Trong chuyện cổ tích Andersen của nhà văn Đan Mạch Hans Christian Andersen nổi tiếng có một câu chuyện kể về một “chú vịt con xấu xí” như sau:

Có một quả trứng thiên nga nở trong chuồng cùng những chú vịt, nhưng vì chú thiên nga này xấu quá, hoàn toàn không giống những chú vịt khác trong đàn, nên tất cả bầy gà, vịt đều cười nhạo chú, phân biệt đối xử với chú ta, đến cả anh em nhà vịt trong đàn cũng coi khinh chú, bỏ rơi chú, cuối cùng đến cả vịt mẹ cũng khuyên “chú vịt xấu xí” này hãy tránh xa xa họ một chút. Trước những áp lực to lớn vì bị khinh miệt, chú vịt xấu xí liền bỏ nhà đi lang thang.

Một ngày nọ, vịt con gặp một con chó săn, nhưng con chó săn chỉ ngửi ngửi chú vịt, chứ không cắn vịt rồi bỏ đi. Vịt vui mừng nghĩ “Mình xấu xí tới mức cả chó săn cũng không giám cắn mình!”, chú ta vui vì mình đã thoát nạn, nhưng đồng thời cũng cảm thấy chán nản với vẻ ngoài xấu xí của mình. Trên bước đường lưu lạc, mặc dù chú cố gắng vui vẻ chào hỏi gọi chào với mọi người, chỉ hy vọng ai đó đồng ý chấp nhận chú thành một thành viên trong gia đình nhưng đều không gặp. Sau đó chú ta gặp rất nhiều ma nạn và sự chế nhạo, nhưng vẫn quyết không buông bỏ niềm tin vào “thế giới rộng lớn” này.  Cuối cùng, chú lựa chọn rời khỏi gia đình ấm áp của mình, để đến với thế giới tự nhiên tươi đẹp.

Vịt con bơi đi bơi lại trong nước một cách tự do tự tại, hạnh phúc, nhưng bởi vẻ ngoài xấu xí của mình, tất cả các loài vật khác đều coi thường nó. Thời tiết trở lạnh, khi mùa thu tới, vịt con dường như cũng cảm nhận được chút lạnh lẽo cô đơn. Một buổi tối, nó nhìn thấy một bầy thiên nga rất xinh đẹp đang bay về phương nam, nó cảm thấy trong mình có một thứ hưng phấn không nói lên lời, và cứ mãi ám ảnh về bầy thiên nga ấy.

Khi mùa đông tới, vịt con như bị rét tới mức lạnh cóng đóng băng nơi bờ hồ, chú được một người nông dân cứu mang về nhà. Cái giá lạnh của mùa bông rồi cũng đi qua, bầy thiên nga xinh đẹp lại quay trở lại, một lần nữa chú vịt lại trông thấy bầy thiên nga đó. Chú vịt con không khống chế nổi bản thân mình, muốn bay lên với bầy thiên nga. “Mình muốn bay lên đó với bọn họ, bay cùng với bầy thiên nga cao quý đó! Nhưng mà có khi họ sẽ hại chết mình mất, vì mình xấu xí như này cơ mà, lại giám tiếp cận với bọn họ. Nhưng mà chẳng sao cả! thà bị bọn họ hại chết, còn hơn là bị những con vịt khác cắn, bị những con gà khác mổ, bị bà chủ chăn nuôi của trang trại đá đít, và còn tốt hơn nhiều so với việc chịu cái giá lạnh của mùa đông.”

Thế là, chú ta liền lao xuống nước, bơi về hướng bầy thiên nga đang bơi. Khi bầy thiên nga nhìn thấy chú ta, liền xù lông bơi tới xung quanh chú vịt. “Xin hãy giết tôi đi,” vịt con xấu xí cúi thấp đầu xuống nước, chờ đợi cái chết đến. Nhưng khi nhìn thấy mình trong nước nó không phải là một con vịt xám xấu xí, mà chính là một chú thiên nga trắng muốt xinh đẹp.

Hạnh phúc từ đâu đã ập tới bên “chú vịt con xấu xí”: Bầy thiên nga bơi xung quanh nó, và dùng mỏ để hôn nó; bầy thiên nga cùng vui mừng ca ngợi chú chính là con thiên nga xinh đẹp nhất trong bầy. Vì đã từng bị cười nhạo là “vịt con xấu xi”, nên chú thiên nga nhỏ không khỏi vui mừng phát ra những thanh âm hạnh phúc: “Khi tôi còn là một chú vịt con xấu xí, có nằm mơ tôi cũng không bao giờ nghĩ rằng mình sẽ có được hạnh phúc như thế này,” và cuộc đời chú vịt cũng chính là diễn tả chân thực cuộc đời của nhà văn Andersen.

Sau này, mọi người thường dùng cách nói “vịt con xấu xí” để so sánh một người nào đó vì dung mạo bề ngoài của mình có chút khuyết tật nào đó mà bị người khác phân biệt đối xử, nhưng sau này lại có những tài năng xuất chúng và phẩm chất cao quý rạng ngời.

Theo Đại Kỷ Nguyên tiếng Trung
Kiên Định biên dịch

Xem thêm:

Từ Khóa: