Bạn có lẽ đã từng nghe về chứng “mù mặt” – một rối loạn nhận thức không thể chữa trị, làm suy giảm khả năng nhận dạng khuôn mặt của một người, họ sẽ rất khó khăn để ghi nhớ khuôn mặt của người khác, ngay cả đối với những thành viên thân thiết trong gia đình hoặc bè bạn. Chứng bệnh này ảnh hưởng tới khoảng 2,5% dân số thế giới, tức là cứ 50 người thì có 1 người mắc chứng mù mặt.

Một thái cực đối lập với chứng “mù mặt” là những người có khả năng “siêu nhận diện”. Những người có năng khiếu này có thể nhớ những người mà họ đã từng gặp hoặc chỉ nhìn thấy thoáng qua, cũng như những người mà họ đã không gặp hàng thập kỷ dù cho ngoại hình của người đó có thay đổi.

Những người siêu nhận diện có thể nhận ra một người dù đã không gặp hàng thập kỷ. (Ảnh: Engineers Magazine)

Mặc dù các nhà nghiên cứu vẫn chưa biết có bao nhiêu người trong số chúng ta sở hữu kỹ năng nhận diện khuôn mặt cao cấp này, nhưng theo một nghiên cứu được công bố gần đây trên tạp chí Frontiers in Psychology, thì theo ước tính ban đầu, giống như chứng mù mặt, cứ 50 người thì có 1 người sở hữu khả năng siêu nhận diện này.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Bournemouth, Vương quốc Anh, đã nghiên cứu 254 người Anh trưởng thành trẻ tuổi để xem cách thức mà những người siêu nhận diện trong số họ xử lý các khuôn mặt. Theo một bài báo trên tờ The Conversation được viết bởi Tiến sỹ Sarah Bate – một trong số những tác giả của nghiên cứu, thì trong khi những người bình thường hầu như chỉ nhìn vào mắt, những người siêu nhận diện dành nhiều thời gian hơn để nhìn vào mũi – vị trí quan sát trung tâm này có thể cho phép họ xử lý các khuôn mặt tối ưu hơn.

Theo Bate, việc là một người siêu nhận diện không liên quan gì tới trí thông minh hay khả năng ghi nhớ vượt trội. Tuy nhiên, nó có lẽ liên quan tới gen của bạn, vì ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy khả năng này là được di truyền. Chứng mù mặt cũng được biết là có liên quan tới gia đình.

Làm sao để kiểm tra?

Bate viết trong bài báo rằng họ đã từng kiểm tra bằng cách cho những người tham gia thấy một bức ảnh của một người nổi tiếng chụp từ rất lâu trước khi người đó trở nên nổi tiếng. Nhưng cách thức kiểm tra này vẫn không thể đánh giá chính xác được.

“Một lựa chọn đáng tin cậy hơn là đánh giá kết quả của các bài kiểm tra trên máy tính, trong đó yêu cầu người tham gia phải ghi nhớ những khuôn mặt và sau đó hồi tưởng lại chúng. Số lượng các câu trả lời chính xác sẽ được so sánh với điểm số trung bình mà những người có khả năng nhận diện khuôn mặt bình thường đạt được”.

Trong bài kiểm tra, các nhà nghiên cứu đã khám phá ra một số người tham gia “cực kỳ giỏi trong việc quyết định xem liệu hai khuôn mặt đồng thời được đưa ra có phải là của cùng một người không, hay là hai người khác nhau”. Một kỹ năng giống như của siêu nhân mà vẫn chưa được kiểm tra đó là tìm hiểu về khả năng quét trong đám đông để tìm ra khuôn mặt cụ thể của một ai đó.

Một kỹ năng giống có lẽ sẽ được kiểm tra trong tương lai là quét trong đám đông để tìm ra khuôn mặt cụ thể của một ai đó. (Ảnh: The Sun)

Ứng dụng trong thế giới thực

Một số lực lượng cảnh sát đã sàng lọc các ứng cử viên cho các kỹ năng nhận diện khuôn mặt cao cấp. Những người siêu nhận diện này có thể quét qua các cảnh quay từ camera an ninh để tìm kiếm người mất tích, nạn nhân hoặc nghi phạm. Hoặc họ có thể kiểm tra hộ chiếu tại sân bay hay biên giới. Như Bate đã chỉ ra, có lẽ sẽ không có đủ những người như thế để đáp ứng cho tất cả những mục đích sử dụng tiềm năng, nhưng một “đội ngũ ưu tú” có thể được thành lập và triển khai khi cần thiết.

Những người siêu nhận diện này có thể quét qua các cảnh quay từ camera an ninh để tìm kiếm người mất tích, nạn nhân hoặc nghi phạm. (Ảnh: Mother Nature Network)

Thật thú vị khi thấy trong thời đại mà công nghệ đóng một vai trò to lớn trong những hoạt động kiểm soát như thế này, những con người ưu tú vẫn có thể trở nên nổi trội trong khi phát huy khả năng đặc biệt của mình. Xem ra, đúng như nhiều nhà khoa học nhận định, máy tính dù có phát triển thêm 1000 năm đi chăng nữa, cũng bao giờ có thể vượt qua tiềm năng của bộ não người.

Video:

Ngọc Thuần