Trẻ em đang trong quá trình hoàn thiện về thể chất và tâm lý, nên rất dễ dàng bị ảnh hưởng tiêu cực từ những hành vi, lời nói vô ý của cha mẹ. Thậm chí những hành vi, những lời nói ấy rất nhỏ thôi cũng đủ khiến trẻ bị tổn thương suốt cuộc đời.

Một nhà khoa học đã làm một thí nghiệm như sau:

Ông bỏ một con cá lớn vào trong một cái bể có rất nhiều con cá nhỏ. Khi con cá lớn này đói bụng, nó liền bơi quanh bể để bắt cá nhỏ ăn. Vì vậy, đã không có con cá nhỏ nào thoát khỏi.

Một thời gian sau, nhà khoa học này đã dùng một chiếc bình thủy tinh chụp lên con cá lớn ấy. Sau đó, ông thả nhiều cá con vào trong bể. Mỗi lần nhìn thấy cá con bơi qua bơi lại chiếc bình, con cá lớn lại lao ra đớp nhưng mỗi lần lao ra, nó lại đâm đầu vào thành bình…Dần dần, con cá lớn ấy như hiểu ra và tần suất nó đâm đầu vào bình càng ngày càng ít đi.

Cuối cùng, nó hoàn toàn tuyệt vọng và buông bỏ tất cả sự cố gắng săn mồi.

Kết quả, khi nhà khoa học bỏ chiếc bình chụp ra, vì phải chịu rất nhiều va đập nên con cá lớn này đã chìm xuống đáy và không hề nhúc nhích. Vô luận là có bao nhiêu con cá nhỏ bơi qua bơi lại xung quanh nó, thậm chí bơi ngay trước miệng nhưng nó cũng không há miệng đớp mồi như xưa. Mấy ngày sau, con cá lớn ấy cứ như vậy mà chết.

Có không ít người sau khi đọc xong câu chuyện này liền nói: “Con cá lớn này thật quá ngu ngốc!” Nhưng hãy suy ngẫm một chút, chúng ta sẽ thấy rằng, nó thực sự vốn không ngu ngốc như chúng ta nhận định. Chính là bởi vì sau khi đã chịu vô số lần vấp phải trắc trở, nó bắt đầu hoài nghi khả năng săn mồi của mình. Cuối cùng, nó hoàn toàn tuyệt vọng, tin tưỡng vững chắc rằng mình là một con cá không có khả năng săn mồi. Chính loại cảm giác vô lực này đã là nguyên nhân giết chết nó.

Chuyên gia giáo dục trẻ thơ người Mỹ, Lilian G. Katz cũng phát hiện ra hiện tượng tương tự như vậy cũng có ở trẻ em. Ông gọi chúng là “Thói quen có tính ngu xuẩn”.

Ông nói: “Rất nhiều trẻ em trong quá trình học tập, sẽ bởi vì một nguyên nhân nào đó mà dần dần sản sinh ra một loại suy nghĩ nghi ngờ vềkhả năng học tập, vì vậy mà chúng sẽ đánh mất lòng tự tin. Ở trong mắt của người khác sẽ cảm thấy chúng ngày càng càng dốt.

Trong cuộc sống của chúng ta, cha mẹ vô ý dùng các phương pháp và thói quen xấu này thì cũng giống như chụp một chiếc bình lên đứa trẻ, đẩy trẻ từng bước từng bước đến hoàn cảnh “càng ngày càng dốt”.

1. Truyền dạy kiến thức quá sớm, bỏ qua cảm thụ riêng của trẻ

Một số cha mẹ vì thể diện, vì muốn con hơn người nên truyền dạy con những kiến thức trước tuổi. Thậm chí một số cha mẹ không muốn con “tự mãn” nên thường đặt ra những mục tiêu cao hơn khả năng của chúng. Nhưng một khi trẻ không có năng lực đạt được những mục tiêu, những kiến thức ấy, bị thất bại trẻ sẽ cảm thấy xấu hổ, thất vọng, càng ngày càng tự ti về bản thân.

Nếu một đứa trẻ rất ít khi có được cảm giác chiến thắng thì sẽ khiến chúng dần dần trở thành một đứa trẻ chậm hiểu, luôn lo lắng.

2. Cha mẹ không có thói quen học tập, đọc sách

(Ảnh: Matt Cardy/Getty Images)
(Ảnh: Matt Cardy/Getty Images)

Có cha mẹ nói, việc cha mẹ thích xem ti vi thì có liên quan gì đến con cái? Nhưng kỳ thực, mọi ngôn hàng cử chỉ và cảnh giới suy nghĩ của cha mẹ sẽ trực tiếp quyết định năng lực của trẻ. Đối với một đứa trẻ thì cha mẹ có tầm ảnh hưởng rất to lớn.

Nếu cha mẹ không thích đọc sách, không thích học tập thì thật khó để bồi dưỡng cho con những thói quen này, trẻ cũng khó có hứng thú với việc học tập giống như cha mẹ.

Thường xuyên suy nghĩ là cách tốt để rèn luyện đại não phát triển. Người thường xuyên để não không hoạt động thì não nhanh bị suy yếu, người thông minh cũng sẽ dần trở thành trì độn.

3. Mỗi bữa ăn đều cho trẻ ăn quá no

Nhiều cha mẹ trong bữa ăn luôn miệng khuyến khích con ăn nhiều một chút. Nghiên cứu chứng minh rằng, người thường xuyên ăn quá no thì tế bào não sẽ sớm suy yếu, trí lực giảm sút, càng ngày càng kém linh hoạt, thông minh. Cho nên, ăn quá no chưa hẳn là tốt. Cha mẹ nên cho con ăn no, đủ chất vào bữa sáng là tốt nhất, không ép trẻ ăn thêm khi trẻ đã muốn dừng lại.

4. Cha mẹ thức khuya, trẻ cũng thức khuya

Trẻ thường xuyên thức khuya cùng cha mẹ sẽ khiến giấc ngủ không đủ nên làm giảm khả năng miễn dịch, ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Ngoài ra các vấn đề như nội tiết mất cân bằng, chuyển hóa chất trong thân thể bị rối loạn, béo phì…cũng xuất hiện.

Theo các nhà tâm lý, việc cha mẹ mải xem ti vi, xem điện thoại, khiến con không có một giấc ngủ đầy đủ là hành vi không có trách nhiệm và thất trách nghiêm trọng.

5. Dùng vũ lực và ngôn từ bạo lực với trẻ

(Ảnh minh họa)
(Ảnh minh họa)

Trẻ thường xuyên bị cha mẹ giải quyết vấn đề bằng vũ lực, ngôn từ bạo lực sẽ trở nên khép kín mình, hướng nội, không muốn tâm sự chia sẻ cùng ai, rối loạn hành vi và ngôn ngữ, các vấn đề về thần kinh cũng xuất hiện.

6. Chỉ bắt học tập, không cho phép trẻ chơi

Có một số cha mẹ “không có tiền đồ” nên đặt mọi niềm hy vọng vào con cái. Mỗi ngày thấy con chăm chỉ học tập thì vui vẻ ra mặt, khi thấy con chơi thì nổi trận lôi đình.

Đây là cách giáo dục sai lầm nghiêm trọng. Việc cha mẹ nên làm không phải là cấm trẻ chơi mà là giúp trẻ thiết lập một thời khóa biểu phù hợp giữa chơi và  học. Cha mẹ bắt trẻ học tập quá nhiều, áp lực quá lớn không phải là cách để trẻ thông minh hơn mà thậm chí còn khiến trẻ trì trệ hơn.

7. Cấm trẻ không được khóc

Khi trẻ khóc, cha mẹ khó chịu, phẫn nộ nên sẽ theo bản năng là đe dọa, bắt trẻ ngừng ngay lại, đặc biệt là ở chỗ đông người. Bởi vì cha mẹ cho rằng, khi trẻ không khóc nữa thì phiền toái sẽ qua đi và vấn đề sẽ được giải quyết. Nhưng, khóc cũng là một liệu pháp giúp hồi phục sức khỏe và tinh thần của con người.

8. Nói lời cay độc với trẻ

Nhiều cha mẹ có thể vô tình hoặc cũng có thể cố ý ở trước mặt trẻ và người ngoài nói những câu như: “Con nhà em học dốt lắm”, “Cháu học kém lại lười học lắm”, “Cháu không được thông minh như con nhà chị!”…

Thậm chí có những bậc cha mẹ có con học giỏi, chăm ngoan nhưng vì “khiêm tốn” trước mặt người thân bạn bè cũng thường nói những lời chê bai trẻ như: “Cháu học cũng bình thường”, “Cháu cũng còn lười học lắm”... Kỳ thực, những câu nói này có tác động tiêu cực rất mạnh đến tâm lý và sức khỏe của trẻ.

Để trẻ có một tâm hồn và thể chất khỏe mạnh trong tương lai, cha mẹ nên khắc chế những thói quen hành vi không tốt của bản thân mình. Ngoài ra, nên bồi dưỡng cho trẻ những thói quen tốt như thói quen tự giác học tập, thói quen sinh hoạt, xây dựng cho trẻ một hoàn cảnh sống tích cực, khỏe mạnh, chính diện, hướng về phía trước. Đây cũng là cách cha mẹ chuẩn bị tốt các điều kiện để trẻ trở thành một người thông minh, trí tuệ. Đó không phải một việc khó khăn, chỉ cần cha mẹ để tâm thì hoàn toàn có thể làm được.

Theo NTDTV
Mai Trà biên dịch

Từ Khóa: