Biểu tượng về số 0 đã rất quen thuộc với mỗi người chúng ta, nhưng nguồn gốc của nó còn chứa đựng nhiều điều bí ẩn, chẳng hạn như thời điểm con người phát minh ra nó.

Một dạng thức ký hiệu cổ xưa của số 0 được phát hiện trên một tài liệu cổ của Ấn Độ viết trong thời kỳ những năm 224 đến 383 SCN – trước thời điểm chúng ta vẫn nghĩ ít nhất 500 năm, Newscientist đưa tin hôm 15/9.

Những con số xuất hiện trong một văn tự Ấn Độ cổ được gọi là bản thảo Bakhshali, với nhiều văn bản và thuật toán dưới định dạng Sanskrit. Giáo sư Marcus du Sautoy của trường đại học Oxford cho biết, những văn tự cổ này có thể là tài liệu luyện tập cho các thầy tu Phật giáo.

Văn tự trên được tìm thấy bởi một nông dân địa phương vào năm 1881 và được lưu trữ tại thư viện Bodleian, đại học Oxford kể từ năm 1902.

Bản thảo Bakhshali được tạo nên từ 70 lá cây Bạch Dương. (Ảnh: Thư viện Bodleian, Đại học Oxford)

Trong những năm gần đây, sau khi trải qua quá trình phục chế, ngay lập tức nó đã làm dấy lên làn sóng dư luận mạnh mẽ. Các nhà khoa học tin rằng bản thảo này tồn tại từ thế kỷ thứ 9, nhưng kết quả giám định lại cho thấy những trang cổ nhất được viết trong thời kỳ những năm 224 đến 383 SCN.

Điều đó chứng minh bản thảo này đã có mặt từ rất lâu, trước cả những định nghĩa về 0 cổ nhất được khắc trên những bức tường trong ngôi đền ở Gwalior, Ấn Độ vào thế kỷ thứ 9.

Trải dài trong suốt văn tự là hàng trăm số 0 được biểu thị bằng các dấu chấm. Những dấu chấm này nhiều năm sau được biến đổi thành kí hiệu tròn có lỗ ở giữa như ngày nay chúng ta vẫn biết.

Trong khoảng thời gian này, dấu chấm được sử dụng để thế chỗ, như cách sử dụng 0 trong số 505 để thể hiện đơn vị hàng chục, nhưng không tồn tại là một con số chính thức.

Khái niệm về 0 từng bị cho là dị giáo, đã tạo nên khởi đầu cho sự phát triển toán học, tạo ra bàn tính và là nền móng vững chắc cho kỷ nguyên số. “Toàn bộ các công nghệ hiện đại được xây dựng dựa trên ý tưởng có và không có gì”, Ông Sautoy phát biểu.

Quá trình xác định tuổi của văn tự cổ này rất khó khăn, khi mà khoảng cách giữa những trang cũ và mới nhất lên tới 500 năm. Nhưng kết quả thu được là thực sự giá trị.

Hoài Anh

Xem thêm:

Từ Khóa: