Với kiến trúc đẹp đẽ, hoành tráng nhưng chịu nhiều hủy hoại, thăng trầm trong lịch sử, cho đến nay, nhà thờ Thánh Sophia ở Kiev vẫn không thể thực hiện trọn vẹn chức năng chân chính của nó. Tuy vậy, nhà thờ đã được đưa vào Danh sách Di sản Thế giới của UNESCO vào năm 1990 và được mệnh danh là một trong 7 kỳ quan của Ukraine, dựa trên phiếu bầu của các chuyên gia và cộng đồng mạng.

Tên của nhà thờ xuất phát từ nhà thờ Hagia Sophia thế kỷ thứ 6 ở ​​Constantinople (Istanbul ngày nay), hàm nghĩa là Trí tuệ bậc Thánh, chứ không phải là thờ một vị thánh cụ thể tên là Sophia. Các nền tảng đầu tiên của công trình tại Kiev được thiết lập vào năm 1011, nhưng nhà thờ phải mất hai thập kỷ để hoàn thành. Theo nhà sử học Nadia Nikitenko, nhà thờ được thành lập vào năm 1011, dưới triều đại của Vladimir Đại đế, cha đẻ của Yaroslav – Đại hoàng tử của liên bang Kievan Rus.

Ngoại thất nhà thờ St. Sophia. Ảnh: Matador Network

Cấu trúc nhà thờ có 5 gian chính, 5 khu vực tụng niệm và điều khá ngạc nhiên đối với một kiến ​​trúc Byzantine là nó có tới 13 mái vòm. Toàn bộ được bao quanh bởi các phòng trưng bày hai tầng từ ba phía. Ngoại thất có kích thước từ 37 tới 55m theo các chiều, từng được bao bọc bởi các bệ cột. Ở bên trong, nhà thờ đã gây ấn tượng lớn khi vẫn giữ được các bức tranh khảm và bích họa từ thế kỷ thứ 11, bao gồm cả một tác phẩm cũ xưa của gia đình của Yaroslav. Nhiều trong số đó vẫn còn nguyên vẹn sau một thiên niên kỷ.

Tranh khảm hình các Đức Cha của nhà thờ. Ảnh: Sofiyskiy Sobor

Sau khi Andrei Bogolyubsky của vua Vladimir-Suzdal chiếm được Kiev vào năm 1169, rồi đến cuộc xâm lăng của quân Tatars Mông Cổ vào năm 1240, nhà thờ đã rơi vào tình trạng hư hỏng và không được sửa chữa. Nó cũng bị hư hại rất nhiều vào thế kỷ 16 khi Ba LanUkraine cố gắng hợp nhất các nhà thờ công giáo và chính thống. Vào thời kỳ này, nhà thờ gần như bị mục nát, mái nhà của nó bị hư hỏng và rất nhiều bức tranh treo tường đã biến mất.

Tranh tường trong nhà thờ: ‘Abraham gặp ba người lạ mặt’. Ảnh: Sofiyskiy Sobor

Sau khi Liên minh Brest được thành lập năm 1595-1596, Nhà thờ Sophia thuộc về Giáo hội Công giáo Hy Lạp – Ucraine, cho đến khi nó được tuyên bố chủ quyền vào năm 1633 bởi Tổng giám mục dòng chính thống Moldavia là Peter Mogila (còn gọi là Mohyla). Sau đó Mogila đã ủy thác sửa chữa nhà thờ. Phần trên của tòa nhà được xây dựng lại hoàn toàn, được dựng mô hình bởi kiến ​​trúc sư người Ý Octaviano Mancini theo phong cách Baroque của Ukraine, trong khi vẫn giữ được nội thất Byzantine, nên đã giữ nguyên vẻ đẹp lộng lẫy của nó.

Nội thất nhà thờ. Ảnh: Flickr

Công việc xây dựng được tiếp tục dưới thời người lãnh đạo Ivan Mazepa của Cossack cho đến năm 1767. Trong thời gian này, quanh nhà thờ Sophia mọc lên nhiều công trình mới, như một tháp chuông, một căng tin tu viện, một tiệm bánh, một “Ngôi nhà của Tổng giám mục”, các cổng phía tây, một nhà trọ tu viện, một khuôn viên huynh đệ và một trường dòng. Tất cả các tòa nhà này, cũng như bản thân nhà thờ sau khi được xây dựng lại, đều mang những nét đặc sắc của kiến trúc Baroque Ukraine. Tháp chuông màu xanh và trắng cao 76m và được hoàn thành vào năm 1752. Phần kiến trúc Baroque Ukraine ở phía trên của nhà thờ lớn và mái vòm mạ vàng được xây thêm vào năm 1852.

Các mái vòm nhà thờ St. Sophia ở Kiev. Ảnh: Alexander Philip / Fine Art America

Trong nhiều thế kỷ, Nhà thờ và các tòa nhà tu viện bao quanh đã thể hiện sự hài hòa độc đáo của các hình thức kiến ​​trúc và tự nhiên và tinh thần dân tộc, giữ một vị trí quan trọng trong cảnh quan lịch sử truyền thống của Kiev.

Hoa văn trang trí tạo viền cho các chi tiết nội thất. Ảnh: Sofiyskiy Sobor

Sau Cách mạng Nga tháng 10 năm 1917 và trong chiến dịch chống tôn giáo của Liên Xô vào những năm 1920, sau chiến thắng của Hồng quân trong cuộc Nội chiến Nga ở Crimea, chính phủ yêu cầu phá hủy nhà thờ và biến nơi này thành công viên (Tu viện Thánh Michael mái vòm vàng đối diện với nhà thờ này đã bị phá hủy năm 1935). Nhà thờ Sophia được cứu khỏi sự hủy diệt chủ yếu nhờ nỗ lực của nhiều nhà khoa học và nhà sử học. Tuy nhiên, vào năm 1934, chính quyền Liên Xô cũ đã tịch thu nhà thờ, bao gồm cả quần thể kiến ​​trúc thế kỷ 17-18 bao quanh, đồng thời biến nó thành một bảo tàng kiến ​​trúc và lịch sử.

Ảnh: KimKim

Từ cuối những năm 1980, các chính trị gia của Liên Xô cũ và sau đó là Ukraine đã cam kết sẽ trả lại quần thể kiến trúc này cho Nhà thờ Chính thống. Do có nhiều sự phân li và phe phái trong Giáo hội, sự trao trả lại nhà thờ đã bị hoãn, vì cả Giáo hội Chính thống và Công giáo Hy Lạp đều tuyên bố chủ quyền đối với nhà thờ. Mặc dù tất cả các nhà thờ Chính thống đã được phép tiến hành các nghi thức vào một số ngày khác nhau, có những thời điểm khác họ đã bị từ chối vào làm lễ tại nhà thờ. Hơn nữa đã xảy ra một sự cố nghiêm trọng trong đám tang của Tổ phụ Volodymyr, giáo trưởng của Nhà thờ Chính thống Ukraine – Kiev vào năm 1995, khi cảnh sát chống bạo động ngăn chặn việc chôn cất ông trong khuôn viên của bảo tàng, dẫn đến một cuộc đụng độ đẫm máu. Từ đó, không có tổ chức tôn giáo nào được trao quyền hoạt động thường xuyên ở nhà thờ. Khu phức hợp này hiện vẫn chỉ là một bảo tàng cho mọi người vào tham quan, hầu hết là khách du lịch.

Sảnh cầu nguyện trong nhà thờ St. Sophia. Ảnh: Askideas

Nhà thờ Saint-Sophia là một di tích độc đáo về kiến ​​trúc và nghệ thuật của đầu thế kỷ 11, có bộ sưu tập khảm và bích họa được bảo tồn lớn nhất thuộc thời kỳ đó. Kiến trúc nhà thờ này nổi tiếng vì có các gian giữa được bổ sung thêm vào khu vực lõi 5 gian, cùng với bố cục không gian hình chóp của nhà thờ mái vòm.

Khu vực thờ tự. Ảnh: in-your-pocket

Trang trí mang tính biểu tượng của nhà thờ tạo nên một bản hòa tấu độc đáo về thiết kế của nó, phản ánh các lý tưởng thần học chính trong thời đại đó, và là một ví dụ nổi bật của nghệ thuật Byzantine. Đó là một “đền thờ” khổng lồ của các vị thánh của Kitô giáo, có sự đa dạng vô song so với các biểu tượng của Byzantine thời bấy giờ. Các bức tranh tường của nhà thờ cũng bao gồm cả một phức hợp các bức bích họa thế tục độc đáo, được thấy trong các tháp cầu thang và được làm theo truyền thống của nghệ thuật Byzantine.

Tranh trên mái vòm: Làm dấu thánh. Ảnh: Sofiyskiy Sobor

Nhà thờ St. Sophia tại Kiev đã được đưa vào Danh sách Di sản Thế giới của UNESCO vào năm 1990. Vào ngày 21 tháng 8 năm 2007, Nhà thờ được mệnh danh là một trong 7 kỳ quan của Ukraine, dựa trên phiếu bầu của các chuyên gia và cộng đồng mạng. Năm 2011 đã diễn ra lễ kỷ niệm long trọng một thiên niên kỷ tồn tại của nhà thờ này.

Các vòm trần nhà thờ. Ảnh: Pinterest
Bệ thờ trong nhà thờ St. Sophia ở Kiev. Ảnh: Dreamstime

Theo Wikipedia, In-your-pocket-Kyiv và UNESCO

Bạn đang đọc bài viết: “Nhà thờ Thánh Sophia ở Kiev- Kiến trúc vô giá may mắn thoát khỏi sự phá hủy của con người” tại chuyên mục Nghệ thuật của Đại Kỷ Nguyên. Để cập nhật thêm nhiều bài viết hay, quý độc giả vui lòng truy cập Fanpage chính thức của chúng tôi: facebook.com/DaiKyNguyenVanhoa/. Mọi ý kiến phản hồi và tin bài cộng tác xin gửi về hòm thư: [email protected]. Xin chân thành cảm ơn!

Clip hay:

videoinfo__video3.dkn.tv||9983cd854__