Truyền thông Hoa Kỳ tiết lộ bản ghi nhớ mật của Ngũ Giác Đài cho thấy Hoa Kỳ ưu tiên khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, đặc biệt là ngăn chặn Trung Quốc xâm chiếm Đài Loan và tăng cường phòng thủ quốc thổ. Chuyên gia nhận định đây là sự ưu tiên chưa từng có với Đài Loan, đồng thời là cảnh báo đến Trung Quốc.

Tài liệu “Hướng dẫn Chiến lược Phòng thủ Quốc gia Tạm thời” do Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth ký, mô tả nguy cơ Trung Quốc xâm lược Đài Loan là tình huống động duy nhất cần ưu tiên hơn các mối đe dọa khác. Hoa Kỳ tập trung quân lực đối phó Trung Quốc, để lại mối đe dọa từ Nga cho đồng minh châu Âu.

Tiến sĩ Chung Chí Đông (Đài Loan) nhấn mạnh vai trò quan trọng của Đài Loan trong chiến lược toàn cầu của Hoa Kỳ, cho rằng đây là sự đối đãi ưu tiên chưa từng có với Đài Loan kể từ 1949. Thời điểm công bố tài liệu, trùng với chuyến thăm Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ, được xem là cảnh báo đến Trung Quốc.

Nhà nghiên cứu Thẩm Minh Thất (Đài Loan) cho rằng, tài liệu khẳng định Trung Quốc là đối thủ số một của Hoa Kỳ, dù chiến lược không khác biệt lớn so với trước, nhưng nhấn mạnh cạnh tranh chiến lược Mỹ-Trung và mục tiêu hàng đầu của Tổng thống Trump là Trung Quốc.

Hướng dẫn mới của Ngũ Giác Đài về “phòng thủ từ chối” bao gồm tăng khai triển quân sự, chú trọng tấn công chính xác mục tiêu kiên cố và dưới lòng đất, cải thiện phòng thủ căn cứ, hậu cần ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Tài liệu kêu gọi Đài Loan tăng mạnh chi tiêu quốc phòng.

Ông Chung Chí Đông cho rằng, Hoa Kỳ chuẩn bị quân sự là cho tình huống xấu nhất, có thể tấn công mục tiêu trong lãnh thổ Trung Quốc nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan. Ông Thẩm Minh Thất nhận định Hoa Kỳ phòng ngừa Trung Quốc mở rộng hạt nhân, tăng cường hải quân, khai triển chiến đấu cơ thế hệ 6, mục đích là răn đe Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng.

Ông Hồng Tử Kiệt (Đài Loan) nhận định, hợp tác quân sự Mỹ-Đài tăng lên là điều dễ đoán, và đã diễn ra mật thiết hơn trước. Cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Palau xác nhận quân đội Đài Loan được huấn luyện tại tiểu bang Michigan.

Về chiến lược eo biển Đài Loan, Tổng thống Trump vẫn duy trì “mơ hồ chiến lược”, không cam kết hành động quân sự cụ thể. Ông Chung Chí Đông cho rằng, chính quyền Tổng thống Trump nhấn mạnh duy trì hòa bình bằng sức mạnh, thông qua tăng cường quân bị, hợp tác đồng minh, đặc biệt là Nhật Bản và có thể cả châu Âu, để răn đe Trung Quốc. Ông Thẩm Minh Thất cho rằng, chiến lược ngày càng rõ ràng hơn, nhưng phương thức tác chiến cụ thể vẫn mơ hồ để giữ linh hoạt.

Ông Hồng Tử Kiệt nhận định, bản ghi nhớ phản ánh Mỹ coi trọng hơn mối đe dọa từ Trung Quốc, nhưng không nên lẫn lộn với chiến lược mơ hồ hay rõ ràng. Việc chuẩn bị ứng phó với tình huống xấu nhất là công việc của Ngũ Giác Đài, nhưng chiến lược là quyết định chính trị.

Ông Chung Chí Đông bác bỏ “thuyết hoài nghi Mỹ”, cho rằng bản ghi nhớ là phản bác lại luận điệu này. Ông Thẩm Minh Thất nhận định, chiến lược của Hoa Kỳ liên quan đến tình hình nội bộ Trung Quốc. Hoa Kỳ có thể gây áp lực khi Trung Quốc hỗn loạn, nhưng lo ngại Trung Quốc chuyển hướng ra bên ngoài. Hoa Kỳ sẽ tiếp tục gây áp lực kinh tế, nếu kinh tế Trung Quốc suy yếu, sẽ không đủ sức mạnh quân sự để gây chiến.