Đại Kỷ NguyênTin tức thời sự quốc tế cập nhật 24/7, văn hoá truyền thống
Điều gì đã làm nên thành công rực rỡ của người nữ vũ công múa cổ điển này? Các phẩm chất trời cho và cha mẹ ban cho; môi trường rèn luyện và biểu diễn hoàn hảo; tấm lòng thơm thảo và trân quý cuộc sống; ước mong hiến dâng cháy bỏng; hay một điều gì khác đã làm nên một Lobjois chói sáng của ngày hôm nay, và của cả tương lai.
Một sự hòa trộn tinh tế các phẩm chất của phương Đông và phương Tây
Madeline Lobjois, một trong những nữ vũ công theo phong cách cổ điển phương Đông xuất sắc nhất thế giới, có khả năng thể hiện các điệu múa kết hợp một cách thanh thoát hai nền văn hóa đặc trưng của phương Đông và phương Tây.
Pha trộn hai dòng máu Pháp và Trung Hoa, cô có một mối liên hệ thâm sâu với lịch sử lâu dài và di sản văn hóa phong phú của Trung Hoa từ người mẹ. Hội tụ trong tâm hồn cô là các phẩm chất tốt đẹp hài hòa và bổ sung cho nhau của diện mạo xinh đẹp, tính ngăn nắp, kỉ luật, khiêm tốn và nhiều phẩm chất ưu tú khác, đều là thành tố cho sự thành công lớn của cô trên con đường nghệ thuật.
Ngay từ cái nhìn đầu tiên, Lobjois thực sự là một người phụ nữ rất đẹp và duyên dáng. Vẻ đẹp ngoại hình của cô là thừa hưởng những nét đẹp đẽ của phương Đông và phương Tây, từ cả hai cha mẹ. Cùng với nhiều năm tập và biểu diễn múa, ở cô đã hình thành một tư thế và dáng dấp hoàn hảo, đưa sự tinh tế, cân đối và thăng bằng từ trên sàn diễn ra cả cuộc sống thường ngày của người nghệ sĩ này.
Với một nửa dòng máu phương Tây, đồng thời được sinh ra và lớn lên ở Pháp quốc, cô đã được thừa hưởng tính bộc trực và thẳng thắn. Một nửa dòng máu phương Đông còn lại thể hiện ra ở cô những phẩm chất như tính khiêm tốn và kiên trì. Cô cũng hấp thu được nhiều tinh hoa của cả hai nền văn hóa. Cô tâm sự:
“Chắc tôi đã chịu ảnh hưởng từ mẹ nhiều hơn, nên tôi cảm thấy mình giống một người Trung Hoa hơn. Mẹ tôi thuộc loại người nghiêm khắc nếu so với các bậc cha mẹ phương Tây; bà không hay khen ngợi tôi; nhưng điều đó lại dạy cho tôi biết khiêm tốn ngay từ thời thơ ấu. Tôi không bao giờ có cảm giác tự cao tự đại. Chính cách nghĩ này đã hỗ trợ tôi rất nhiều khi tôi đến học tập và sinh sống ở New York”.
Mối duyên lớn với Shen Yun kết khai…
Mối duyên của Lobjois với Shen Yun được kết khai lần đầu tiên là vào năm 2007; mà sau này đã phát triển thành sứ mệnh và niềm đam mê của cô đối với loại hình vũ đạo cổ điển truyền thống Trung Hoa này. Hôm đó, cô đã xem buổi trình diễn Shen Yun ở Paris cùng với bố mẹ.
Đây là lần đầu tiên cô có cơ hội để tận mục sở thị vũ đạo Trung Hoa cổ điển. Cô nhớ lại: “Tôi cảm thấy các vũ công trên sân khấu thực sự múa rất đẹp. Hơn nữa, một người bạn của mẹ tôi đã nói rằng tôi cũng rất có năng khiếu múa, vì vậy tôi đã đi đến quyết định nộp đơn xin học tại Học viện Nghệ thuật Phi Thiên ở New York”, nơi đó cô được đào tạo về vũ đạo Trung Hoa và sớm trở thành diễn viên cho Đoàn nghệ thuật Shen Yun”.
Lúc đầu, mẹ cô còn băn khoăn về quyết định của con gái. Cô giải thích: “Có lẽ bà đã lo lắng vì tôi chưa bao giờ rời khỏi nước Pháp trước đây, và chuyến đi này lại quá xa xôi”.
Nhưng tính cách táo bạo là một phẩm chất mà Lobjois đã có từ thời thơ bé. Cô là một đứa trẻ nhiệt huyết và năng động, đặc biệt thích thể thao.
Lobjois kể: “Tôi đã bạo dạn từ khi còn nhỏ. Một lần khi tôi ở sân chơi với những đứa trẻ khác, chúng tôi đã trèo lên một vị trí cao và thách nhau xem ai dám nhảy xuống. Không ai khác dám, nhưng tôi đã nhảy xuống không chút do dự. Tôi còn dám đứng trên ghế xe đạp khi đang chạy với tốc độ cao”.
Lobjois sinh ra và lớn lên ở Pháp, nhưng luôn cảm thấy gắn bó sâu sắc với di sản Trung Hoa quê hương của mình, một mối liên kết đã dẫn dắt cô tới một cuộc hành trình xa nhà đầy táo bạo.
Tinh thần mạnh mẽ đó của cô đã rất có ích cho cô trong chục năm sau đó. Là một phụ nữ trẻ sống xa nhà, cô đã phải chịu đựng những đau đớn và khó nhọc trong một môi trường đào tạo nghệ thuật chuyên nghiệp yêu cầu cao về tiêu chuẩn hoàn hảo trong vũ đạo. May thay, cô và các vũ công khác đều rất vui vẻ học tập, Lobjois nói, bởi vì họ nhận thức sâu sắc về sứ mệnh của Shen Yun.
Rất nhiều vũ công từ khắp nơi trên thế giới đã hội tụ về đây với một ước muốn chung – trở thành một phần của cuộc hồi sinh nền văn hoá Trung Hoa đích thực nhờ Shen Yun và chia sẻ nó với toàn thế giới. Nền văn hoá có lịch sử 5.000 năm này, được cho là do chư Thần truyền cấp cho con người.
Vẻ đẹp của các thiên thần
Đối với các vũ công như cô, nguồn gốc tinh thần của văn hoá là một điều thiết yếu. Cái tên Shen Yun cũng mang hàm nghĩa “vẻ đẹp của các thiên thần nhảy múa”. Trong vũ điệu Trung Hoa cổ điển, điều rất quan trọng là người vũ công cần phải biểu hiện ra được tinh thần bên trong của nhân vật.
Nói một chút về Đoàn Nghệ Thuật Shen Yun, được khai trương chỉ một năm trước khi Lobjois ra nhập, hiện nay đã phát triển và mở rộng thành một công ty biểu diễn hàng đầu trên toàn cầu. Từ chỉ một công ty nghệ thuật múa vào năm 2006, tới nay đã có năm công ty con cùng nhau tổ chức lưu diễn trên toàn thế giới. Mỗi công ty con đều có một dàn nhạc giao hưởng riêng.
Giống như bản thân Lobjois, các dàn nhạc này là sự pha trộn của các yếu tố Trung Hoa và phương Tây. Những giai điệu và nhạc cụ Trung Hoa cổ đại, chẳng hạn như đàn Nhị, đã được kết hợp với sự hùng tráng của dàn giao hưởng phương Tây đầy đủ.
Là một trong những thành viên kỳ cựu nhất trong Shen Yun, Lobjois luôn cảm thấy tự hào và tràn trề hi vọng. Cô nói: “Đôi khi trong lúc nhảy múa trên sân khấu, tôi nhìn quanh và cảm thấy dường như tất cả các vũ công quanh tôi đều là những người em gái của tôi. Xem họ múa cũng như nhìn thấy tương lai của Shen Yun. Là những thành viên kỳ cựu của đoàn, chúng tôi đều cố gắng hết sức để truyền thụ những kĩ năng và kinh nghiệm đã tích lũy được cho lớp đàn em”.
Có lẽ bởi vì Lobjois là chị trong một gia đình có một cô em gái nên cô rất phù hợp với vai người chị lớn của các vũ công đồng nghiệp. “Khi tôi khoảng 11, 12 tuổi, mẹ tôi rất bận rộn làm việc, vì vậy tôi phải thay mẹ chăm sóc em gái, chẳng hạn làm những bữa ăn đơn giản cho em ấy. Có lẽ tôi đã quen với việc đó, nên tôi thực sự có mong muốn được chăm sóc người khác”.
Múa cổ điển phương Đông nhấn mạnh sự biểu hiện của nội tâm, sự giáo dưỡng trái tim và trí tuệ
Múa cổ điển Trung Hoa nhấn mạnh đến sự biểu hiện của nội tâm vũ công, khuyến khích các vũ công như Lobjois liên tục giáo dưỡng trái tim và trí tuệ của họ.
Kinh nghiệm của Lobjois được làm phong phú thêm, nhờ giúp đỡ và hướng dẫn các vũ công khác tại Học viện Phi Thiên. Trong bối cảnh Shen Yun luôn phát triển, những kĩ năng mà Lobjois sở hữu rất hữu ích. Cô chia sẻ:
“Tôi là người thích học hỏi từ khi còn nhỏ. Tôi nghĩ đó có lẽ là một trong những lý do mà khiêu vũ cổ điển Trung Hoa rất thu hút tôi. Bộ môn nghệ thuật này thực sự phong phú. Luôn có điều mà chúng tôi cần phải học hỏi, và không có giới hạn nào đối với việc cải thiện trình độ của bản thân”.
Dễ nhận thấy rằng các động tác lật và xoay là phần rất thú vị và ấn tượng của vũ đạo Trung Hoa cổ điển, tuy nhiên sự phong phú của bộ môn nghệ thuật này còn được thể hiện trong hầu hết các cử chỉ nhỏ mà tinh tế. Lobjois đưa ra một ví dụ về suy xét tinh tế cho động tác khởi đầu của mỗi bài múa:
“Mỗi động tác múa sẽ có một điểm khởi đầu, từ đó để phát huy sức mạnh. Động tác cũng được bắt đầu từ thời điểm đó. Qua hơn 10 năm trong nghề, tôi thấy những điểm khởi đầu đó đã liên tục thay đổi. Lúc đầu, chúng tôi quan tâm nhất tới những động tác của bàn tay; sau đó, chúng tôi thấy rằng nếu chỉ sử dụng bàn tay như là điểm khởi đầu thì chưa đủ; điểm xuất phát phải thêm cả cổ tay, sau đó là cánh tay, và rồi toàn bộ cánh tay, cuối cùng còn mở rộng đến vai. Mỗi khi chúng tôi mở rộng điểm xuất phát thêm một chút, chúng tôi có thể sẽ phải cần thay đổi thêm nhiều cho các động tác kế tiếp. Sau đó, chúng tôi phải liên tục suy nghĩ về nó và thực hành cho đến khi thành thạo”.
Những vai diễn đa sắc thể hiện được sự xuất sắc của vũ công
Các vai diễn khác nhau của Lobjois trên sân khấu cũng giúp cô hiểu sâu hơn về văn hoá Trung Hoa, thông qua các truyền thuyết. Shen Yun thường xây dựng chương trình biểu diễn hoàn toàn mới cho mỗi năm, bao gồm các vở vũ kịch và vũ điệu có nguồn gốc từ nhiều dân tộc khác nhau của Trung Hoa.
Năm 2014, Lobjois đã vào vai một nàng công chúa, trong vở vũ kịch Hầu vương trừ ma cóc. Cốt truyện là từ tiểu thuyết cổ điển Trung Hoa nổi tiếng Tây Du Ký. Chuyện kể về một nàng công chúa bị một con cóc đã thành tinh bắt; sau đó chính con cóc đó lại biến thành công chúa để tiếp tục hãm hại người khác.
Trong vở này, Lobjois đã miêu tả được cả cái thiện và ác trong cùng một nhân vật, vì cô đã vào cả hai vai là công chúa thật và công chúa giả.
Năm 2016, cô đóng vai chị Hằng trong vũ kịch “Nàng Hằng Nga”. Với những thể hiện sống động và nhảy múa hồn nhiên, cô đã miêu tả thành công nhân vật Hằng Nga, người đã bị quên sau khi uống một loại thuốc giúp trường sinh bất tử, đưa cô lên mặt trăng, chia tách cô khỏi người chồng yêu quý của mình.
Lobjois đánh giá về những phẩm chất giúp cô dễ biểu hiện được tính cách của các nhân vật trong truyền thuyết; cô nói:
“Người phương Tây dễ biểu hiện cảm xúc ra ngoài hơn người Trung Hoa; có thể dễ dàng nhận thấy họ đang tức giận hay hạnh phúc. Tôi cũng là người không bao giờ che giấu cảm xúc của mình trong cuộc sống hàng ngày, vì vậy khi lên sân khấu, tôi có thể không khó biểu hiện được các nhân vật một cách tự nhiên”.
Tuy nhiên, Lobjois nhấn mạnh rằng múa cổ điển Trung Hoa chắc chắn cũng yêu cầu những phẩm chất truyền thống của người Trung Hoa. Cô ví dụ: “Tôi đã xem một vũ công lớn lên hoàn toàn trong xã hội phương Tây. Khi thực hành múa cổ điển Trung Hoa, cô ấy có thể biểu lộ cảm xúc của mình một cách rõ ràng, nhưng có thể dễ nhận ra rằng đó là một người phương Tây đang thể hiện cảm xúc của họ, chứ không phải người Trung Hoa”.
Trong vở vũ kịch Hầu vương trừ cóc tinh, Lobjois vào vai một công chúa trong truyền thuyết Trung Hoa cổ đại, bị bắt cóc bởi một con cóc đã thành tinh, sau đó nó tự biến thành nàng công chúa để đánh lừa triều đình và tàn phá mọi thứ. (c) bản quyền ảnh: Đoàn Nghệ thuật Shen Yun.
Lobjois đã học được cách đánh giá cao sự biểu hiện phong phú của vũ điệu cổ điển Trung Hoa, khi cô mô tả các cảm xúc mạnh mẽ của nhân vật – từ hạnh phúc của thiên đàng đến bi kịch trong các truyền thuyết khác nhau mà Shen Yun đưa lên sân khấu.
Các đặc trưng dân tộc phong phú được hình thành qua hàng ngàn năm rất khó diễn đạt bằng ngôn ngữ hoặc phát triển một cách tùy tiện; Lobjois nhận định: “Nhưng nếu bạn có nguồn gốc Trung Hoa, bạn sẽ tự nhiên có được các đặc trưng đó. Bạn chỉ cần học cách để truyền tải và thể hiện thông qua rèn luyện. Đó cũng là những gì mà Shen Yun muốn giới thiệu và thể hiện cho tất cả khán giả trên toàn thế giới. Đó chính là cốt cách quan trọng của văn hoá Trung Hoa chân thực và chính thống”.
Đâu là sự khác biệt giữa văn hóa và vũ đạo phương Tây và phương Đông?
Lobjois đã ví von để so sánh sự khác biệt giữa hai nền văn hóa phương Tây và phương Đông:
“Đơn giản mà nói, người phương Tây sống trong một khung hình vuông; họ có xu hướng tuân thủ nhiều quy tắc hơn. Người phương Đông giống như sống trong một vòng tròn; họ linh hoạt hơn trong việc giải quyết mọi chuyện”.
Lobjois nhớ lại, một lần cô muốn ăn một món tráng miệng, nhưng bà của cô đã không cho phép, vì lúc đó không phải là thời điểm thích hợp để ăn tráng miệng.
Theo quan niệm phương Tây, người ta chỉ nên ăn tráng miệng vào một thời điểm nhất định. Theo Lobjois, điều này dường như quá cứng nhắc đối với người Trung Hoa, nhưng người phương Tây lại thấy rất hợp lý, vì họ đã quen sống theo các quy tắc và nghi lễ.
Tương tự trong nghệ thuật múa, cũng có sự khác biệt khá rõ ràng giữa phương Đông và phương Tây.
Lobjois so sánh ballet phương Tây với vũ đạo cổ điển Trung Hoa:
“Những điệu múa cổ điển của Trung Hoa có hình thức khá tròn trịa, tạo cảm giác nhẹ nhàng, nhưng động tác trong vũ ballet thì thường thẳng và đòi hỏi chính xác hơn”.
Để so sánh, cô nêu một ví dụ về một điệu múa cổ điển Trung Hoa tên là Xie Tan Hai (斜 探 海), trông khá giống một điệu múa ballet tên là Dáng điệu. Động tác múa đặc trưng của bài ballet này là nâng cao một chân theo phía lưng, một cánh tay căng theo phương ngang, còn cánh tay kia giơ lên cao.
(Ảnh) (c) bản quyền của Đoàn Nghệ thuật Shen Yun
Vũ ballet đặt trọng tâm vào độ chính xác của tư thế; cử chỉ cần duyên dáng nhưng căng và thẳng, đầu của vũ công phải giữ thẳng đứng, và hướng ánh nhìn ra xa.
Trái lại, trong múa cổ điển Trung Hoa, trọng tâm được đặt vào việc thực hiện các vũ điệu sao cho thật tự nhiên. Đầu của vũ công cần giữ hơi nghiêng về phía mặt đất. Tay, chân và bàn tay đều cần phải chuyển động tinh tế, để diễn tả được tính cách thuần khiết và e thẹn của người phụ nữ Trung Hoa truyền thống.
Các tư thế cần được thực hiện tròn trịa, uốn cong mềm mại, thể hiện sự hài hòa vô tận của các yếu tố Âm và Dương trong văn hoá truyền thống Trung Hoa; đó cũng chính là phần hồn của mỗi vũ điệu Trung Hoa cổ điển.
Lobjois, trong thành công rực rỡ, vẫn tràn ngập lòng tin và đam mê hướng tới những đỉnh cao hơn nữa cùng với Shen Yun. Mỗi chuyến lưu diễn trong tương lai đều sẽ đặt ra thách thức với cô, nhưng Lobjois của chúng ta đã có cho mình một triết lý tốt về cách ứng xử trong cuộc sống:
“Tôi là người luôn muốn làm tốt bất cứ việc gì đến tay. Tôi luôn rất tập trung cho thời điểm hiện tại, để có thể hoàn thành mọi việc một cách tốt đẹp. Tôi thấy rằng, thông thường, khi càng ít lo lắng và ít tạo gánh nặng hơn cho bản thân trong quá trình thực hiện một việc nào đó, thì nó sẽ tiến triển một cách trơn tru hơn. Hi vọng rằng chuyến lưu diễn năm nay của tôi cũng sẽ thành công như những năm trước”.
Thời báo Đại Kỷ Nguyên xem nghệ thuật Shen Yun là sự kiện văn hoá quan trọng của thời đại bởi tính đột phá trong việc khôi phục những giá trị nghệ thuật truyền thống chân chính của lịch sử văn hóa Đông phương và Tây phương huy hoàng. Đại Kỷ Nguyên chọn đăng các câu chuyện đời và nghề thú vị của các thành viên của đoàn Nghệ thuật Shen Yun, để độc giả hiểu thêm về các phương diện như niềm tin, quá trình tu rèn nhân cách và nỗ lực nghề nghiệp đáng kinh ngạc của họ, trên con đường đi tới thành công rực rỡ của ngày hôm nay – một quá trình mài giũa đá quý thành ngọc báu thực thụ.
Theo Taste of Life
Hương Phạm – Hạo Nhiên biên dịch
