua đó tiếp tục “thống trị” danh sách người được trao Nobel trong lịch sử.
Tính riêng ở giải Nobel Y học, có 104 người Mỹ được trao giải.
Sức khỏe con người sẽ bị ảnh hưởng khi xảy ra sai lệch tạm thời giữa môi trường bên ngoài và đồng hồ sinh học. Ví dụ, người ta thường cảm thấy mệt mỏi khi di chuyển qua những múi giờ khác nhau. Sai lệch kéo dài giữa sinh hoạt và nhịp sinh học bên trong có thể làm tăng nguy cơ nhiễm một số loại bệnh.
Một thành viên hội đồng Nobel cho biết đóng góp này của ba nhà khoa học Mỹ là: “phát hiện về cơ chế cơ bản bên dưới khía cạnh rất quan trọng của sinh lý học: cách nhận biết thời gian của tế bào”.
Theo Paul Nurse, giám đốc Viện Francis Crick, nhịp sinh học là quá trình sinh lý cơ bản nhưng có tầm quan trọng rất lớn. “Với cách tiếp cận từ góc độ gene, ba nhà khoa học đã xác định được về mặt sinh hóa những thành phần làm nên các gene đó, gồm protein và ARN, cũng như mô tả quy tắc của chúng để hiểu về những cơ chế duy trì đồng hồ tế bào làm nên nhịp sinh học”, ông Nurse nói.
Có hai lý do chính để hội đồng quyết định trao giải Nobel cho nghiên cứu này, Nurse cho biết.
Thứ nhất, nghiên cứu rất quan trọng trong việc giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về sự sống. Mọi sinh vật trên Trái Đất đều phụ thuộc vào Mặt Trời, mọi hoạt động của thực vật và động vật đều do chu kỳ ngày – đêm quyết định. Đồng hồ sinh học là yếu tố cốt lõi để hiểu về sự sống.
Thứ hai, nghiên cứu có thể giúp khoa học hiểu rõ hơn về những căn bệnh do sự sai lệch giữa nhịp sinh học và môi trường bên ngoài gây ra. Trong thời đại công nghệ ngày nay, con người ngày càng tách rời nhịp sinh học thông thường. Người ta có thể di chuyển giữa các múi giờ khác nhau hay sinh hoạt không phụ thuộc vào chu kỳ ngày – đêm, có thể làm việc cả ban đêm nhờ ánh đèn điện. Và điều khó tránh khỏi là sự mệt mỏi và cũng chính là một nguyên nhân sinh ra các loại bệnh.
Thông qua nghiên cứu này chúng ta sẽ có những định hướng sức khoẻ theo nhịp sinh học và sử dụng thuốc tuân theo dược lý thời khắc chuẩn xác hơn.
Ngày (3-10) giải Nobel Vật lý cũng sẽ được công bố, Hóa học (4-10), Hòa bình (6-10) và Kinh tế (9-10), trong khi vẫn chưa ấn định ngày xướng tên chủ nhân giải Nobel Văn học, dù theo thường lệ thì đây sẽ là một ngày thứ Năm (hoặc 5-10 hoặc 12-10).
Giải Nobel Y học do Ủy ban Nobel của Viện Karolinska ở thủ đô Stockholm của Thụy Điển quyết định.
Giải Nobel Vật lý và Hóa học do Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đề cử và quyết định. Viện Hàn lâm Thụy Điển phụ trách giải Nobel Văn học.
Năm nay thưởng cao hơn
Chủ nhân của giải Nobel sẽ được trao giấy chứng nhận, huy chương vàng cùng phần thưởng tiền mặt.
Ngày 25-9 vừa qua, Quỹ Nobel đã quyết định tăng tiền thưởng cho các hạng mục giải Nobel năm nay thêm 1 triệu krona (khoảng 120.000 USD) so với mùa giải trước, lên 9 triệu krona (khoảng 1,1 triệu USD).
Đây là lần điều chỉnh giá trị tiền thưởng đầu tiên kể từ năm 2012 khi Quỹ Nobel quyết định giảm giá trị tiền thưởng 20% mỗi hạng mục, trong bối cảnh phải cân đối ngân sách trong dài hạn.
Hoàng Kỳ (T/h)
Chuyên mục Sức khỏe, thời báo Đại Kỷ Nguyên nỗ lực mang đến cho bạn đọc những thông tin chính xác và bổ ích nhất. Tuy nhiên khoa học về thân thể người thật rộng lớn và còn nhiều điều y học chưa nhận thức đến được, do đó, các bài viết tại đây chỉ mang tính chất tham khảo. Mọi việc chẩn đoán, điều trị bệnh hay các tình trạng sức khỏe và làm đẹp cần phải có ý kiến các chuyên gia y tế được cấp phép.
