Đại Kỷ NguyênTin tức thời sự quốc tế cập nhật 24/7, văn hoá truyền thống
Cupid là thần Tình yêu trong khi Psyche trở thành thần Tâm hồn (sau này khi đã lấy Cupid). Câu chuyện tình của hai vị thần trong thần thoại Hy Lạp này từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng của nhiều thi sĩ, nhà văn. Bên cạnh đó, nó cũng được biên soạn ra tiếng Việt nhiều lần, in thành sách trong các cuốn giai thoại nổi tiếng.
Cupid (Thần Ái Tình) đoàn tụ cùng nàng Psyche. Tác giả Jean-Pierre Saint-Ours (1752–1809) (Ảnh: Amazonaws.com)
Sắc đẹp của nàng Psyche sống động qua tác phẩm của danh họa William Bouguereau
Psyche là con gái út của một vị vua và từ bé nàng đã được sống trong môi trường hoàng tộc. Psyche có sắc đẹp “nghiêng nước nghiêng thành” và thậm chí, một số người còn cho rằng nàng đẹp hơn cả thần Aphrodite, hay còn gọi là Venus (Nữ thần Sắc đẹp).
Điều này hiển nhiên là không qua nổi tai mắt của thần Venus và nó khiến vị nữ thần vô cùng tức giận. Nữ thần quyết định trừng phạt cô gái người trần mắt thịt kia. Thần Venus sai con trai mình – Thần Ái tình Cupid – phải khiến Psyche cả đời yêu khốn khổ và phải bất hạnh với mối tình đó.
Họa sĩ William Bouguereau đã quá xuất sắc khi họa bức chân dung của Công chúa Psyche. Ở đây chúng ta có thể thấy không những họa sĩ đã mô tả được vẻ đẹp bề ngoài mà ông đã lột tả được cả nét đẹp từ nội tâm vẻ dịu dàng và thông minh, quý phái của Psyche.
Sự nổi giận của Nữ thần sắc đẹp Venus
Mang theo yêu cầu của mẹ đến hủy hoại cuộc đời Psyche, tuy nhiên, ngay từ cái nhìn đầu tiên, Cupid đã đem lòng yêu nàng Psyche xinh đẹp một cách thật lòng. Cupid quyết định nàng phải là vợ mình, hoặc không ai cả. Vì thế, vị thần này quyết định “đuổi khéo” các chàng trai để ý tới Psyche.
Psyche thông minh và giản dị, dịu dàng, nàng luôn tự hỏi: “Ta là ai? Ý nghĩa cuộc sống của ta là gì? Sắc đẹp của ta là gì? Những người khác thấy điều gì ở ta, mà họ luôn cho rằng ta xinh đẹp?”
Không muốn cha mẹ buồn phiền lo lắng cho mình vì mình mãi cô đơn, Psyche xin cha mẹ cho nàng lên núi như lời sấm dạy rằng nàng sẽ chỉ có thể tìm được tình yêu trên núi. Khi Psyche chỉ còn một mình trên đỉnh núi thì thần gió Zephyrus nâng Psyche lên và chở nàng tới một thung lũng thần tiên có một lâu đài tráng lệ.
Ở đây Psyche đã được gặp Cupid và họ đã trở thành vợ chồng. Cupid luôn luôn dặn dò Psyche phải hoàn toàn tin tưởng vào chồng mình.
Bi kịch tình yêu bắt đầu từ sự thiếu tin tưởng…
Có điều đặc biệt là công chúa Psyche không được thắp đèn hay tò mò muốn biết mặt chồng, hàng ngày nàng vẫn phải sống chung với một người chồng mà nàng không được phép thấy mặt.
Psyche sống như thế một thời gian thì thấy nhớ nhà, nhớ cha mẹ, và hai chị nên xin phép Cupid cho hai chị được đến thăm nàng. Cupid đã phải chấp thuận cho chị em gặp mặt nhau. Sau khi đã dặn dò kỹ lưỡng vợ mình lần nữa là Psyche phải tin tưởng vào chồng, Cupid sai thần gió Zephyrus đón hai chị của Psyche đến thăm em.
Sự ích kỷ và tâm lý đố kỵ của hai cô chị đã tự tạo ra bi kịch cho em gái và của chính mình
Hai người chị này đến thăm chứng kiến cảnh sống thần tiên của em nên mang lòng ganh tỵ. Lại được nghe Psyche kể là chưa hề thấy mặt chồng thì họ nhắc lại lời sấm ngày trước và cho rằng Psyche đã lấy phải một quái vật, và quái vật này có thể là con rắn khổng lồ thành tinh có thể nuốt chửng Psyche.
Lại được Psyche cho hay là đang mang thai, họ khuyên Psyche nên giấu một con dao và mang một cái đèn, rình lúc chồng ngủ thì soi lên nhận mặt. Nếu là quái thai thì phải trừ khử ngay để bảo vệ bản thân và bào thai.
Sau khi hai chị về thì Psyche bị lòng tò mò thúc đẩy nên đêm đợi chồng ngủ say, nàng đã thực hiện như lời hai chị xúi là cầm một con dao và đốt đèn cầy để nhìn mặt chồng. Quái thai đâu không thấy mà chỉ có một khuôn mặt đẹp thiên thần đang ngủ. Mải miết nhìn mặt chồng, Psyche đã lỡ nghiêng đèn, và để dầu nóng rớt xuống vai Cupid.
Cupid sực tỉnh thấy vợ đã trái lời, phản bội lòng tin, và gây vết thương cho mình thì giận mà xoè đôi cánh bay đi, trước khi bay đi Cupid cũng nói sự nghi ngờ của Psyche đã làm Cupid chấm dứt cuộc sống vợ chồng và bảo Psyche hãy trở về nhà với hai người chị. Psyche cố giữ Cupid lại mà không được.
Sau khi Cupid bay mất thì đền đài cũng biến mất và Psyche tỉnh dậy thấy mình đang nằm ở một cánh đồng gần nơi hai cô chị ở. Cảm xúc hối hận và đau khổ khiến cho Psyche cố tìm cái chết ở dòng sông mà không được.
Psyche về nhà kể cho hai chị nghe mọi chuyện và có lẽ Psyche đã làm hai người chị nghĩ rằng họ sẽ có cơ hội để làm vợ thiên thần, nên cả hai đã lên đỉnh núi khấn thần gió Zephyrus đến đón mình đến với thiên thần truớc khi nhảy xuống vực. Nhưng thần gió đâu chẳng thấy, hai người chị đã rơi xuống và chết dưới vực.
Tình Yêu đã giúp cho Psyche vượt qua mọi thử thách
Nữ thần Ceres thấy thương hại Psyche nên khuyên Psyche hãy đến quy thuận Venus để lấy lòng bà và có cơ hội được tái hợp cùng chồng. Psyche nghe lời thần Ceres và đến cầu cạnh thần Venus. Venus dù giận dữ nhưng không đuổi Psyche đi mà cho phép nàng ở lại chuộc lỗi. Venus dẫn nàng ra kho lúa và bảo Psyche chia lọc đống hạt đã trộn lẫn vào nhau làm thức ăn cho đàn chim của bà. Công việc phải làm xong trong chiều hôm đó.
Psyche rất buồn phiền vì biết không thể làm được một việc như thế trong một thời gian ngắn ngủi. May thay, Cupid vẫn theo dõi Psyche nên đã giúp nàng bằng cách huy động đàn kiến giúp Psyche phân loại được các loại hạt trong thời gian mà mẹ chàng đặt ra. Mẹ chàng rất giận dữ vì biết là Psyche đã được con trai bà giúp nhưng không thể trách nàng được.
Sáng sớm hôm sau, nữ thần Sắc Đẹp lại sai Psyche đi ra khu rừng ven sông để thu thập lông cừu từng con một của một đàn cừu vàng. Bầy cừu vàng này hung hăng và đang đọ sức rất mạnh bạo dưới ánh mặt trời. Lần này Psyche lại được thần sông khuyên bảo nàng hãy chờ đến trưa để thần sông hát ru đàn cừu ngủ dưới bóng mát và như vậy Psyche có thể lượm lông cừu rơi rải rác gom lại mang về trình mẹ chồng.
Nhiệm vụ thứ hai hoàn tất, Aphrodite lại sai Psyche mang một hũ pha lê đi đến sông Styx để lấy nước cho bà. Sông Styx là sông biên giới giữa địa ngục và thế gian.
Nước trên núi Aroanius đổ xuống vực thẳm, đường lên xuống rất khó cheo leo, khó khăn, thêm nhiều rắn rết rình rập hai bên đường, người trần không thể nào xuống được. Trong tuyệt vọng Psyche đã được chim đại bàng Ganymedes của thần Zeus lấy nước giúp nàng.
Đã qua được ba lần thử thách, nữ Thần sắc đẹp lại muốn hành hạ Psyche một lần nữa nên ra lệnh Psyche mang cái hộp của bà xuống âm phủ để xin Persephone, vợ Diêm vương Hades một chút kem nhan sắc mang về cho bà.
Đòi hỏi này làm sao Psyche có thể thực hiện được vì Psyche là người hạ giới làm sao mà xuống âm phủ được chỉ trừ khi nàng chết đi. Psyche đã muốn nhảy xuống sông Acheron (một nhánh của sông Styx) để mau xuống âm phủ, nhưng cũng như ba lần trước, Psyche lại được quý thần phụ trợ, khuyên bảo, dẫn dắt nàng trải qua những cửa ải khó khăn như qua mặt con chó ba đầu Cerberus canh giữ cửa vào âm phủ bằng bánh, thuyết phục thần Charon chở nàng qua sông âm phủ Archeron rồi đưa về, nhưng nàng không được trả lời bất cứ một van xin cầu khẩn của bất cứ một ai.
Điểm quan trọng nhất là lời nói của thần phù trợ căn dặn Psyche tuyệt đối không được mở hộp đựng kem làm đẹp mà Persephone sẽ trao cho Psyche mang về để dâng Nữ Thần sắc đẹp.
Theo đúng chỉ dẫn của thần, Psyche đã hoàn tất sứ mạng và mang được hộp chứa kem thoa mặt mà Persephone đã trao, ra khỏi âm phủ. Trên đường trở về, lòng tò mò hiếu kỳ và ẩn ước muốn được thêm một chút đẹp với kem nhan sắc đã làm Psyche không cưỡng lại được ý muốn mở hộp đựng kem nhan sắc để lấy một chút. Nhưng trong hộp sắt không chứa kem thoa mặt mà là khí âm lạnh của con sông âm phủ Styx bị giam giữ. Âm khí lạnh toát ra làm Psyche ngã xuống bất tỉnh.
Kể từ khi Psyche bị nữ Thần sắc đẹp hành hạ với những sai bảo nghiệt ngã, Cupid đều biết và theo dõi nàng. Đến lúc này vết thương tinh thần và cơ thể của Cupid đã khỏi, Cupid với lòng thương yêu Psyche, đã bay đến với Psyche, ra tay thu thập âm khí đang tản mát trong cơ thể nàng, giam nhốt kín lại vào hộp sắt, rồi dùng mũi tên của chàng đánh thức Psyche dậy.
Cuối cùng thì trái tim chân thành đã giúp cho nàng Psyche chiến thắng vượt qua được thử thách khắc nghiệt của mẹ chồng
Sau khi dặn dò Psyche mang hộp sắt về cho mẹ, Cupid vào thiên đình tìm gặp vị thần chủ tể Zeus (Jupiter), trình bày và cầu khẩn thần chủ Zeus hãy giúp Cupid cho chàng được sum họp với Psyche, vì Cupid đã thật sự yêu thương Psyche, không thể xa nàng được nữa. Thần Zeus cảm thương cho tình yêu của Cupid với Psyche nên chấp thuận lời cầu khẩn, thuyết phục Nữ thần sắc đẹp chấp thuận Psyche làm vợ Cupid, cùng sai nữ thần Hermes đón Psyche lên thiên đình, ban cho nàng uống một chén rượu bồ đào để Psyche được trở nên bất tử, cùng được sum vầy mãi mãi với Cupid.
Kể từ đó, không ai có thể chia lìa đôi uyên ương Cupid – Psyche.
Quả thật, sự tò mò và lòng tham lam đố kỵ của con người thật nguy hiểm, nhưng tình yêu chân thành và nỗ lực sửa chữa lỗi lầm của con người có thể là cứu cánh để mang họ đến hạnh phúc!
Thiện Lương
