Ở Mesopotamia cổ đại, mọi người sống, làm việc và dành thời gian cho gia đình giống như chúng ta ngày nay. Họ cũng gặp một số vấn đề hàng ngày khi mua bán và những phiến đất sét được phát hiện tại thành phố cổ Tell el-Muqayyar ở miền nam Iraq đã cho thấy bằng chứng rõ ràng về việc này.

Theo Quartz, khoảng bốn ngàn năm trước, Nanni, có thể là một doanh nhân hoặc nghệ nhân đã viết một ghi chú cho một thương gia Ea-Nasir, phàn nàn rằng các thỏi đồng mà anh ta đã mua có chất lượng kém và Ea-Nasir đã đối xử tệ với anh ta bằng cách không hoàn trả tiền của mình.

Ông viết đại ý như sau:

“Hãy xem bạn đã đưa loại đồng thế nào cho tôi? Bạn đã giữ túi tiền của tôi từ trong lãnh thổ của kẻ thù; bây giờ tùy thuộc vào anh, hãy trả lại tôi đầy đủ số tiền đó. Hãy nhận thức rằng tôi sẽ không chấp nhận bất kỳ loại đồng nào từ anh mà không có chất lượng tốt. Tôi sẽ chọn và lấy các thỏi đồng riêng lẻ trong sân của mình và tôi sẽ chống lại quyền từ chối của anh vì anh đã đối xử với tôi một cách khinh miệt.”

Các phiến đất sét được ghi bằng chữ hình nêm, một trong những ngôn ngữ viết đầu tiên ở Trung Đông. Ngôn ngữ này được Thomas Hyde, một giáo sư người Anh chuyên về tiếng Ả Rập đồng thời là tác giả của cuốn Historia religionis veterum Persarum (Lịch sử tôn giáo của Ba Tư cổ đại) đặt tên vào năm 1700. Phải đến thế kỷ thứ 19 chúng ta mới có thể dịch được thứ ngôn ngữ cổ đại này.

Bảng danh sách từ đồng nghĩa Cuneiform từ Thư viện Ashurbanipal. Thời kỳ Neo-Assyrian (934 TCN – 608 TCN).

Khu vực Mesopotamia nằm ở Iraq ngày nay, phía miền đông Syria và đông nam Thổ Nhĩ Kỳ, ở vùng đất nằm giữa sông Tigris và Euphrates. Nó tồn tại đến khoảng thế kỷ thứ 7 sau Công nguyên, trong khoảng ba nghìn năm và nền văn minh của họ đã ảnh hưởng đến toàn thế giới.

Toán học, việc phân chia thời gian, thiên văn học, kiến ​​trúc và chiêm tinh học được người Mesopotami thực hành vào thời điểm này như là một hệ thống cơ bản.

Văn học phát triển mạnh mẽ với những câu chuyện lịch sử, thần thoại của các vị vua và hoàng hậu cùng các loài động vật, chim cá… rất phong phú. Nghệ thuật và điêu khắc đã phát triển trong những năm ở Lưỡng Hà bắt đầu bằng những bức tượng đất nung đơn giản và cải tiến dần dần để chạm khắc chi tiết tinh xảo.

Một phiến đất sét khác được viết bằng chữ hình nêm từ Babylon cổ đã được tìm thấy vào năm 1976 bởi Jacobus van Dijk, Giáo sư danh dự về Khảo cổ học tại Đại học Groningen ở Hà Lan.

Ngôn ngữ Akkadian trong văn bản nêm

Các bài viết được nghiên cứu bởi Michael P. Streck, Giáo sư Nghiên cứu Cận Đông cổ đại và Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cận Đông cổ đại tại Đại học Leipzig ở Đức và Nathan Wasserman, giáo sư At Xi Ri học tại Đại học Do Thái Jerusalem. Họ gọi những phiến đất sét này là ‘văn học khôn ngoan’ vì những câu đố và ẩn dụ. Chúng có thể được so sánh với các bài tiểu luận Silence Dogood của Benjamin Franklin, được xuất bản trên tờ báo của chính ông, Courant New-England năm 1722.

Các phiến đất sét được làm từ gạch đất sét mềm và các ký tự viết hoặc đóng dấu đã được thêm vào trước khi đất sét khô hoàn toàn. Chúng được sử dụng cho các bức thư, tuyên bố, câu chuyện và về tất cả mọi thứ như chúng ta vẫn đang viết trên giấy ngày nay.

Streck và Wasserman báo cáo rằng có cả những câu chuyện cười về chính trị, câu đố và hài hước giống như ngày nay. Điều này cho thấy rằng mọi người luôn luôn giống nhau mọi lúc mọi nơi, dù là ở thời cổ đại hay là ở thời kỳ hiện đại của chúng ta. Việc cho rằng người xưa lạc hậu, kém cỏi rất có thể là một ngộ nhận và thực tế là đã có các bằng chứng cho thấy họ vượt trội hơn so với chúng ta ngày nay ở không ít phương diện.

Nhật Quang