Dưới chân núi Thiên Sơn có một ngôi làng nhỏ, trong làng có một con ngựa mẹ khỏe mạnh xinh đẹp, con ngựa đực đã mất từ lâu. Người trong làng muốn tìm một con ngựa đực khác để lai giống tiếp, nhưng đều không thành công. Mọi người cuối cùng nghĩ đến một con ngựa con rất là cao lớn khỏe mạnh mà con ngựa mẹ sinh ra. Nhưng trong tâm người dân du mục đều hiểu rõ, loài trâu bò vốn cự tuyệt giao phối họ hàng gần. Làm sao đây?
Thế là, những mục dân liền lấy tấm vải đen bịt chặt hai mắt của hai con ngựa lại, sau đó đưa ngựa con đến trước mặt ngựa mẹ. Kết quả đã được như ý muốn, hai con ngựa đã giao phối thành công.
Những mục dân chột dạ, ra xa hơn 100 mét mới cởi bỏ tấm khăn bịt mắt của hai con ngựa ra. Lúc này, ngựa con quay đầu nhìn một cái, nhận ra là ngựa mẹ; ngựa mẹ cũng nhận ra đứa con của mình. Bất thình lình, một chuyện không ngờ đến đã xảy ra:
Chỉ nghe ngựa con ngửa mặt lên trời hí to một tiếng, ngựa ta gắng sức lồng lộn giật đứt dây cương, chạy bạt mạng về phía vách núi ở đằng xa ….
Những mục dân còn chưa kịp phản ứng gì, ngựa con đã tung mình lên trên không, lao xuống vách núi.
Mọi người hốt hoảng vội vàng ngoảnh đầu lại nhìn ngựa mẹ, ngựa mẹ cũng kêu thảm một tiếng, chạy thục mạng về phía ngược lại, khi đến gần vách núi sâu vạn trượng, ngựa mẹ cũng tung mình lao xuống vực thẳm giống y như vậy!
Đây là một cảnh tượng mà người bạn nhà thơ ở vùng Tân Cương của tôi tận mắt chứng kiến, trong lúc kể lại chuyện này, vành mắt anh đỏ hoe, âm thanh nghẹn ngào.
Mọi người thường nói loài ngựa trâu trí óc không được thông minh, nhưng loài ngựa trâu vẫn biết xấu hổ là gì; mọi người thường nói loài chim cánh cụt ngu xuẩn vụng về, nhưng loài chim cánh cụt lại một lòng chung thủy với tình yêu. Điều này đối với con người chúng ta, nhất là người hiện nay vốn tự cho là bản thân mình là sinh mệnh cao cấp mà nói, thật đúng là sự chế nhạo lớn biết chừng nào. Trong xã hội hiện nay, khi ôm bồ nhí trở thành niềm kiêu hãnh, khi tình một đêm trở thành mốt thời thượng, khi làn sóng ly hôn trở thành câu chuyện được mọi người hết lời ca tụng, thì những giáo viên “cầm thú” đã trở thành hiện tượng tràn lan…
Dê là tượng trưng của sự hèn nhát, nhưng loài dê biết quỳ gối cảm ơn mẹ mình khi được cho bú mớm; loài quạ càng không được con người yêu thích, nhưng loài quạ lại có mỹ đức phụng dưỡng cha mẹ. Hình tượng của hươu cũng rất là khiêm tốn, nhưng loài hươu cũng biết hiếu kính thiện lương… Có một truyền thuyết về chú hươu lao mình xuống vực thẳm thật khiến con người phải tự hổ thẹn. So với loại người vô đạo đức không biết tôn kính bề trên, phụng dưỡng cha mẹ, thì loài hươu không biết còn cao thượng hơn biết bao nhiêu lần.
Mọi người thường nói, sói là loài động vật tàn nhẫn nhất trên thế giới, đây đúng thật là một nỗi oan lớn trong giới tự nhiên. Bởi thật ra, sói chỉ vào những lúc bụng đói mới “há to miệng” với loài cừu, còn con người sau khi ăn no rồi mới đi giết người, khi đói càng là lạm sát vô cớ để thỏa mãn vị giác, thật đúng là cực kỳ tàn ác. Nếu không tin thì hãy xem thử danh sách thực đơn của các món: óc khỉ chưng hấp, vay cá chua ngọt, tay gấu hương lạt, v.v…. thì sẽ biết ngay những món ăn nổi tiếng này đầy mùi máu tanh, đều là bằng chứng thép về sự tàn nhẫn tham lam của con người.
Có một nữ doanh nhân người Mỹ đến Trung Quốc làm giao dịch. Trước khi về nước, người chủ đặt bàn tiệc ở nhà hàng cao cấp để nói lời từ biệt, trên bàn ăn có hai món ăn: vi cá kho tàu, lẩu cay thịt chó. Sắc, hương, vị đều có đủ cả, bởi cô chưa từng ăn qua những món này, nên rất lấy làm hiếu kỳ, liền hỏi chủ nhà đây là món gì. Người chủ vừa tỏ ý khoe khoang vừa nói rõ sự thật. Sau khi nữ doanh nhân biết rõ sự thật của món vi cá và thịt chó đã từ chối không dùng. Cô nói: “Thật tàn nhẫn quá, loài chó là bạn thân của chúng tôi, cá mập nếu không có vây, chắc chắn sẽ không sống tiếp được nữa, tôi thật sự cảm thấy nhục nhã nếu ăn cái món vi cá và thịt chó này”. Người chủ Trung Quốc nghe xong không khỏi xấu hổ.
Đài truyền hình trung ương Trung Quốc đã từng đăng một bản tin như vậy: ngoài hồ Côn Minh, tỉnh Vân Nam không hiểu sao lại có rất nhiều chú chim hải âu bay lượn, người dân thành phố Côn Minh rất lấy làm hiếu kỳ, đều mang bánh mì, bánh khô cho những chú chim hải âu ăn, và đây là điều rất đáng được tuyên dương.
Tuy nhiên càng về sau, những chú chim hải âu đã bị lạnh nhạt. Nhưng có một ông cụ, không kể gió thổi trời mưa, ông đều mang thức ăn đến để nuôi mấy chú chim hải âu đó. Chuyện này đã được một nhóm sinh viên đến hồ Côn Minh vẽ vật thực và chụp ảnh phát hiện, lúc đầu họ không chú ý lắm. Có lần trời đổ mưa to, ông lão vẫn đến, lúc này mới khơi dậy sự chú ý của họ, liền đem cảnh ông lão khom lưng cho những chú chim hải âu ăn chụp lại. Nhưng về sau họ phát hiện ông lão không có đến nữa, cảm thấy có phần kỳ lạ, liền vội vàng đi dò hỏi thông tin ông lão. Mọi người cho biết, ông lão đã qua đời rồi, ông lão gần như đã dùng hết toàn bộ số tiền tích cóp được để mua bánh mì và bánh khô cho những chú chim hải âu ăn. Nhóm sinh viên sau khi nghe xong vô cùng cảm động, họ đã phóng to bức ảnh “ông lão cúi mình cho chim hải âu ăn” mà họ tình cờ chụp được và đem dựng ở bên hồ Côn Minh, bên trên có ghi dòng chữ: “Ông lão yên nghỉ, chúng tôi sẽ chăm sóc cho những chứ chim hải âu này!”
Nào ngờ sau khi tấm biển vừa được treo lên, bị cảm động không phải là con người, mà là những chú chim hải âu. Những chú chim hải âu đột nhiên nhìn thấy hình ảnh ông lão quen thuộc, liền vây quanh phía trước tấm bảng không chịu rời đi, thậm chí còn có hai hàng chim hải âu xếp ngay ngắn trước tấm ảnh chụp giống như hai hàng rào danh dự, chúng đang bày tỏ lòng cảm âm, báo ân bằng cách thức của mình.
Thế còn con người vốn được xem là anh linh của vạn vật thì như thế nào đây? Thẩm Dương có một ông lão tên là Vương Nho Thần, sống cuộc sống thắt lưng buộc bụng suốt 13 năm trời, ông đã bỏ ra gần mấy vạn Nhân dân tệ quyên góp cho 40 sinh viên nghèo khó hoàn thành việc học. Nhưng có 10 sinh viên trong đó, chưa từng viết lá thư và cũng chưa từng đến thăm qua ông lão. Cô con dâu của ông lão đau buồn nói: “Ông cụ không muốn điều gì khác, chỉ là muốn được nhìn mặt họ, muốn có được một chút thư từ của họ, dù chỉ là viết mấy chữ thôi cũng được”. Tuy nhiên, những sinh viên đại học này trước sau vẫn không có xuất hiện.
So với những chú chim hải âu, những người được gọi là “nhân tài của thời đại” và “trụ cột của đất nước” không biết còn phải thấp hơn bao nhiêu cấp bậc.
Mọi người thường mắng câu “mắt chó coi thường người khác”, nhưng loài chó đối với chủ nhân lại nhất mực trung thành, trông nhà coi cửa, nhẫn nhục chịu khó, rất là tận tâm với trách nhiệm của mình. Nhưng trong xã hội con người lại không thiếu những kẻ bán chủ cầu vinh, lấy oán báo ân, vì tiền mà không nhận người thân, cha con xem nhau như kẻ thù.
Mạnh Tử nói: “Người mà không hiểu lễ nghĩa liêm sỉ, thật không phải là người nữa“. Ông bà ta thường nói, bất kể là làm gì, trước tiên phải học làm người đã. Làm người vẫn còn cần phải học sao? Không sai, hết thảy mục tiêu sau cùng của giáo dục và học tập chính là học làm người. Không học biết được làm người, hễ không cẩn thận sẽ trở thành động vật, thậm chí còn không bằng cả cầm thú… con người nếu không có đạo đức, không phải cầm thú thì chính là ma quỷ.
Tiểu Thiện biên dịch