Đại Kỷ NguyênTin tức thời sự quốc tế cập nhật 24/7, văn hoá truyền thống
Trong Tây du ký, thầy trò Đường Tăng phải trải qua muôn vàn gian khổ mới tới được Linh Sơn. Tuy nhiên, trong 81 nạn của hành trình thỉnh kinh, nỗi khổ mà mỗi người phải chịu là khác nhau. Ví dụ: khi Đường Tăng chịu trói, bị giam một chỗ thì Tôn Ngộ Không phải chạy vạy ngược xuôi để cầu Thần Tiên tới giúp thầy. Đây chỉ là tình tiết ngẫu nhiên, hay còn có hàm ý gì khác?
Xin giới thiệu với quý vị độc giả một kiến giải độc đáo về vấn đề này của tác giả Đồng Hân, trích từ bài viết “Giáo dục hạnh phúc (18): Hướng tâm tự vấn“.
***
Tự vấn trong tâm nghĩa là khi gặp phải sự việc gì cũng nên tự hỏi lòng mình, xem xem có phải là trong tâm mình có vấn đề gì chăng. Tôn Ngộ Không thường gặp những chuyện phiền phức phải cầu cạnh người giúp đỡ. Có lần họ gặp yêu tinh, Đường Tăng bị bắt treo trong động. Tôn Ngộ Không không đánh lại được bèn đi tìm viện binh, đến tìm Long Vương không được liền đi tìm Diêm Vương, tìm không được lại tìm đến Ngọc Hoàng, Quan Âm Bồ Tát. Mọi người nghĩ xem, có phải cậu ta rất thường gặp những chuyện phải đến cầu cạnh người khác. Còn Đường Tăng thì làm gì? Chỉ bị treo lên ở đó.
Vì sao Đường Tăng luôn bị treo lên như thế? Hướng tâm, hướng tâm mà tìm. Thử hỏi trong tâm anh ta nghĩ gì? Vì sao không treo Tôn Ngộ Không để Đường Tăng ra ngoài tìm người cứu? Không được! Bên trong có ẩn chứa đạo lý. Tôn Hầu Nhi tự xưng là Tề Thiên Đại Thánh, anh ta phải được đứng ngang với Trời, anh ta vô cùng cuồng vọng, không khách khí với người khác. Khi cầu cạnh người khác, nếu vẫn cuồng vọng như thế, không khách khí như thế thì có cầu được chăng? Muốn cầu người ta giúp đỡ thì ắt phải buông bỏ sự kiêu ngạo cuồng vọng. Vậy nên Tôn Ngộ Không cứ luôn phải cầu cứu người ta, chính là muốn để trừ bỏ tâm ngạo mạn và cuồng vọng của cậu ta. Nếu không còn ngạo mạn, không còn cuồng vọng thì sẽ không cần đi cầu cạnh người khác nữa, chuyện này cũng coi như kết thúc, ma nạn này sẽ qua đi.
Vì sao Đường Tăng luôn bị treo lên như thế? Vì ông có cái tâm sợ hãi, thấy yêu tinh liền sợ. Càng sợ thì yêu tinh lại càng hù dọa ông, “Phần này để hấp chín, phần kia thì luộc lên”. Sau này ông dần hiểu ra không sợ nữa. Trư Bát Giới có lần cũng bị treo lên cây, vì sao thế? Bốn vị Bồ Tát hóa thành bốn mẹ con, đến bà mẹ mà Trư Bát Giới cũng muốn cưới, thật tham lam biết bao, tâm sắc dục quá nặng, quên đi trách nhiệm trọng đại đi lấy kinh, kết quả bị treo lên cây, không những không thoải mái mà còn chịu nhiều tội khổ, người khác lại được ngủ một giấc ngon lành. Sa Tăng lần ấy vì sao không bị treo lên cây? Chính vì Sa Tăng không có sắc tâm, không tham dục.
81 nạn mà họ đã trải qua đều nhắm thẳng vào chỗ thiếu sót của mỗi người. Mỗi lần ngã thật đau lại được một bài học, vấp ngã nhiều đã giúp họ nhận ra thiếu sót của mình. Sau khi Tôn Ngộ Không hiểu ra vì sao mình cứ mãi cầu cứu người khác, vì luôn cảm thấy bản thân rất lợi hại, nhưng có lúc chỉ một con yêu tinh bò cạp hoặc một con chuột cũng không đánh nổi, chính là để nói lên rằng bản thân không lợi hại. Tôn Ngộ Không sau khi ngộ ra tâm tranh đấu và tâm ngạo mạn rồi tu bỏ hết đi, thì cũng không còn là khỉ nữa, anh ta đã tu thành rồi.
Trong sách “Đệ Tử Quy” có câu: “Mặc ma thiên, tâm bất đoan; tự bất kính, tâm tiên bệnh” (Dịch nghĩa: Mực mài nghiên, tâm không chính; chữ không kính, tâm có bệnh). Trọng tâm của văn hóa truyền thống cho rằng hết thảy mọi vấn đề đều do tâm mình tạo thành, điều này vô cùng ý nghĩa, Tôn Ngộ Không cuối cùng thành Phật, đã nói với Phật Như Lai: “Con đã thành Phật, sao Ngài vẫn chưa gỡ bỏ chú Kim Cô cho con?” Phật Tổ nói: “Ngươi sờ xem nó có còn nữa không?” Không còn nữa. Chú Kim Cô này là để trói buộc ma tính, không cho anh ta phóng túng làm chuyện ác. Khi không còn phóng túng, không còn ác niệm nữa thì thứ này cũng không còn tác dụng, dù cho có ở trên đầu cũng chỉ là một món trang sức đẹp mà thôi. Quá trình trải qua 81 nạn, Đường Tăng cũng vậy, Trư Bát Giới cũng vậy, hay Tôn Ngộ Không cũng vậy, đều không ngừng thay đổi những tật xấu của mình, họ đang thăng hoa, lặp đi lặp lại như thế không chỉ một lần, đến cuối cùng thì họ cũng đã biết, họ cũng đã đề cao. Vậy nên khi gặp phải những vấn đề mâu thuẫn thì hướng tâm tự vấn bản thân là cực kỳ quan trọng.
Nói về Tôn Ngộ Không tự gọi là Tề Thiên Đại Thánh, cái tên này chính là cuồng vọng. Nhưng nếu đổi một góc nhìn khác mà bàn, có thể nói là tâm cao chí lớn. Vào lúc cuối cùng Đường Tăng trở thành Phật, Tôn Ngộ Không cũng thành Phật, Đấu Chiến Thắng Phật, Trư Bát Giới lại không thành Phật, Trư Bát Giới thành Tịnh Đàn sứ giả. Cùng một lộ trình đến Tây phương như nhau nhưng kết quả lại khác nhau, thật ra do căn cơ khác nhau, nhưng mục tiêu khác nhau cũng là một nhân tố rất quan trọng.
Tấm lòng của Đường Tăng vô cùng lớn, chí hướng vô cùng cao, từ nhỏ tôi đã từng nghĩ: Vì sao một Đường Tăng yếu đuối đến thế lại được làm sư phụ, vì sao thế? Vì Đường Tăng đại biểu cho “chí” (chí hướng). Bộ sách “Tây Du Ký” có nội hàm vô cùng phong phú. Trước đây khi người nước ngoài nhắc đến Đại Đường thường hay nói: Trời cao đất dày, sản vật nhiều cư dân đông. Văn hóa Trung Hoa thật đúng là bác đại tinh thâm, nội hàm quá lớn, quá rộng. Năm nhân vật trong “Tây Du Ký” dẫn dắt mạch truyện. Bạch Long Mã có màu trắng đại diện cho “kim” trong ngũ hành. Đường Tăng mang màu vàng, vì thế ông ấy luôn vận cà sa vàng đại diện cho “thổ” trong ngũ hành, chính là “tỳ” (lá lách) trong ngũ tạng, ông đại biểu cho “chí”.
Người đầu tiên xuất hiện trong “Tây Du Ký” là Tôn Ngộ Không, đại biểu cho “hỏa” màu đỏ, tâm chủ hỏa, thế nên mới nói tâm viên ý mã (tâm khỉ ý ngựa). Tâm viên ý mã chính là tâm của chúng ta như loài khỉ cứ nhảy nhót mãi không an định xuống được. Tôn Hầu Nhi mang cái tâm của khỉ, vậy nên Tôn Hầu Nhi là hỏa, hỏa sinh thổ, thế nên anh ta rất tôn kính sư phụ. Đường Tăng là nhân vật xuất hiện thứ hai, vì thổ sinh kim nên xuất hiện Bạch Long Mã. Sau khi Bạch Long Mã xuất hiện, thì đến lượt ai xuất hiện tiếp? Kim sinh thủy, thủy trong ngũ hành có màu đen. Trư Bát Giới chính là thủy mang màu đen, hơn nữa nhân tố thủy này lại đại biểu cho thận, thận lại có quan hệ với việc sinh sản, thế nên tâm sắc dục của Trư Bát Giới rất nặng. Thủy sinh mộc, Sa Tăng là nhân vật xuất hiện cuối cùng, anh ta mệnh mộc, can mộc (lá gan) màu xanh lam. Vậy nên mới nói văn hóa Trung Quốc vô cùng chặt chẽ và tuần tự.
