Trước thực trạng một số công ty tài chính thu hồi nợ thông qua biện pháp gọi điện liên tục, Ngân hàng Nhà nước đã yêu cầu chấm dứt cách đòi nợ kiểu “xã hội đen” này.
Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 5 năm 2018, Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thời gian qua đã tiếp nhận một số thông tin qua đường dây nóng cho biết một số công ty tài chính có áp dụng biện pháp thu hồi nợ thông qua liên tục gọi điện thoại để đòi nợ. NHNN đã làm việc với các công ty tài chính và yêu cầu các công ty dừng ngay biện pháp đòi nợ này.
Truyền thông gần đây đã liên tục đưa tin về một thực trạng nóng đang gây bức xúc là việc các công ty tài chính (CTTC) cho vay tiêu dùng với lãi suất rất cao, đòi nợ kiểu xã hội đen.
Lãi suất cao do nhiều người vay không hiểu rõ hợp đồng quá phức tạp, hoặc là bị lập lờ gian lận trong hợp đồng, ghi lãi suất 1-2%/tháng nhưng thực trả lại cao hơn nhiều do cách tính của CTTC. Thậm chí, nhiều phản ánh cho thấy chỉ sau 1 năm thì người vay phải trả lãi gần bằng tiền gốc, có khoản gần 70%/năm.
Hiện nay, lãi suất cho vay của ngân hàng đã giảm ở mức cho vay dài hạn 9-11%, nên lãi suất cho vay tiêu dùng cũng đã giảm theo, nhưng vẫn là quá cao, thường từ 20-40%/năm.
Lãi suất cao gây khó khăn chồng chất thêm cho người dân, trong khi cả nước đang cố gắng giảm lãi suất để kích thích sản xuất.
Chính vì vậy, đã có nhiều bài báo phản ánh lãi suất cao không kém gì “tín dụng đen” với những dẫn chứng rất sống động. Tuy nhiên, phản ánh của truyền thông vẫn chưa có kết quả.
Đi đôi với lãi suất cao, việc đòi nợ của một số CTTC cũng có nhiều bức xúc, có người còn nói họ đòi kiểu như “xã hội đen”, không có đạo đức, không nhân văn như khi họ hứa cho vay. Đã có không ít đơn khiếu kiện, điện thoại đến đường dây nóng phản ánh thực trạng này đến các cơ quan chức năng.
Ngày 15/5/2018, NHNN đã ban hành văn bản chấn chỉnh hoạt động cho vay tiêu dùng, trong đó yêu cầu các TCTD, cán bộ nhân viên phải thực hiện nghiêm quy định trong các văn bản pháp luật. Đồng thời đề nghị các CTTC rà soát, khắc phục, chấn chỉnh phong cách làm việc của nhân viên, tăng cường kiểm tra kiểm soát nội bộ hoạt động cấp tín dụng và các hoạt động khác của CTTC.
Tại buổi họp báo này, Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định NHNN sẽ tăng cường công tác thanh tra, giám sát hoạt động tài chính tiêu dùng, yêu cầu các tổ chức tín dụng, CTTC phải rà soát quy trình cấp tín dụng, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật trong hoạt động cho vay tiêu dùng, cho vay phục vụ đời sống, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng.
Về lãi suất, các CTTC phải thực hiện nghiêm các quy định về lãi suất, phải ban hành đầy đủ quy định về khung lãi suất. Thực tế đang có sự thả nổi, thiếu kiểm soát của cơ quan quản lý.
Cần phát huy lợi thế của cho vay tiêu dùng để hạn chế tín dụng đen
Hiện tại các ngân hàng, các CTTC đang đẩy mạnh cho vay tiêu dùng, gồm cả tín chấp và thế chấp, dư nợ cho vay tiêu dùng tăng trưởng hàng năm rất nhanh.
Cho vay tiêu dùng đã góp phần thúc đẩy người dân thay đổi phong cách tiêu dùng, mua các hàng hóa cần thiết để giải quyết khó khăn trong cuộc sống, trả dần hàng tháng trong giới hạn khả năng thu nhập của mình.
Đây là biện pháp tiêu thụ hàng hóa để thúc đẩy sản xuất phát triển một cách hiệu quả, trực tiếp, tiền vay đến thẳng với sản xuất, lưu thông. Đối với hệ thống ngân hàng thì đây là một thị trường mới mẻ, đầy tiềm năng. Việc ngân hàng, CTTC đẩy mạnh cho vay tiêu dùng với các thủ tục đơn giản, thuận tiện minh bạch công khai, lãi suất thấp cũng góp phần ngăn chặn tín dụng đen.
Các quốc gia trên thế giới đều sử dụng công cụ cho vay tiêu dùng để giải quyết mục đích kép là hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và đáp ứng tiêu dùng của người dân. Người vay cần có công ăn việc làm ổn định là có thể đến ngân hàng, CTTC để vay tiền mua nhà, mua ô tô, thậm chí mua máy tính, bàn ghế và các phương tiện sinh hoạt khác dưới hình thức trả góp…
Sự ra tay kịp thời ngăn chặn đòi nợ kiểu xã hội đen sẽ giúp ngăn chặn những ảnh hưởng tiêu cực đến ngành ngân hàng. Với sự quản lý tốt của cơ quan chức năng, tạo điều kiện phát triển mạnh mẽ cho các ngân hàng và CTTC, hy vọng tương lai gần việc cho vay tiêu dùng tại Việt Nam cũng sẽ dễ dàng, thuận tiện, minh bạch, văn minh, có đạo đức như các nước phát triển.
Thành Long