Nhằm đáp trả việc chính phủ Hoa Kỳ áp thuế 34% lên hàng hóa Trung Quốc, ngày 4 tháng 4, Trung Quốc tuyên bố một loạt biện pháp đối phó, bao gồm áp thuế 34% lên hàng hóa nhập khẩu từ Hoa Kỳ và thực hiện các biện pháp chống bán phá giá đối với các công ty Hoa Kỳ. Các nhà phân tích cho rằng, việc Trung Quốc áp dụng thuế quan trả đũa sẽ tự chuốc lấy hậu quả.

Truyền thông chính thức của Trung Quốc, Nhân Dân Nhật Báo, cho biết dù các biện pháp thuế quan của Hoa Kỳ sẽ gây tác động tiêu cực đến xuất khẩu của Trung Quốc trong ngắn hạn, làm gia tăng áp lực suy giảm kinh tế, nhưng “trời không sập xuống,” Trung Quốc với tư cách là một nền kinh tế siêu lớn có khả năng chịu đựng mạnh mẽ và đã chuẩn bị sẵn sàng để đối phó với mọi thách thức.

Đáp lại, Tổng thống Trump viết trên mạng xã hội Truth: “Trung Quốc đã làm hỏng mọi chuyện, họ đang rất hoảng loạn, đây là hậu quả mà họ không thể chịu nổi!” “Trung Quốc sẽ bị thiệt hại nặng nề hơn Hoa Kỳ rất nhiều, hoàn toàn không cùng đẳng cấp.”

Theo báo Tam Lập Tân Văn, học giả kinh tế tổng thể Đài Loan Ngô Gia Long cho biết Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ trước đã nhiều lần đàm phán qua lại với Trung Quốc; nhưng lần này, ông không hề thương lượng với Trung Quốc mà trực tiếp khai hỏa. Hơn nữa, lần này Tổng thống Trump cũng áp thuế lên các đồng minh, đẩy Trung Quốc ra khỏi nhóm đồng minh, chặn đứng hoàn toàn con đường rửa nguồn gốc hàng hóa của Trung Quốc.

Kể từ cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ – Trung Quốc năm 2018, để tránh thuế quan, Bắc Kinh đã chuyển chuỗi cung ứng sang các nước Đông Nam Á thông qua rửa nguồn gốc, trong đó Việt Nam là một trong những nước hưởng lợi lớn nhất. Năm 2024, thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ với Việt Nam đạt 123 tỷ đô la Mỹ, gấp ba lần so với năm 2018.

Giờ đây, các quốc gia từng rửa nguồn gốc cho Trung Quốc đều bị đánh thuế, ví dụ: Việt Nam, Lào và Campuchia bị Hoa Kỳ áp mức thuế cao từ 46% đến 49%.

BBC và CNN đưa tin, việc Tổng thống Trump áp thuế lên các nước này thực chất là “phong tỏa toàn diện” đối với Trung Quốc, “mục tiêu thực sự là Trung Quốc,” thể hiện “cuộc tấn công toàn diện vào chuỗi cung ứng mở rộng của Bắc Kinh.”

Chính sách thuế quan toàn cầu mới nhất của Tổng thống Trump không chỉ cắt đứt phương thức chính mà Trung Quốc dùng để né thuế, mà còn khiến các quốc gia này nhận ra rằng, ngoài Hoa Kỳ, không nước nào có thể đóng vai trò bảo vệ thương mại tự do toàn cầu. Giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, họ buộc phải chọn lựa. Điều này thực tế làm suy yếu quyền kiểm soát kinh tế của Trung Quốc đối với Đông Nam Á, tái định hình cục diện địa chính trị khu vực.

Theo Newtalk News, ông Tạ Kim Hà, Chủ tịch Tập đoàn Truyền thông Tài chính Đài Loan, cũng nhận định rằng cuộc chiến thuế quan này giống như “hai người đối đầu,” lưỡi dao lớn của Tổng thống Trump rõ ràng nhắm vào Trung Quốc, các nước khác chỉ là phụ, vẫn có thể thương lượng.

Lần này, các quốc gia từng rửa nguồn gốc cho Trung Quốc đều bị đánh thuế nặng, như Campuchia, Lào, Myanmar và một số nước châu Phi, gần như tạo thành chiến thuật áp lực “thiên la địa võng.”

Lần này, Hoa Kỳ áp thuế tương ứng 34% lên Trung Quốc, cộng thêm thuế phạt 20% liên quan đến fentanyl từ tháng 3 và các mức thuế trước đó, thực tế mức thuế trung bình của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc đã tăng lên 65%-66%. Ngoài ra, Hoa Kỳ còn phong tỏa thương mại trung chuyển của Trung Quốc. Nhiều tổ chức thị trường cho rằng tác động của điều này lên kinh tế Trung Quốc sẽ vượt xa đợt áp thuế năm 2018-2019.

Ngân hàng Citibank phân tích, theo mô hình tuyến tính, trong trường hợp gần như không có chuyển dịch thương mại, việc tăng thuế lên 54% (các điều kiện khác không đổi) sẽ khiến tăng trưởng kinh tế Trung Quốc giảm khoảng 2,4 điểm phần trăm, xuất khẩu giảm khoảng 15,4 điểm phần trăm.

Năm ngoái, tập đoàn tài chính nổi tiếng của Úc Macquarie ước tính nếu mức thuế của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc đạt 60%, tốc độ tăng trưởng GDP của Trung Quốc có thể giảm 2 điểm phần trăm.

Bưu điện Washington đưa tin, việc Hoa Kỳ và Trung Quốc cùng tăng thuế lẫn nhau chắc chắn có thể gây hại cho xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Trung Quốc, nhưng giá trị hàng hóa Trung Quốc xuất sang Hoa Kỳ vượt xa hàng hóa nhập từ Hoa Kỳ. Theo dữ liệu từ Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ, năm 2024, Hoa Kỳ xuất khẩu khoảng 144 tỷ đô la Mỹ sang Trung Quốc, trong khi Trung Quốc xuất khẩu gần 439 tỷ đô la Mỹ sang Hoa Kỳ.

Ngô Gia Long nói rằng Trung Quốc phụ thuộc vào xuất khẩu lớn hơn Hoa Kỳ rất nhiều. Nếu thương mại toàn cầu co lại vì đợt thuế quan này, Hoa Kỳ dù có bị ảnh hưởng, nhưng Trung Quốc sẽ chịu thiệt hại nặng hơn. Theo tình hình hiện tại, nếu Trung Quốc không thể thúc đẩy định hướng xuất khẩu suôn sẻ, kinh tế sẽ còn tồi tệ hơn bây giờ.

Ông nói, trong tình huống này, việc Trung Quốc chọn trả đũa Hoa Kỳ là điều không thể hiểu nổi từ góc độ thương mại bình thường. Khi Đặng Tiểu Bình bày tỏ lòng trung thành với Hoa Kỳ, Hoa Kỳ đã hỗ trợ cải cách mở cửa của ông ta. Có sự hỗ trợ của Hoa Kỳ, Trung Quốc mới có thể nói đến sự trỗi dậy của một cường quốc, và ngược lại cũng vậy.

Ngô Gia Long thẳng thắn: “Bây giờ Trung Quốc đang chuẩn bị nhảy xuống hố, và kết quả của việc nhảy xuống hố là quay lại thời trước cải cách mở cửa.” Nếu tình hình phát triển theo hướng này, kinh tế Trung Quốc sẽ tắt máy, mất động lực, và tương lai sẽ là bất ổn xã hội, dẫn đến thay đổi triều đại.