Nếu bạn chú ý bầu trời vào những đêm hè trời quang mây tạnh, thường thấy rất nhiều sao và rõ ràng hơn những đêm mùa đông. Tại sao lại như thế?

Nguyên nhân gây ra hiện tượng này là do mùa hè Trái Đất chúng ta ở gần trung tâm Hệ Ngân Hà và ban đêm hướng mặt về trung tâm Ngân Hà, nơi có nhiều sao nhất, còn mùa đông, Trái Đất của chúng ta ở rìa Ngân Hà và ban đêm hướng mặt về rìa Ngân Hà , nơi có ít sao hơn.

Hệ Ngân Hà của chúng ta (Milky Way) có hình dáng của một chiếc dĩa xoắn ốc, trong đó có khoảng 100 tỷ sao và chủ yếu tập trung ở phần trung tâm Ngân Hà (galactic center).  Trung tâm Ngân Hà hơi dày hơn chung quanh, ánh sáng đi từ phía mép đĩa bên này đến phía bên kia phải mất 10 vạn năm ánh sáng, đi từ mặt trên xuống mặt dưới cũng phải mất 1 vạn năm ánh sáng.

Hình ảnh khá rõ nét về hệ Ngân Hà của chúng ta. (Ảnh: AASF)

Mặt Trời và những hành tinh láng giềng của Hệ Mặt Trời đều nằm trong Hệ Ngân Hà. Hầu hết những sao mà chúng ta nhìn thấy bằng mắt thường cũng đều nằm trong Hệ Ngân Hà. Nếu Mặt Trời nằm giữa hệ thì dù chúng ta nhìn từ phía nào cũng thấy số lượng sao trên trời nhiều như nhau. Thế nhưng Hệ Mặt Trời cách trung tâm Hệ Ngân Hà khoảng 25.000 đến 28.000 năm ánh sáng, vì thế chúng ta sẽ thấy một phần dải Ngân Hà như là một dãy với đầy sao sáng vắt ngang qua bầu trời đêm.

Khi chúng ta nhìn về phía trung tâm Ngân Hà sẽ thấy ở khu vực đó dày đặc các vì sao. Ngược lại, nếu nhìn về phía đối diện trung tâm Ngân Hà sẽ chỉ nhìn thấy một số ít sao trong một phần của hệ, trong đó có các ngôi sao ở Orion Arm.

Trái Đất tự quay quanh trục của nó và nó cũng quay quanh Mặt Trời. Vào mùa hè, Trái Đất chuyển động đến gần trung tâm Ngân Hà hơn và mỗi bán cầu vào ban đêm cũng hướng mặt về trung tâm Ngân Hà, vì thế bầu trời nhìn từ Trái Đất ban đêm mùa hè có rất nhiều sao.

Còn vào mùa đông và các mùa khác, Trái Đất chuyển đến khu vực ngoài rìa Ngân Hà và mỗi bán cầu vào ban đêm cũng xoay mặt về phía đối diện, ra những nơi xa xôi của vũ trụ, bỏ lại Ngân Hà bị ánh sáng Mặt Trời vào ban ngày che khuất nên chúng ta thấy rất ít sao trên bầu trời vào mùa đông.

Mùa hè, chúng ta ở gần trung tâm ngân hà, nên ban đêm thấy nhiều sao hơn. Còn mùa đông, chúng ta ở về phía đối diện, nhìn thấy ít sao hơn. (Ảnh: Ftvh – Vũ trụ trong tầm tay)

Hơn nữa, vì bầu trời đêm mùa hè nhìn từ Trái Đất có nhiều sao hơn, cộng thêm khí và bụi từ dải Ngân Hà nên bầu trời mùa hè trông có vẻ mù mờ hơn. Ngược lại, vì bầu trời đêm mùa đông nhìn từ Trái Đất có ít sao hơn, nên mỗi ngôi sao trên bầu trời vào mùa đông nhìn có vẻ rõ hơn và sáng hơn.

Ngoài ra, hiện nay ô nhiễm môi trường và ô nhiễm ánh sáng (quá nhiều ánh sáng nhân tạo vào ban đêm), đặc biệt là tại các thành phố lớn, khiến cho việc quan sát các ngôi sao trở nên khó khăn hơn. 

Sơn Tùng

Từ Khóa: