Bến nước Lương Sơn chính là nơi quy tụ linh hồn của 108 vị hảo hán. Họ chính là những lữ khách đang tìm kiếm con đường trở về ngôi nhà đích thực của mình. Trong đó, có thể nói con đường trở về của Báo Tử Đầu Lâm Xung đặc biệt gập ghềnh, dài dằng dặc… 

Lâm Xung hộ tống vợ là Trương Thị lên Nhạc Miếu thắp hương. Nơi ông đứng đợi Trương Thị vừa ngay gần chỗ Hoa Hoà Thượng Lỗ Trí Thâm “tu hành”. Vì thấy Lỗ Trí Thâm giỏi sử dụng cây Hỗn thiết thiền trượng 62 cân (31kg), Lâm Xung không nén nổi, cao giọng ca ngợi: “Quả thực đánh giỏi lắm!”. Có đâu ngờ năm chữ này là khởi đầu cho duyên tri kỷ của ông và Lỗ Trí Thâm, cũng là mở đầu cho con đường anh hùng của ông.

Lâm Xung: Nghĩa hiệp mà tình cảm

Lại nói Lỗ Trí Thâm múa võ đang say, xung quanh lại có hai, ba mươi kẻ vô công rồi nghề hò hét, cổ vũ, nhưng chỉ một câu ngắn gọn của Lâm Xung đã làm ông chú ý. Lỗ Trí Thâm trong lòng rất hiếu kỳ, bèn nhìn về phía có giọng nói, chỉ thấy phía ngoài tường một nam tử ăn mặc như quan lại: “Đầu báo, mắt tròn, râu hùm hàm én, thân cao tám thước (khoảng 1,9  – 2 mét), trạc 34, 35 tuổi”. Tướng mạo thế này, chẳng đúng là thượng tướng Trương Phi của Thục Hán tái sinh hay sao? Mà tên hiệu của Lâm Xung lại đúng là “Báo tử đầu” (Đầu báo). 

Nhưng độc giả lại rất ít khi xem Lâm Xung là hình bóng của Trương Phi. Mặc dù Lâm Xung cũng cao lớn, nghĩa khí, hào hiệp, cũng có võ công cái thế, nhưng về đại thể ông giống một tướng quân nho nhã, lặng lẽ khiêm nhường. Nếu không phải do thần uy lẫy lừng của cây thiền trượng đó kích động nhiệt huyết giang hồ, có lẽ ông chỉ ở tại chỗ, lặng lẽ làm việc riêng của mình thôi. 

Sau khi Lâm Xung và Lỗ Trí Thâm trao đổi tên tuổi và gia môn, mới biết rằng trên cùng một mảnh đất Đại Tống lại có hai người sống ở hai thế giới khác nhau. Một người là võ sư giáo đầu ở kinh thành, kế thừa chí cha, thành gia thất đã 3 năm, cuộc sống yên bình tốt đẹp. Một người xuất thân đề hạt, nhưng vì trừ gian diệt ác mà phạm án mạng, trở thành kẻ liều mạng, tiền đồ hiểm ác ảm đạm. Một người có gia đình mỹ mãn, cần ông bảo vệ, và còn có một sự nghiệp để gắng sức. Một người thì đơn thân trơ trọi, chỉ có thể gửi thân nhà chùa, trời đất mênh mông mà không biết đi đâu về đâu. 

Cuộc đời khác nhau một trời, một vực ấy chẳng ngăn nổi hai người tâm đầu ý hợp, tâm ý tương thông. Lỗ Trí Thâm mới gặp Lâm Xung đã nói ra nguyên nhân ông giết người xuất gia, không hề giấu giếm. Lâm Xung cũng cảm kích Lỗ Trí Thâm tín nhiệm, mới gặp mà như cố nhân, bái làm nghĩa huynh. Có gia đình tươi đẹp, lại có được tri kỷ, Lâm Xung thực là vừa khí khái, nghĩa hiệp, lại vừa chứa chan tình cảm, chỉ xuất hiện một chốc, một lát đã gây ấn tượng sâu đậm. 

Cũng có thể Lâm Xung cảm thấy đồng cảm với Lỗ Trí Thâm là bởi số phận đã định sẵn cảnh ngộ của Lỗ Trí Thâm chính là tương lai của ông. Mặc dù được gọi là “Võ sư giáo đầu của 80 vạn cấm quân”, oai danh lẫm liệt, nhưng Lâm Xung bất quá cũng chỉ làm một chức quan nhỏ. Hơn nữa, ông lại đang sống nơi quan trường, quyền thần nắm quyền, tiểu nhân lộng hành. Cuộc sống yên bình ông đang có, thực ra như chiếc thuyền con trôi dạt giữa đại dương mênh mông. 

Lâm Xung, Lỗ Trí Thâm vui vẻ uống chưa được ba chén, phong ba đã nổi lên. Tỳ nữ gia đình hốt hoảng chạy đến báo tin, thì ra Trương Thị ở trong miếu bị kẻ háo sắc trêu ghẹo. Giáo đầu khiêm nhường, lễ nghĩa cũng không thể chịu đựng được vợ mình chịu nhục. Lâm Xung lao đến Nhạc Miếu, giơ cao nắm đấm thép, hét lên: “Trêu ghẹo vợ người, đáng tội gì“, ông hoàn toàn làm theo bản năng của một người chồng. 

Báo tử đầu Lâm Xung. Tranh Utagawa Kuniyoshi.

Nhẫn nhịn điều người thường không thể nhẫn 

Nhưng khi Lâm Xung nhận ra người đó là Cao Nha Nội, lập tức tỉnh táo. Ông cậu giời kia chính là con nuôi của quan lớn Cao Cầu. Lâm Xung không sợ Cao Nha Nội, nhưng cũng không thể không nể mặt Cao Cầu, bụng đầy tức giận cũng đành phải khổ sở nuốt hận. Đúng như sau đó ông giải thích với Lỗ Trí Thâm: “Không sợ quan, chỉ sợ quản”.

Lâm Xung nếu muốn “dạy dỗ” đám người Cao Nha Nội thì dễ như trở bàn tay, nhưng sau khi giải hận thì sao? Nhẹ thì thích chữ đi đày, nặng thì mất mạng, vả lại sẽ liên lụy đến người nhà. Hơn nữa, Lâm Xung lương thiện cho rằng, Cao Nha Nội không biết nên mới vô lễ với Trương Thị, nếu không “cũng sẽ không như vậy”.

Sau một hồi suy đi tính lại, Lâm Xung cho rằng, đã “không nên gây chuyện với Cao Cầu, thì tạm nhượng bộ lần này”. Một cảnh vở kịch hạ màn trong tiếng ồn ào khuyên nhủ của đám đông, chỉ còn lại Lâm Xung một mình mắt trợn tròn uất hận, u uất buồn bực. 

Nhưng tình thế chẳng chuyển biến tốt lên dẫu Lâm Xung đã chịu nhẫn nhục. Vận mệnh còn đưa đến cho vị hảo hán này một thử thách khốc nghiệt hơn. Cao Nha Nội quá say mê Trương Thị. Thuộc hạ của y là Phú An đã giúp đặt bẫy, giả ý mời Lục Khiêm (bạn thân của Lâm Xung) uống rượu, rồi lừa Trương Thị đến nhà Lục Khiêm tìm chồng. Đoạn lại bảo Cao Nha Nội đón sẵn ở cổng nhà Lục Khiêm.

Từ “Khiêm Xung” (Khiêm tốn, cẩn thận, tự kiềm chế) thường dùng để ca ngợi đức tính tốt đẹp. Tuy nhiên, Lục Khiêm lại xu thời, a dua quyền thế, đã phụ tấm lòng bằng hữu. May mà tỳ nữ kịp thời báo tin, nên đã kịp hóa giải kiếp nạn của Trương Thị.

Hai lần chịu nhục, Lâm Xung chỉ thét lớn khiến Cao Nha Nội sợ hãi bỏ chạy. Ông vẫn hết sức giữ gìn thể diện của quan trên. Lâm Xung trượng nghĩa nên vẫn bao dung nhẫn chịu kẻ ác, nhưng không thể tha thứ cho bằng hữu phản bội. Lâm Xung phá tan nhà Lục Khiêm, rồi vác đao đi tìm Lục Khiêm quyết sống chết.

Việc của Cao Nha nội cuối cùng cũng kinh động đến Thái úy Cao Cầu. Lâm Xung chờ đợi trong nỗi oan không nói nên lời. Bảo đao mới xứng với anh hùng. Lâm Xung mua được một thanh bảo đao, mài đi mài lại trong đêm, yêu quý không rời, nào biết là tai họa sắp giáng xuống. Ngày hôm sau, hai viên công sai đến truyền lệnh của Cao Cầu, lệnh Lâm Xung đem thanh bảo đao mới mua vào phủ để hắn thưởng thức.

Lâm Xung không nghi ngờ gì, đến ngay phủ chờ Cao Cầu rất lâu, ông bỗng nảy sinh nghi ngờ. Ngước mắt nhìn, trước hiên có tấm biển đề chữ “Bạch hổ tiết đường”, làm ông kinh sợ bừng tỉnh. Thì ra đây là khu vực quân cơ cấm địa, vô cớ không được tùy tiện vào, nói gì đến mang đao sắc vào?

Đi nhầm vào nơi cấm địa, tội không nhỏ. Lâm Xung biết rõ trúng kế mà không có cách gì thoát thân. Cao Cầu xuất hiện, ông có trăm miệng cũng không thể biện hộ được. Từ đây, Lâm Xung rơi vào vòng tù tội, mất chức quan, danh dự, thậm chí mất cả sự tôn nghiêm của con người. Cuối cùng ông chịu tội danh đi nhầm vào tiết đường, bị đánh 20 trượng, thích chữ đi đày ở Thương Châu.

Lâm Xung biết rõ họa từ Cao Nha Nội, nhưng cam lòng chịu đựng tất cả hình phạt, chỉ kêu oan với quan trên, và cũng chưa có hành động, lời nói nào quá khích, vượt ngoài khuôn khổ. Ông tự nói: “Năm tai tháng hạn, chịu oan khuất này”, là số mệnh rồi, số kiếp khó thoát. Hơn nữa, quan trường ô uế, ông đã biết từ lâu. Lúc này ông vẫn chưa tìm được lối ra cho cuộc đời, ngoài nhẫn nhục chịu đựng thì có thể làm được gì đây?

“Cuộc thi múa cổ điển Trung Quốc toàn thế giới” tháng 7 năm 2016, Toshio Takahashi biểu diễn “Lâm Xung bỏ trốn trong đêm”.

Làm những việc người thường không thể làm

Trước khi bị đi đày, ông đã làm một việc bất ngờ: Bỏ vợ. Thời xưa, kẻ no xôi chán chè cũng nhiều, đa phần do dục vọng tiền tài, nữ sắc mà lòng dạ đổi thay. Nhưng Lâm Xung lúc này từ bỏ gia đình là sau khi suy nghĩ ngàn vạn lần mới lựa chọn. Ông mang tội trên mình, sẽ ly biệt Trương Thị, ngày về mờ mịt. Ông không muốn liên lụy người khác, bất đắc dĩ nén đau bỏ vợ.

Ngoài vẻ vô tình là tình vô hạn. Lâm Xung lòng đầy quyến luyến gia đình, mặc dù đã tan đàn xẻ nghé, ông vẫn luôn luôn nhung nhớ người thân. Lỗ Trí Thâm gặp lại ông liền hỏi thăm chị nhà “gần đây có tin gì không”, biết Lâm Xung vẫn nặng lòng thương nhớ. Sau khi lên Lương Sơn, Lâm Xung vẫn hy vọng đón người nhà để được đoàn tụ. Chỉ khi nghe tin Trương Thị và nhạc phụ chết, ông mới dứt hẳn mối duyên gia đình, trở thành danh tướng Lương Sơn.

Lúc đó mùa hè nóng nực, Lâm Xung trên đường bị áp giải đã chịu hết mọi nỗi khổ cực. Do vết thương gậy đánh phát tác nên cử động rất khó khăn, dọc đường chịu những lời oán hận của công sai. Ban đêm, khi rửa chân, bị công sai cho một chậu nước nóng làm chân bỏng sưng đỏ lên, đầy rộp nước.

Ngày hôm sau khởi hành, công sai ép Lâm Xung đi đôi giày cỏ mới, các vết phỏng nước bị vỡ ra, máu tươi đầm đìa. Công sai nói nghỉ ngơi, để mặc ông tự buộc. Lâm Xung chỉ biết mình là một phạm nhân, còn liên lụy đến công sai, phải cùng ông đi xa. Do đó, trên đường đi ông rất dè chừng cẩn thận, chịu đựng hết thảy nghịch cảnh.

Lúc này, lũ công sai gian ác đã lộ rõ, muốn lấy mạng ông. Thì ra chúng ngầm phụng mệnh Cao Cầu, tìm thời cơ mưu hại. Lâm Xung vết thương mới, vết thương cũ đầy mình, lại không có sức phản kháng, chỉ có thể khóc xin công sai tha mạng. Thật đáng thương bậc hào kiệt một đời lại bị làm nhục đến mức thế này. 

Nào ngờ ông Trời không diệt Lâm Xung, Lỗ Trí Thâm đã theo dõi từ lâu, thấy Lâm Xung bị nạn, kịp thời ứng cứu. Vị đại hòa thượng cực kỳ căm ghét cái ác này muốn giết sạch, kết thúc tính mạng lũ công sai. Lâm Xung là người bị hại từ cõi chết trở về, lại lần nữa có hành động hiếm có, xin tha tội cho bọn sát nhân. Ông cho rằng, công sai chỉ hành sự theo lệnh, thực sự thân họ không do họ quyết định, sao có thể nhẫn tâm đoạt tính mạng họ?

May có Lỗ Trí Thâm hộ tống, Lâm Xung đến Thương Châu bình an. Nhìn lại từ khi xuất hiện đến bây giờ, Lâm Xung tai họa liên miên, công danh bị hủy hoại hết, vợ chồng ly tán, đơn độc dạt trôi. Trước nỗi sỉ nhục lớn, Lâm Xung võ nghệ cao cường chỉ lùi bước nhượng bộ, nhẫn nhục, trong hoàn cảnh tuyệt vọng vẫn không mất đi chính khí, bỏ hết tư tâm, bảo vệ kẻ yếu. Suy nghĩ vì người nhà là thiện niệm, nhưng có thể xóa sạch oán hận, tha tội cho kẻ thù lại là tâm đại từ bi.

Tranh khắc gỗ Lâm Xung trong “Thủy Hử diệp tử” (Bộ tranh Thủy Hử).

“Lâm Xung trượng nghĩa, chất phác trung hậu”. Đây là lời thơ ca ngợi ông, cũng là lời nói từ trái tim ông. Lâm Xung khoan dung, nhẫn nhục và lương thiện, chính là có nguồn gốc từ thiên tính trung nghĩa của ông. Ông là giáo đầu, phải bảo vệ pháp luật, trung với vua, tôn trọng bề trên, cho dù chịu oan cũng cam tâm chịu đựng hết nghịch cảnh, cẩn trọng hành sự theo luật nhà Tống. Ông là bậc đại trượng phu, phải tôn trọng phụng sự luân thường, bảo vệ gia đình, cho dù lực bất tòng tâm cũng phải suy xét trước sau, sắp đặt lối thoát cho người nhà.

Đến cuối cùng, ông chỉ còn võ nghệ trên thân, thành phạm nhân, vẫn dốc sức giữ gìn chuẩn mực đạo đức, nhẫn chịu sự đối xử vô nhân tính, buông bỏ sống chết thù hận. Có người nói ông yếu hèn, có ảo tưởng về quan trường. Thực ra ông chỉ là một viên ngọc thô, mới bước vào nhân gian hiểm ác, chỉ đối nhân xử thế theo quan niệm thiện ác đơn thuần, mà chưa nhìn rõ, trung với gian thần không phải là trung quân báo quốc, tha cho kẻ ác không thể thực sự ngăn chặn cái ác, truyền rộng cái thiện. 

Trên đường đời của mình, cũng có lúc Lâm Xung buông lời than bi thương khẳng khái: “Đấng nam nhi thân mang tài năng, chẳng gặp minh chủ, chịu cúi mình dưới lũ tiểu nhân, chịu oan ức”. Có thể thấy Lâm Xung đã trải qua cuộc sống trui rèn, biết bao phong ba bão táp, và ngày ông thực sự thức tỉnh cũng chẳng còn bao xa nữa. 

(Còn tiếp)

Theo Đại Kỷ Nguyên Tiếng Trung
Nam Phương biên dịch 

Xem thêm: 

 

Từ Khóa: