Theo Financial Times ngày 15/6, dẫn lời những người quen thuộc với vấn đề này cho biết: Lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình nói với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen rằng Washington đang cố gắng xúi giục Bắc Kinh tấn công Đài Loan.

Nguồn tin cho biết: ông Tập Cận Bình đã đưa ra cảnh báo trong cuộc gặp với bà von der Leyen vào tháng 4 năm 2023. Ông nói rằng Hoa Kỳ đang cố lừa Trung Quốc xâm chiếm Đài Loan, nhưng ông sẽ không cắn câu. Một người khác cho biết ông đã đưa ra cảnh báo tương tự với các quan chức của mình.

Nhận xét của Tập Cận Bình với bà Von der Leyen là lần đầu tiên ông đưa ra những tuyên bố như vậy với một nhà lãnh đạo nước ngoài. Các bình luận đã mở ra một góc nhìn mới về suy nghĩ của Tập Cận Bình về Đài Loan, vấn đề gai góc nhất trong quan hệ Trung-Mỹ.

Một số học giả Trung Quốc và sĩ quan quân đội đã nghỉ hưu cho rằng Washington đang cố gắng khiêu khích Bắc Kinh bằng cách cung cấp vũ khí cho Đài Loan và theo đuổi các biện pháp khác nhằm lôi kéo Trung Quốc vào cuộc đối đầu quân sự.

Vào tháng 1 năm nay, Thôi Thiên Khải (Cui Tiankai), cựu đại sứ Trung Quốc tại Washington, cho biết trong một bài phát biểu tại Hiệp hội Châu Á rằng Trung Quốc “sẽ không rơi vào những cái bẫy do người khác chuẩn bị cho chúng tôi”, ám chỉ Hoa Kỳ.

Ông Tập Cận Bình cũng cho rằng xung đột với Mỹ sẽ phá hủy nhiều thành tựu của Trung Quốc và làm suy yếu mục tiêu đạt được “sự trẻ hóa vĩ đại” vào năm 2049 của ông. Jude Blanchette, chuyên gia về Trung Quốc tại tổ chức tư vấn CSIS, cho biết: “Nếu Tập Cận Bình thực sự tin rằng Mỹ đang tích cực tìm kiếm xung đột với Trung Quốc về vấn đề Đài Loan, thì chắc chắn Tập Cận Bình đã tạo ra khoảng trống thông tin hoặc nhận được điều đó từ cấp dưới của mình. Điều đáng lo ngại là nỗi lo sợ về những lời khuyên không thỏa đáng có thể trở thành hiện thực.

Tin tức này được tiết lộ vào thời điểm quan hệ giữa hai bên eo biển Đài Loan đang rất căng thẳng. Vào tháng 5, Trung Quốc đáp trả lễ nhậm chức tổng thống mới của Đài Loan bằng cách tổ chức các cuộc tập trận quân sự quy mô lớn gần hòn đảo này. Bắc Kinh gọi ông Lại Thanh Đức là “kẻ ly khai nguy hiểm”.

Theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan, Washington có nghĩa vụ giúp Đài Loan tăng cường phòng thủ. Tuy nhiên, chính quyền ông Biden từ lâu đã nhấn mạnh rằng họ không ủng hộ nền độc lập của Đài Loan và phản đối những thay đổi đơn phương đối với hiện trạng. Sự lo lắng của Trung Quốc về ý định của Hoa Kỳ đã tăng lên trong những năm gần đây, cũng như mối lo ngại của Hoa Kỳ về hoạt động quân sự quyết đoán của Trung Quốc xung quanh Đài Loan.

Một học giả Trung Quốc cho rằng Washington đang “tích cực khuyến khích lực lượng độc lập của Đài Loan” và Mỹ biết rằng nếu Đài Loan tuyên bố độc lập và vượt qua ranh giới đỏ, Trung Quốc sẽ buộc phải hành động quân sự.

Blanchett cho biết một lời giải thích khả dĩ cho nhận xét của ông Tập là một số cấp dưới đang cố gắng lèo lái ông tránh xa những chính sách hung hãn hơn. Dù giải thích những bình luận của Tập là gì, rõ ràng là môi trường ra quyết định – ​​và thông tin cung cấp cho nó – đang bị bóp méo, bởi các cấp phó của Tập hoặc bởi hành vi độc đoán của chính ông ta.

Bonnie Glaser, chuyên gia về Trung Quốc tại Quỹ Marshall của Đức, cho biết bình luận này có thể là một phần trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm kéo châu Âu rời xa Mỹ xung quanh vấn đề Đài Loan, nhưng cũng có thể Tập Cận Bình tin vào nhận xét đó.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington không bình luận về nhận xét của ông Tập, nhưng cho biết Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan và ủng hộ “lực lượng ly khai độc lập Đài Loan”.