Lời toà soạn: Lịch sử 5.000 năm văn minh, văn hoá của Á Đông là cả một kho tàng vô giá cho hậu thế. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của những quan niệm mới có phần thiên kiến, lệch lạc, lịch sử ấy đã bị cải biên và nguỵ tạo nhiều. Với mong muốn phục hưng lại nền văn minh vĩ đại cũng như những truyền thống đạo đức quý báu, chúng tôi tiến hành loạt bài về lịch sử Á Đông gửi đến quý độc giả, ngõ hầu phá giải được những quan niệm sai lệch hiện nay.
Người Châu Âu có câu ngạn ngữ nổi tiếng lưu truyền khắp thế giới: “Mọi con đường đều dẫn tới La Mã“. Họ hoàn toàn có quyền tự hào khi sở hữu những đại lộ được xây dựng từ thời La Mã đã hơn ngàn năm qua. Tuy nhiên từ trước khi đế quốc La Mã đạt đến thời kỳ thịnh vượng, cách đó 200 năm Tần Thủy Hoàng đã cho xây dựng một con đường bộ cao tốc sớm nhất trong lịch sử có tên “Trực Đạo”. Danh tiếng của nó không thua gì Vạn Lý Trường Thành, khiến hậu thế không khỏi bất ngờ, kinh ngạc.
Kỳ tích trong lịch sử ngành xây dựng cầu đường
Sau khi Tần Thủy Hoàng thâu tóm lục quốc và thống nhất Trung Hoa, ngoài những thành tích nổi bật về quân sự, ông còn thực hiện hai việc lớn làm kinh ngạc toàn thế giới. Thứ nhất là xây Vạn Lý Trường Thành, thứ hai là làm một con đường giống như đường cao tốc hiện nay có tên gọi Tần Trực Đạo.
“Trực Đạo” đời Tần là con đường quân sự quan trọng được xây dựng theo lệnh Tần Thủy Hoàng từ năm 212 đến 210 TCN. Con đường này nối đến kinh thành của lục quốc lúc bấy giờ. Ông còn hạ lệnh cho đại tướng Mông Điềm xây dựng một con đường chạy từ Thuần Hóa (Hàm Dương) ở phía nam lên thành phố Bao Đầu (Nội Mông) ở phía Bắc, phía đông từ núi Tử Ngũ Lĩnh có độ cao so với mực nước biển là 1.600m. Mặt đường ở nơi rộng nhất khoảng 100 mét, trung bình rộng 20 mét. Đường đi qua 14 huyện Tuần Ấp, Hoàng Lăng, Phúc Huyện, Cam Tuyền, An Tắc… gặp núi phá núi, gặp hồ lấp hồ, xuyên qua cao nguyên Hoàng Thổ cho tới quận Cửu Nguyên, một mạch thẳng tắp vì thế được gọi là “Trực Đạo”.
Trong các tài liệu lịch sử có ghi chép, đoạn đường bằng thẳng của “Trực đạo” dài 1.800 dặm (900km), đoạn gấp khúc vòng qua núi qua sông dài hơn 700km, hơn một nửa kiến trúc xà cầu là ở trên đỉnh núi, một phần nhỏ còn lại là xây dựng trên thảo nguyên và sa mạc. Chiều dài của con đường này cũng tương đương với chiều dài biên giới Italia. Trục đường chính có thể đồng thời xếp 12 chiếc xe tải lớn thành hàng ngang hoặc 50 ô tô con cùng đi một lúc. Vị trí mặt đường rộng nhất có thể làm sân đỗ và cất cánh của một chiếc máy bay cỡ trung thời hiện đại.
Có một điều kỳ lạ càng làm con người ngày nay thán phục hơn nữa đó là toàn bộ 900km đường thẳng đều được dùng đất bazan và được đầm một cách cẩn thận, tỉ mỉ tới mức ngày nay trên mặt đường không hề mọc được một cái cây nào, chỉ có cỏ dại bám trên đó. Theo ghi chép trong các tài liệu lịch sử, chỉ trong vòng hai năm rưỡi, con đường này đã được hoàn thành. Điều này gây không ít kinh ngạc cho các kiến trúc sư cầu đường trên thế giới. Đó quả thực là một điều không tưởng trong bối cảnh khoa học, kỹ thuật thời bấy giờ.
Nguyên nhân bởi đây là con đường thẳng xuyên suốt từ Hàm Dương tới tận lãnh thổ của quân Hung Nô. Một nửa của toàn tuyến đường là thuộc cao nguyên Ordos (khu tự trị Nội Mông Cổ) vốn là nơi những người dân nước Tần xây dựng tuyến đường lúc bấy giờ hoàn toàn không quen thuộc. Mặc dù địa chất nơi đây không gập ghềnh, nhấp nhô như cao nguyên Hoàng Thổ ở Thiểm Bắc nhưng cũng có rất nhiều gò đất nối tiếp liền kề và khe rãnh ngang dọc hiểm trở.
Những dân phu xây dựng công trình này từ 2.000 năm trước làm thế nào để hoàn thiện nó chỉ trong một khoảng thời gian ngắn ngủi như vậy? Điều đó quả thật khiến hậu thế cảm thấy sửng sốt không thua gì những khám phá về Vạn Lý Trường Thành hay Kim Tự Tháp ở Ai Cập.
Mục đích quân sự
Sau khi Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Hoa, ông không cam tâm bị động tiêu hao binh lực chỉ để phòng ngự quân Hung Nô mà muốn có sách lược phản công tích cực. Ông phái đại tướng Mông Điềm xuất 3 vạn đại quân một mặt chinh phạt phương bắc đánh đuổi quân Hung Nô tới phía bắc dãy núi Âm Sơn, di chuyển dân trong nội địa tới phía nam núi Âm Sơn rồi thành lập quận Cửu Nguyên.
Vào năm thứ hai của vương triều, để có thể lập tức di chuyển quân sĩ tới Âm Sơn chống quân Hung Nô và vận chuyển lương thảo cho quân đội, Tần Thủy Hoàng đã hạ lệnh cho xây dựng tuyến đường này. Và quả thật sau khi đường Trực Đạo hoàn thành, sử mô tả rằng: “Người Hồ không dám tiến xuống phía nam để chăn ngựa, người Thổ không dám giương cung mà oán hận“. Rõ ràng, tầm quan trọng và uy lực của tuyến đường này là rất lớn.
Theo phân tích của các chuyên gia, tuyến đường này thuận tiện tới mức nếu phía bắc biên cương xảy ra chiến loạn, kỵ binh tinh nhuệ của Tần Thủy Hoàng chỉ trong 3 ngày 3 đêm là có thể từ Hàm Dương vượt hơn ngàn dặm tới tận quận Cửu Nguyên. Cửu Nguyên là tuyến đường quân sự quan trọng, quân dụng vật chất đều từ đây phân phát đến các cứ điểm quân sự ở Trường Thành. Với tuyến đường Trực Đạo, chỉ trong vòng một tuần, quân Tần có thể điều động quân đội tới bất kỳ nơi đâu suốt dải trường thành phòng thủ mạn bắc chống Hung Nô.
Ở di tích đường Trực Đạo trên cao nguyên Ordos có một khối đá lớn khắc dòng chữ “Thiên hạ đệ nhất đạo“. Nghiên cứu của rất nhiều nhà lịch sử học đều nhận định rằng đây có thể là đường bộ cao tốc được xây dựng sớm nhất thế giới. Để hoàn thành công trình có quy mô lớn trong một địa hình phức tạp, chưa có dấu tích con người như vậy từ hơn 2000 năm trước, chắc chắn cần phải có kỹ thuật đo lường vô cùng tinh xảo, chính xác.
Năm 1986, các nhà khảo cổ học đào được một số sơ đồ thăm dò địa chất bằng gỗ, được cho là những bản sơ đồ cổ nhất trong lịch sử. Qua đó họ cũng chứng thực được rằng từ thời Tần Thủy Hoàng người cổ đại đã có kỹ thuật đo lường, thăm dò địa chất rất ưu việt. Do đó họ hoàn toàn có thể hoàn thành một công trình kỳ tích như Trực Đạo.
Có người ví đường Trực Đạo và Vạn Lý Trường Thành cũng giống như cây mâu nhọn và cái thuẫn thuở xưa. Mâu là cây xà mâu, cây giáo, có cán dài, mũi nhọn, dùng để đâm. Thuẫn là cái khiên, cái mộc, có hình tròn hay bầu dục, bên trong có tay cầm, dùng để che đỡ. Mâu và thuẫn là hình tượng của sức mạnh quân sự, tinh thần tự cường. Cũng có lẽ bởi thế mà trải qua hơn 2.000 ngàn năm bị mưa gió bào mòn, xâm thực, Tần Trực Đạo vẫn không hề mất đi khí thế oai phong ban đầu.
Tuyến đường cổ chứng nhân của các thời kỳ lịch sử
Tần Trực Đạo là tuyến đường có vị trí địa lý rất hiểm yếu và là minh chứng của rất nhiều sự kiện lịch sử. Vào thời Hán Nguyên Đế (năm 33 TCN), Vương Chiêu Quân khi được gả cho người Hung Nô chính là đã xuất phát từ kinh đô Trường An đi qua đường Trực Đạo này để tiến về phương bắc. Ngày nay, dọc theo con đường này tới biên giới nội Mông Cổ vẫn còn ngôi mộ của Chiêu Quân và rất nhiều truyền thuyết tuyệt vời liên quan tới mỹ nhân này.
Cuối thời Đông Hán, trong chiến loạn, Thái Văn Cơ bị quân Hung Nô bắt giữ và sau đó được gả làm vợ của Tả Hiền Vương ở Hung Nô cũng đã đi qua con đường này. Vì nhớ quê nhà, Thái Văn Cơ muốn trở về đất Hán nhưng ngặt nỗi thân gái dặm trường, không thể quay về. Lúc đó Tào Tháo đã xuất 50 vạn đại quân đi dọc theo đường Trực Đạo tiến tới sát biên giới Hung Nô gây sức ép. Cuối cùng quân Hung Nô chỉ còn cách đồng ý để Thái Văn Cơ về nước.
Đến thời nhà Đường, khi tấn công người Đột Quyết, vua Đường Thái Tông Lý Thế Dân cũng từng nhiều lần đi qua tuyến đường này. Vào thời đó, quả thực đường Trực Đạo có tác dụng vô cùng quan trọng trong các trận chiến.
Trải qua năm tháng bể dâu, cho đến thời điểm hiện tại, một phần của đường Trực Đạo vẫn hằng ngày in dấu những bước chân của con người thế nhân. Tuy nhiên chẳng mấy người có thể biết rằng tuyến đường hằng ngày mình rong ruổi đi qua lại chính là một huyền thoại đang khiến cả thế giới phải sửng sốt.
Kiên Định
Đức Phật giảng về 7 kiểu vợ: Thế nào là “làm vợ như một người hầu”?