Phép tắc người con - Bài 13: Mũ phải ngay

(Đệ Tử Quy)

“Phép tắc người con” (Đệ tử quy) được mệnh danh là một trong ba kinh điển giáo dục con em tốt nhất trong lịch sử Á Đông (cùng với “Tam tự kinh” và “Thiên tự văn”). Vỏn vẹn trong 1.080 từ, nội dung sách dễ hiểu, vần điệu lưu loát, dễ thuộc, “Phép tắc người con” giúp các em hình thành nhân cách trong sáng, thiện lương, vun trồng đức hạnh, có thể giữ gìn phẩm giá trong thời buổi đạo đức suy thoái, dưỡng thành gia phong trung hậu.

Trên hành trình thực thi sứ mệnh phục hưng văn hoá truyền thống, Đại Kỷ Nguyên xin được kính cẩn giới thiệu trọn bộ kinh điển “Phép tắc người con” tới quý bạn đọc và gia đình. Giáo trình này được biên dịch từ tài liệu giáo khoa văn hoá của mạng Chánh Kiến, chia làm 32 bài, mỗi bài đều có bản dịch, diễn giải, câu chuyện tham khảo và phần phụ chú dành cho các thầy cô và bậc phụ huynh tham khảo.

Mũ phải ngay

Diễn giải

Khi đội mũ nhất định phải đội ngay ngắn, khuy áo nút áo phải cài. Đi tất, đi giày đều phải buộc dây thắt chặt. Mũ, quần áo thay ra phải để ở vị trí cố định, không được vứt lung tung khiến trong nhà bẩn thỉu bừa bãi hỗn loạn.

Câu chuyện tham khảo:

Nhà Nho mũ áo phù hợp, kiến thức uyên bác

Khổng Tử và các học trò.

Lỗ Ai Công hỏi Khổng Tử rằng: “Thưa tiên sinh, trang phục ngài đang mặc có phải là trang phục của nhà Nho không?”

Khổng Tử trả lời: “Khi tôi còn nhỏ sống ở nước Lỗ, mặc áo dài rộng mà người nước Lỗ mặc. Sau khi trưởng thành tôi đến nước Tống, tôi đội mũ lễ vải đen mà người nước Tống đội. Tôi nghe nói người quân tử có đức hạnh cần học tập rộng khắp, tri thức uyên bác, trang phục chỉ cần nhập gia tùy tục, mũ áo phù hợp là được rồi. Tôi chưa từng biết nhà Nho còn có trang phục đặc thù nào”.

(Nguồn: “Lễ ký – Nho hạnh”)

Phụ chú

– Nhà Nho: người nghiên cứu học thuật Nho gia, sau này chỉ những người đi học.

1. Nguyên tác

冠必正　紐必結
襪與履　俱緊切
置冠服　有定位
勿亂頓　致污穢

2. Âm Hán Việt

Quan tất chính, nữu tất kết
Miệt dữ lý, câu khẩn thiết
Trí quan phục, hữu định vị
Vật loạn đốn, trí ô uế.

3. Pinyin Hán ngữ

Guān bì zhèng，niǔ bì jié
Wà yǔ lǚ，jù jǐn qiè
Zhì guān fú，yǒu dìng wèi
Wù luàn dùn，zhì wū huì.

4. Chú thích:

– Quan: mũ
– Chính: ngay ngắn, đoan chính
– Nữu: khuy, nút, cúc
– Kết: cài, gài vào
– Lý: giày
– Câu: đều
– Khẩn thiết: buộc chặt
– Loạn đốn: vứt, để bừa bãi
– Trí: dẫn đến
– Ô uế: bẩn thỉu

Theo Chánh Kiến
Kiến Thiện biên dịch