Trong tây Du Ký có một tình tiết mà mọi người đều rất quen thuộc, đó là Tôn Ngộ Không tự cho bản thân mình có thể cưỡi mây đạp gió đi rất xa, nhưng vẫn là ở trong tay Phật Tổ. Từ tình tiết này đã gợi mở cho chúng ta những khám phá về sinh mệnh.
Tôn Ngộ Không không thoát được khỏi lòng bàn tay của Phật Tổ
Tôn Ngộ Không thần thông quảng đại, bướng bỉnh ngang tàn, ba lần đại náo thiên cung, quậy đến vô pháp vô thiên, Ngọc Hoàng Thượng Đế đành phải thỉnh mời Phật Tổ Như Lai đến thu phục.
Như Lai đưa bàn tay ra, bảo Tôn Ngộ Không ra sức thi triển hết bản sự của mình, xem có thể bay ra khỏi lòng bàn tay của Ngài hay không. Tôn ngộ Không ngay tại chỗ cưỡi mây mà đi, vừa lộn nhào một cái đã cách xa vạn dặm, vượt qua năm ngọn núi lớn, Tôn Ngộ Không còn tè bậy lên đó, viết chữ lưu kỷ niệm, nhưng thật ra đó là năm ngón tay của Phật Tổ.
Kết quả Tôn Ngộ Không vốn không nhảy ra khỏi lòng bàn tay của Như Lai. Như Lai đẩy Tôn Ngộ Không ra ngoài cửa Tây Thiên, năm ngón tay hóa thành 5 ngọn núi Địa, Thủy, Hỏa, Phong, Không nối liền nhau, lại gọi là “Ngũ Uẩn sơn”, đè chặt Tôn Ngộ Không dưới núi Ngũ Uẩn. Tề Thiên Đại Thánh dẫu có bản sự đại náo thiên cung, cũng không thể làm rung chuyển núi Ngũ Uẩn dù chỉ một chút.
“Tây Du Ký” tuy chỉ là tiểu thuyết, nhưng lại cho chúng ta một số khải thị:
Tam giới
Trong Phật Pháp, phân chia cõi người và cõi trời thành tam giới “Dục giới”, “Sắc giới” và “Vô sắc giới”. Nơi mà chúng ta ở là “Dục giới” do còn nặng dục vọng, còn đầy đủ ngũ uẩn Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức; nơi đẹp đẽ hơn gọi là “Sắc giới”, thiên nhân là ở giới này, kinh Phật nói đây là nơi “tuyệt diệu mỹ hảo”, là nơi rất thanh tịnh, nhưng vẫn còn có ngũ uẩn.
Còn đến “Vô sắc giới”, thì vật chất và hình thể đều không còn có nữa, chỉ còn lại “Thức”.
Nếu chúng ta phá bỏ tên họ và hình tướng của “Tôn Ngộ Không”, nó là tượng trưng của ngũ uẩn, ngũ uẩn là không thể tự khắc chế được, bởi vậy đấu đá bừa bãi không kiêng nể gì.
Ngoài ra, nếu chúng ta phá vỡ hình tướng cố định của “Thiên”, Thiên cũng là một loại tượng trưng, trong kinh Phật, Trời có ánh sáng, tự nhiên, thanh tịnh, tự tại, thù thắng nhất.
Sau đó chúng ta có thể có được kết luận rằng, nếu như một người hoàn toàn thuận theo theo sự đưa đẩy của ngũ uẩn, chính là sẽ nhiễu loạn “Thiên tính” tự tại thanh tỉnh quang minh. “Núi Ngũ Uẩn” nặng nề, chính là trói buộc, đè nén, khiến chúng ta không thể thoát khỏi được gánh nặng trên lưng!
Trong “kinh Hoa Nghiêm” phân chia thế gian thành “Khí thế gian” (dung nạp sơn hà đại địa cho chúng sinh sử dụng), “Ngũ Âm thế gian” (còn gọi là Ngũ Uẩn thế gian, thế gian hữu tình), “Trí Chính Giác thế gian” (siêu xuất khỏi luân hồi trong Tam giới). Ý muốn nói là thế giới mà chúng ta sinh sống là thế gian Ngũ Uẩn hòa hợp, chúng sinh chịu đè nén của núi Ngũ Uẩn là tình huống tự nhiên.
Ngũ Uẩn là gì?
Ngũ Uẩn, chính là Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức.
Hết thảy hình tượng nhìn thấy được, gọi là “Sắc”.
Hết thảy cảm giác sinh khởi từ đau khổ hoặc niềm vui, gọi là “Thọ”.
Hết thảy tư tưởng sinh khởi từ cảm giác, gọi là “Tưởng”.
Hết thảy hành vi được khởi lên từ tâm và ý chí, gọi là “Hành”.
Hết thảy ý thức có được từ cảm thụ, tư tưởng, ý chí, gọi là “Thức”.
Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức vốn không có khó lý giải, ví dụ:
Chúng ta nhìn thấy một bông hoa ở trong núi, là màu trắng hình cái kèn, đây là “Sắc”.
Chúng ta cảm thấy bông hoa này rất đẹp, trong lòng rất thích, đây là “Thọ”.
Chúng ta nghĩ rằng bông hoa này nếu như có thể đặt trên bàn, hoặc gửi tặng cho người yêu thì thật là tuyệt, đây là “Tưởng”.
Chúng ta nhận biết bông hoa này, thật sự đã hái xuống gửi tặng cho người yêu, đây là “Hành”.
Chúng ta từ đây biết được, tên của loài hoa này là “hoa bách hợp”, là dùng để tượng trưng cho sự thuần khiết, đây là “Thức”.
Vốn dĩ, hoa Bách Hợp tự do tự tại nở ở trên núi, đây chỉ là một bông hoa, một sự tồn tại, một loại tự nhiên. Là do bởi kinh nghiệm Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức của bản thân chúng ta, đã khởi ra rất nhiều tâm đã được tích lũy và ý nghĩa thêm vào, khiến cho chúng ta thích hoa bách hợp hơn cây gai. Thật ra, ở trên núi hoa Bách Hợp và cây gai đều là một loại tồn tại, là bình đẳng, chúng ta lấy hình tượng hão huyền trong nhận thức, khiến chúng trở nên không bình đẳng nữa.
Một đời của con người bị hình tượng, cảm giác, tư tưởng, ý chí, ý thức chi phối mà sản sinh ra rất nhiều thành kiến, đã đánh mất thanh tịnh và bao dung.
Chúng ta trân quý kim cương, coi khinh than gỗ, lại không thể liễu giải kim cương và than gỗ là có giá trị như nhau.
Chúng ta thích hoa sen, không thích lá môn, không thể thể hội được hoa sen và lá môn đều rất đẹp.
Chúng ta yêu thích ban ngày, sợ hãi đêm tối, không thể nhìn thấy có sự vắng lặng của đêm tối mới khiến ban ngày rực sáng.
Chúng ta thích ve sầu, nhưng lại chán ghét ruồi nhặng, không thể hiểu được rằng ve sầu và ruồi nhặng đều có quyền lợi sinh tồn ở thế gian.
Chúng ta yêu thích con bướm, nhưng lại khinh thường con sâu, không thể thật sự nhận thức hết thảy loài bướm đều là sâu lột xác biến thành.
Chúng ta thương tiếc các loại chó có danh tiếng, nhưng lại chán ghét những con chó hoang trên phố, không thể quan tâm chăm sóc cho dù chúng đều là con vật hữu tình.
Đem quan điểm này đặt ở thế gian con người, có thể thấy, một người bình thường nhìn thấy tướng mạo của người ta, nhìn thấy được học vấn, tiền bạc, địa vị của anh ta, nhưng lại không thể nhìn thấy được bản chất thật của con người anh ta. Chỉ khi chúng ta có thể buông bỏ hết thảy thành kiến, mới có thể nhìn thấy rõ ràng bản chất của một con người.
Con người trầm luân trong ngũ uẩn, chính là không thể nhìn thấy rõ.
Không thể nhìn thấy rõ, chính là sẽ không có không gian của sinh mệnh.
Không có không gian của sinh mệnh, chính là không có được tự do.
Một vị nhạc sư, dù cho tìm được một khúc gỗ trăm nghìn năm khó gặp, nếu như muốn chế tạo nó thành nhạc cụ, đành phải đục rỗng nó ra, vứt bỏ toàn bộ phần bên trong, nó mới có thể phát ra âm nhạc. Đây lý do vì sao hết thảy nhạc cụ đều là trống không, thì mới có thể diễn tấu ra âm nhạc mỹ diệu.
Muốn đạt đến tâm linh hoàn chỉnh, cần phải tiến nhập Không Vô.
Chỉ có tự do sau khi phá vỡ Ngũ uẩn, mới là trọn vẹn hoàn toàn.
Lấy sự ngây thơ hồn nhiên để vượt qua cuộc sống lên xuống bất định, lấy sự đơn thuần trọn vẹn để trải qua vui buồn vô cớ trong sinh mệnh, lấy nhìn thấu trọn vẹn để quán chiếu sóng lớn dâng trào trong lịch trình nhân sinh.
Có thể tự tại như vậy, thì có thể ngừng sinh khởi các tâm Sắc, Hương, Vị, Xúc, Pháp. Trong khoảng không tự do trọn vẹn này, còn có cái gì có thể dính mắc đây?