Các nhà khảo cổ học phát hiện được nhiều đồ tạo tác cho thấy người châu Phi đã sống ở châu Mỹ thời tiền – Columbo, tại các địa danh như Tiahuanaco và Valdivia.

Các nhà nghiên cứu văn khắc và các nhà khảo cổ thậm chí còn tìm thấy bằng chứng cho thấy người Aksumite, Meroites và Pountites có thể đã đến Nam Mỹ trước Columbo.

Có một số bằng chứng cho thấy người Sumer đã ở Nam Mỹ, mà họ gọi là Kuga-Ki, họ đã khai thác thiếc và các khoáng sản khác ở đây.

Người Đông Phi chắc chắn biết tới Ecuador và Peru qua người Sumer. Trong thời các đế chế Arwe và Aksumite, người Ethiopia nói tiếng Semitic hoặc Puntite đã đến Nam Mỹ.

Potosi, hình ảnh đầu tiên ở châu Âu. Pedro Cieza de León, 1553. Potosi là một thị trấn khai thác mỏ nổi tiếng ở Bolivia.

Bằng chứng của người Ethiopia cổ xưa ở vùng Andes

Giữa những năm 13.000 TCN và 600 SCN, người Phi ở Đông Phi đã bắt đầu định cư tại Nam Mỹ.

Nhiều bộ xương người Phi đã được tìm thấy ở Ecuador, một phần ở Chile tại Valdivia và tại Ponuencho ở Peru. Những quốc gia này cũng là một phần của Kuga-Ki (theo cách gọi của người Sumerian).

Tại Ecuador đã tìm thấy một vật chứng khảo cổ quan trọng về sự hiện diện của người Phi da đen ở Nam Mỹ.

Một trong những phát hiện quan trọng nhất là cái đầu bằng đá tuyệt đẹp của một người đàn ông đeo một chiếc khuyên tròn  bên tai phải.

Chiếc đầu này tương tự như tác phẩm điêu khắc của Akhenaten. Tiến sĩ Von Wuthenau đã xác định nhân vật này  đại diện cho “nhân tố người Phi” tại Ecuador thời tiền cổ.

Chủng người Ethiopia theo Alexander Von Wuthenau

Theo Lanning, “Có khả năng đã có một sự dịch chuyển của người Phi từ Ecuador đến thung lũng Piura, ở phía Bắc của Chicama và Viru”.

Ông cho rằng có một mối liên hệ giữa nền văn hoá này và di tích ở Vadivia nơi con người đã sinh sống từ năm 1800 TCN đến  năm 100 SCN. Tiến sĩ Dixon chỉ ra đã có người Phi sinh sống ở Validivia.

Tượng người ở Valdivia, Chorrera và Cachi  có thể là người Phi ở Ecuador cổ xưa.

Tại Peru, những chiếc thuyền hai đáy lớn được thể hiện trên những chiếc chậu gốm, chúng gần giống với loại thuyền  được sử dụng ở Proto-Sahara và Pount.

Trên những chiếc bình nước và cả lô những thứ khác đều được sơn vẽ ở phần dưới với những chiếc thuyền và hàng người.

Một biểu hiện trần thế của thần mặt trời Ra được vẽ ở phần trên, giống như thần mặt trời ở Meroe và Ai Cập, bao quanh bởi những người chim cầm dây thừng và đẩy thuyền rẽ nước.

Điều thú vị về những hình ảnh này là chúng là những bản sao gần như chính xác của những cảnh được thể hiện trong các kim tự tháp Ai Cập.

Hình ảnh một chiếc thuyền rơm mochicha.

Có những điểm tương đồng khác giữa Ethiopia và Peru. Người Ethiopia sử dụng những chiếc gậy để chiến đấu và thầy thuốc của họ có thẩm quyền thực hiện các thủ thuật khoan – phẫu thuật sọ não mà không làm chết bệnh nhân.

Thủ thuật này người châu Âu không biết đến cho đến khi Columbo khám phá ra châu Mỹ, nhưng người Peru thì biết. Cả hai nhóm cũng đều sử dụng những chiếc đầu giả cho các  xác ướp.

Người Peru và người Ethiopia cũng đều sử dụng khung dệt ngang đặt trên mặt đất với một khung đứng với hai tấm ván (Rowe, 1966).

Von Hagien ghi nhận “một dạng khung cửi đã được sử dụng ở Ai Cập, một khung cửi ngang xuất hiện ở Ai Cập, và nó được thể hiện trong ngôi mộ của Khnumhotep (ở Beni Hasan) vào khoảng năm 1900 TCN, nó giống hệt với những khung dệt của người Peru và Andean ở ven biển”.

Một phụ nữ bản địa đang sử dụng  khung dệt truyền thống.

Các nhà thám hiểm Ethiopia có thể đã đến Peru và Ecuador một cách tình cờ. Các dữ liệu lưu trữ Trung Quốc cho thấy người Aksomite đã thực hiện những chuyến đi dài qua Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, họ lênh đênh trên biển cách xa bờ.

Một nhóm  thương gia Ethiopia, có thể là trên một chuyến đi đến Trung Quốc, Sri Lanka hoặc Malaysia; hoặc trong một chiến dịch quân sự để dập tắt một cuộc nổi loạn tại một trong những thuộc địa của họ ở Ấn Độ Dương, có thể thuyền của họ đã bị cuốn ngược dòng xích đạo và đã cập bến ở Peru-Ecuador.

Thông thường người ta chuẩn bị cho các chuyến đi dài đến 5 tháng, nên những người đi biển  sẽ có các nguồn lực cần thiết để thực hiện hành trình dài.

Các đại diện cổ xưa của người Đông Phi ở Nam Mỹ

Người Aksumite có thể đã đến một khu vực thưa dân của Peru – Ecuador. Họ gặp rất ít sự phản kháng của các nhóm người Mỹ bản địa (họ nhìn những người mới đến như người khổng lồ).

Kinh nghiệm của người Aksumite trong việc xây dựng nhà cửa dưới lòng đất đã giúp họ xây dựng những khu nhà phức hợp chắc chắn, và sau đó xây dựng các kim tự tháp để chôn những người ưu tú của họ.

Giống như ở Meroe, các kim tự tháp ở Peru được làm bằng gạch đất sét phơi khô (dưới nắng mặt trời và rơm) – sử dụng cách thức tương tự như người Ai Cập và người Ethiopia. Gạch phơi ở Peru được làm  trong một khuôn hình chữ nhật, giống như ở Ethiopia.

Chi tiết một họa tiết của gạch phơi tại khu phức hợp Chan Chan được xây dựng theo văn hóa chimu gần Trujillo, Peru

Người Quichua nói một thứ tiếng tương tự như các ngôn ngữ được nói ở Thái Bình Dương và ở Ấn Độ. Người Mỹ bản địa Quichuas có một truyền thống truyền khẩu kể về sự xuất hiện  của người Aksumite trên những chiếc thuyền đến bờ biển Thái Bình Dương ở Santa Elena, gần Puerto Viejo. Một truyền thống truyền khẩu được Don Cieza de Leon, một người lính-linh mục, ghi lại năm 1545:

“Những người khổng lồ đến từ biển có tầm vóc rất lớn, ngay cả khi  quỳ họ vẫn  cao như  một người  lớn.

Thật hiếu kỳ  khi nhìn tóc trên những chiếc đầu lớn thả xuống vai họ. Tuy nhiên, họ không có râu. Họ ăn hơn 50 người bình thường. Mắt của họ to như cái chén. Tay và chân của họ cũng rất lớn.

Một số khoác những tấm da động vật; số khác khá trần truồng. Không một phụ nữ nào đến cùng họ.

Khi đi vào đất liền, họ đã tàn phá  đất nước và không tìm thấy nước, họ đã đào một cái giếng khổng lồ trong đá  … và ngày nay (năm 1545) nước giếng này vẫn rất trong và mát, rất tốt để uống.

Những chiếc giếng được người khổng lồ xây  từ trên xuống dưới, do đó chúng rất bền, không bị sụp trong thời gian dài”.

Wilkins cho rằng những người khổng lồ này đã giúp xây dựng Tiahuanaco. Về cư dân của thành phố cổ Nam Mỹ này, ông ghi nhận:

“Họ là một chủng tộc với làn da đỏ, một số có tầm vóc ấn tượng, và trong số này có người da đen với những nét nhô ra của hàm.

Một miếng đất nung với màu đẹp lộng lẫy, ở phía trên là một thầy tu mặt trời, với đôi mắt điển hình của người Ai Cập, trên chiếc trán lớn và phẳng là một cái mũ lễ “.

Tiahuanaco.

Những vật chứng này cho thấy rõ ràng những kẻ đến lấn chiếm cao lớn hơn người Mỹ bản địa, đồng thời cũng nêu chi tiết những người mới đến đã xây dựng các tượng đài trong đá cứng.

Năng lực kiến trúc này là một đặc tính của người Aksumite. Trên một mảnh gốm mochica những “người khổng lồ” này có khuôn mặt màu đen. Ở San Agustin, gần biên giới Colombia, có các bức tượng với những nét của người Phi.

Các tác phẩm điêu khắc mochicha cho thấy một dân tộc với nhiều chủng tộc khác nhau: một số có vẻ là người Phi, số khác là người Mỹ bản địa.

Một đặc điểm nổi bật của người Andean là không có râu rậm. Tuy nhiên, nhiều tác phẩm điêu khắc mochicha cho thấy hình ảnh của những người đàn ông cao tuổi với râu dài.

Một điều thú vị là các chiến binh mochicha và tầng lớp thượng lưu đội mũ hình chóp như  người thượng lưu merititic – với một vật trang trí hình chữ T ở  trên đỉnh. Người Phi thường được thể hiện đeo đồ trang sức ở tai, môi và mũi.

Những tượng Mochicha có thể là hình ảnh của người Phi.

Người Đông Phi và văn hoá huari

Một số người Ethiopia cập bến ở Peru đã làm những con đường trong vùng đất này. Khoảng 500 hoặc 600 SCN, những người Aksumite khác đã định cư trên cao nguyên Marcahuasi, phía Đông của Lima, trong dãy núi phía Tây và bắt đầu nền văn hóa Huari.

Những người Huari chủ yếu là đàn ông người Phi. Họ ở trải dài tới miền Nam Peru, họ thiết lập các tiền đồn và  phát minh ra một hệ thống hành chính tổ chức tốt.

Ta có thể tìm thấy  những tác phẩm điêu khắc hoành tráng trên vách đá ở cao nguyên Marcahuasi. Một tượng đài huari được khắc trong đá với những cái đầu của người Phi, một con dê, một con sư tử, voi, ếch, lạc đà và nữ thần Tauerat, giống như những tượng đài phát hiện tại Angiarro ở Ethiopia (Wollo).


Một tảng đá lớn với  một khuôn mặt người, cũng có thể là một sự hình thành tự nhiên, Marcahuasi

Điều thú vị là các bộ lạc được tìm thấy xung quanh các tượng đài huari được gọi là Huanca hay Huari.

Nó gần như cùng âm như Harari, tên của một trong các bộ tộc nói tiếng Semitic của Ethiopia. Tổ tiên người Huari được biết đến trong truyền thuyết như những người để râu.

Burland tin rằng trung tâm nghi lễ lớn của Tiahuanaco có thể là trung tâm tôn giáo của đế chế huari. Các bức tượng người Phi được tìm thấy nhiều ở khu vực này.


Piquillacta – một di tích khảo cổ  huari.

Bằng chứng văn khắc của người Aksumite ở Nam Mỹ

Ngoài ra còn có một bằng chứng văn khắc cổ hỗ trợ cho ảnh hưởng của người Ethiopia nói tiếng semitique ở Nam Mỹ – một dòng chữ khắc ở thành phố Palpa, cách Nazca, Peru 20 km về phía Đông Bắc.

Nó là một tập hợp các nét cổ xưa, có thể  đọc bằng cách sử dụng ngôn ngữ Gueze của Ethiopian.

Dòng chữ khắc trên núi Palpa

Nội dung câu khắc: “Hãy đi xuống (xuống đất) và tỏa ra … Mở rộng và làm trong nước (trong khu vực). Đến và mở rộng (trong khu vực). Ban ơn. Đi ra ngoài (trên đất) và trở nên mạnh mẽ”.

Hiệp hội Nascodex đã làm sáng tỏ giải mã của tác giả: “Đi ra, tạc khắc (đào) vào  đất; Làm trong, kiểm soát và dâng nước lên; Làm chúng chảy trong vùng, Để có được sự ban ơn và đặc ân; Hãy đi ra giữa mọi người, trở thành các nhà lãnh đạo quyền lực”.

Cũng có một bằng chứng văn khắc của  người Aksumite ở Cuenca, Ecuador. Cha đạo Carlo Crespi đã thu thập được nhiều vật tạo tác được khắc trên đó, mà dân địa phương khẳng định chúng được dấu dưới lòng đất.

Trong số đồ tạo tác này có 1) Một lá vàng với hình ảnh của một kim tự tháp và chữ cái Ethiopia dưới chân kim tự tháp, 2) Một tấm bia đá với chữ viết Ethiopia đặt dưới ba con vật; và một vật tạo tác khác với một kim tự tháp bằng đá có hình một con voi và một biểu tượng mặt trời ở trên đỉnh kim tự tháp, cùng những nhân vật Ethiopia đặt trong kim tự tháp.

Voi và sư tử hiếm khi nhìn thấy trong nghệ thuật Ai Cập, nhưng phổ biến trong nghệ thuật Meroitic và Aksumite. Những tấm bia này đề cập đến những khía cạnh khác trong cuộc sống của một người lính-nông dân (và du khách).

Một lá vàng với hình ảnh của một kim tự tháp và chữ cái Ethiopia ở chân kim tự tháp.

Tấm bia (dưới đây) với hình mặt trời, có lẽ chỉ Zat-Baden hoặc thần mặt trời của người Ethiopia và một con voi, đề cập đến ba điều: một đàn hạc, bia / rượu mật ong và bánh mì, chúng liên quan đến một người đàn ông đang chuẩn bị cho chuyến đi hoặc đi làm đồng ở Tigre.

Các chữ khắc trên tấm bia đá với một con bò, một con voi và một con dê có thể ám chỉ tới mã chiến binh đã tồn tại trong người mochicha hoặc Huari, là những người từng thống trị trong khu vực. Người ta đã sử dụng chữ hình vẽ để biểu thị vai trò của người lính.

Tấm bia đá có hình mặt trời, một kim tự tháp và một con voi.

Trong quá khứ, nhiều người từ Đông Phi, Đông Nam Á và Thái Bình Dương đã đến Nam Mỹ, những người Aksumite có lẽ đã ảnh hưởng đến các tượng đài bằng đá được phát triển ở Peru và Ecuador và đã đưa vào  một số loại khung dệt, chữ viết và kỹ thuật y tế. Người Đông Phi có thể đã đóng một vai trò quan trọng trong sự ra đời của đế chế Mochicha.

Xuân Hà (biên dịch từ Epoch Times France)

Xem thêm:

Từ Khóa: