Thời báo Epoch Times ngày 05/11/2025 đưa tin: Trong cuộc bầu cử ngoài năm tổng thống (off-year election), vốn được đánh dấu bằng việc chính phủ đóng cửa, cuộc đối đầu giữa các ứng cử viên thị trưởng trong nội bộ Đảng Dân chủ, và những nỗ lực tái phân chia khu vực bầu cử gây tranh cãi này, Đảng Dân chủ đã giành chiến thắng trong một loạt cuộc đua ở nhiều khu vực chủ yếu là các tiểu bang xanh (bang ủng hộ Đảng Dân chủ).

Trong đó, tin tức tâm điểm lớn nhất là tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu mạnh mẽ đã giúp nhà dân chủ cấp tiến với thâm niên tương đối ít ỏi, ông Zohran Mamdani, bước vào văn phòng Thị trưởng Thành phố New York, đánh bại cựu Thống đốc New York, ông Andrew Cuomo, một đảng viên Dân chủ tham gia tranh cử với tư cách ứng cử viên độc lập.

Dưới đây là phân tích chi tiết về ngày bầu cử năm 2025.

Đảng Dân chủ thắng lớn trong các cuộc đua then chốt

Trong các cuộc đua giành chức thống đốc ở Virginia và New Jersey, bà Abigail Spanberger và bà Mikie Sherrill đã lần lượt giành chiến thắng với cách biệt hai con số.

Các đảng viên Cộng hòa đã cố gắng hạ thấp kỳ vọng của bên ngoài vào đầu ngày. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói với các phóng viên: “Sẽ không có gì ngạc nhiên lớn nếu những người dẫn đầu – những người Dân chủ, những người cấp tiến – giành chiến thắng trong một số cuộc bầu cử này.”

Cử tri gốc Hoa tích cực bỏ phiếu. (Lâm Đan/Thời báo Epoch Times)

Thượng nghị sĩ Liên bang Tommy Tuberville (Đảng Cộng hòa, bang Alabama) nói với Thời báo Epoch Times vào đầu ngày rằng cuộc bầu cử này “về cơ bản đều diễn ra ở các tiểu bang xanh”, do đó, ông không đồng ý với lập luận coi cuộc bầu cử này là một cuộc trưng cầu dân ý về biểu hiện của Tổng thống Trump.

Mặc dù các đảng viên Dân chủ có lợi thế trong các cuộc bầu cử này, nhưng chuyên gia thăm dò ý kiến, Chủ tịch của Susquehanna Polling and Research, ông James Lee, chỉ ra rằng biên độ chiến thắng của họ là khá lớn.

“Bất cứ khi nào đạt đến 10 điểm phần trăm hoặc nhiều hơn, đó là một chiến thắng áp đảo”, ông nói, “Mặc dù chúng là các bang Dân chủ, nhưng cả hai bang trước đây đều từng bầu các đảng viên Cộng hòa vào các vị trí cấp tiểu bang.”

Ông Aaron Dusso, Trưởng khoa Khoa học Chính trị tại Đại học Indiana – Indianapolis, cho biết ông không ngạc nhiên về kết quả như vậy.

Ông Dusso nói với Thời báo Epoch Times: “Ở Virginia và New Jersey, khi bên ngoài dự đoán Đảng Dân chủ sẽ thắng, thì họ đã thắng. Điều này không có gì đáng ngạc nhiên.”

Ông Dusso cho biết, đó là vì kết quả bầu cử chủ yếu bị chi phối bởi nhận thức của cử tri về vị tổng thống đương nhiệm, và chỉ ra rằng tỷ lệ ủng hộ ông Trump đã duy trì ở mức khoảng 45% trong nhiều tuần.

Cử tri quan tâm đến giá cả và khả năng chi trả

Khi giá cả tiếp tục tăng chậm và vấn đề lạm phát tiếp tục tồn tại dai dẳng, nhiều cử tri đã bày tỏ sự bất mãn với chi phí ngày càng tăng và gánh nặng thuế tiểu bang chồng chất.

Ông Mamdani, người tự xưng là “nhà xã hội chủ nghĩa dân chủ”, đã lấy vấn đề “khả năng chi trả” và chi phí gia tăng làm vấn đề cốt lõi trong chiến dịch tranh cử thị trưởng New York của mình.

Tại Virginia, nhiều cử tri nói với Thời báo Epoch Times rằng “khả năng chi trả” là vấn đề quan tâm cốt lõi của họ.

Ngày 4/11/2025, ứng cử viên Đảng Dân chủ của bang Virginia, cựu Dân biểu Liên bang Abigail Spanberger, phát biểu tại sự kiện đêm kiểm phiếu. Bà Spanberger đã đánh bại ứng cử viên Đảng Cộng hòa, Phó Thống đốc Winsome Earle-Sears, để trở thành nữ thống đốc đầu tiên trong lịch sử của tiểu bang. (Alex Wong/Getty Images)

Bà Autumn Lawson, người ủng hộ các ứng cử viên Đảng Dân chủ ở mọi cấp, cho biết bà hy vọng thấy “việc đánh thuế quá mức ở Virginia được dừng lại”, và nói rằng cư dân trong bang đang phải chịu gánh nặng thuế cao đối với thực phẩm và xe cộ. Bà mô tả thuế bán hàng là “bị đánh thuế hai lần”.

Một cử tri Dân chủ khác, bà Siobhan, cho biết bà ủng hộ Virginia đánh thuế thu nhập thay vì thuế bán hàng.

Ông Marcelo Lorenzo, người làm việc trong ngành sản xuất điện ở Virginia, năm nay đã bỏ phiếu chia (split-ticket voting – tức là cử tri trong cùng một cuộc bầu cử bỏ phiếu cho các ứng cử viên của các đảng khác nhau, ví dụ có thể ủng hộ ứng cử viên thống đốc của Đảng Dân chủ, nhưng trong các cuộc bầu cử địa phương khác lại chọn ứng cử viên của Đảng Cộng hòa). Ông nói với Thời báo Epoch Times rằng số lượng trung tâm dữ liệu ngày càng tăng khiến ông lo lắng, ông lo rằng thế giới đang phát triển với tốc độ có thể vượt quá tầm kiểm soát của con người.

New York lập kỷ lục mới về tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu

Thành phố New York đã chứng kiến ​​tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu lịch sử trong cuộc bầu cử thị trưởng, cuối cùng ông Mamdani đã giành chiến thắng với hơn 50% số phiếu.

Vài giờ trước khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa, Ủy ban Bầu cử Thành phố New York cho biết trên mạng xã hội rằng số phiếu thống kê đã vượt quá 1,75 triệu, đây là mức độ tham gia cao nhất của thành phố kể từ năm 1993. Năm 1993, số phiếu bầu cử thị trưởng của thành phố là khoảng 1,89 triệu, cao hơn một chút so với năm 1989.

Vài phút trước khi cuộc bỏ phiếu kết thúc lúc 9 giờ tối, ủy ban cho biết số phiếu mà người dân New York bỏ trong cuộc bầu cử thị trưởng đã vượt quá 2 triệu, đây là lần đầu tiên kể từ năm 1969.

“Tôi nghĩ điều này cho thấy sự nhiệt tình thực sự dành cho (ông Mamdani),” ông James Lee nói.

Từ những năm 1930 đến những năm 1960, các cuộc bầu cử thị trưởng ở Thành phố New York thường thu hút hơn 2 triệu cử tri. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu sau đó đã giảm, năm 1969 là năm cuối cùng chứng kiến ​​hơn 2 triệu lá phiếu được bỏ trong một cuộc đua thị trưởng.

Một năm khác có tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao là năm 2001, khi người dân New York bỏ phiếu thị trưởng chỉ vài tháng sau vụ tấn công khủng bố 11/9. Hơn 1,5 triệu cử tri đã tham gia cuộc bầu cử đó.

Cử tri tích cực bỏ phiếu tại điểm bỏ phiếu Trường Tiểu học số 20 ở Flushing, khu Queens, Thành phố New York. (Lâm Đan/Thời báo Epoch Times)

Các đề xuất trưng cầu dân ý về bỏ phiếu, súng ống được thông qua

Vào tối thứ Ba, cử tri ở nhiều tiểu bang đã ủng hộ nhiều biện pháp trưng cầu dân ý khác nhau, bao gồm các vấn đề liên quan đến hệ thống bỏ phiếu, luật súng ống và việc phân chia lại các khu vực quốc hội.

Cử tri Texas đã thông qua Đề xuất 15, đề xuất này sửa đổi hiến pháp tiểu bang, bảo đảm rõ ràng cho cha mẹ “quyền thực thi việc chăm sóc, giám hộ và kỷ luật con cái, bao gồm quyền quyết định cách thức nuôi dạy con cái” và trách nhiệm “nuôi dưỡng và bảo vệ con cái”.

Texas cũng thông qua một biện pháp trưng cầu dân ý cấm những người không phải là công dân bỏ phiếu trong tất cả các cuộc bầu cử cấp tiểu bang (bao gồm cả các cuộc bầu cử địa phương), bao gồm cả các cuộc bầu cử địa phương không bị ảnh hưởng bởi luật năm 1996. Luật năm 1996 chỉ cho phép công dân Hoa Kỳ bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội.

Cử tri ở Maine đã bác bỏ một biện pháp trưng cầu dân ý tương tự, yêu cầu cư dân phải xuất trình giấy tờ tùy thân có ảnh của cử tri để bỏ phiếu, và sửa đổi một số quy tắc về phiếu bầu vắng mặt và hòm phiếu của tiểu bang.

Tuy nhiên, tiểu bang cũng đã thông qua Vấn đề 2, cho phép tòa án tạm thời cấm một người sở hữu vũ khí nguy hiểm khi “cơ quan thực thi pháp luật, gia đình hoặc thành viên gia đình chứng minh rằng người đó có thể gây nguy hiểm đáng kể về thương tích cá nhân cho bản thân hoặc người khác”.

Cử tri Colorado đã ủng hộ một biện pháp giảm mức trần giảm thuế cho một số công dân để gây quỹ cho “Chương trình Bữa ăn Học đường Lành mạnh cho Tất cả” của tiểu bang, chương trình này có thể cung cấp quỹ bổ sung cho “Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung” (SNAP).

Việc chính phủ đóng cửa có thể kết thúc

Sau cuộc bầu cử, các nhà lãnh đạo Đảng Cộng hòa tin rằng chính phủ liên bang có thể sớm hoạt động trở lại, và các cuộc đối thoại với các đồng nghiệp Đảng Dân chủ dường như cũng xác nhận khả năng này.

Lãnh đạo Đa số Thượng viện John Thune cho biết vào thứ Ba (ngày 4/11): “Chúng tôi hy vọng sẽ kết thúc (việc chính phủ đóng cửa) trong tuần này.”

Các đảng viên Dân chủ cho biết việc đóng cửa là để đảm bảo chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng cho người Mỹ; các đảng viên Cộng hòa thì khẳng định rằng mục đích chính của Đảng Dân chủ là công khai phản đối chính quyền Trump.

Lãnh đạo Đa số tại Hạ viện Tom Emmer nói với các phóng viên vào Ngày Bầu cử: “Chúng tôi hy vọng rằng sau ngày hôm nay, các đảng viên Dân chủ sẽ không còn giữ vững lập trường chỉ để xoa dịu (những người cánh tả) trong đảng của họ.”

Nhà phân tích chính trị Henry Olsen đồng ý với quan điểm này.

Ông Olsen, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Đạo đức và Chính sách Công (Ethics and Public Policy Center), nói với Thời báo Epoch Times: “Đảng Dân chủ không còn cần vấn đề này để huy động các cử tri ôn hòa của họ và bày tỏ sự phản đối đối với ông Trump.”

Thượng nghị sĩ Liên bang Đảng Dân chủ của Arizona, Mark Kelly, nói với Thời báo Epoch Times rằng ông “nhìn chung lạc quan” về một giải pháp sớm đạt được.

Thượng nghị sĩ Liên bang Đảng Dân chủ của Michigan, Gary Peters, nói với các phóng viên rằng “nhịp độ đàm phán đã nhanh hơn”.

Thượng nghị sĩ Liên bang Đảng Cộng hòa của Nam Dakota, Mike Rounds, người được cho là có tham gia vào một số cuộc đối thoại lưỡng đảng, nói với các phóng viên rằng “tin đồn và hy vọng” là việc đóng cửa sắp kết thúc, “nhưng chúng ta vẫn phải chờ xem”.

Tái phân chia khu vực bầu cử ở California: Ảnh hưởng đến cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026 như thế nào

Cử tri California đã thông qua Đề xuất 50 (Proposition 50), một đề xuất có lợi cho Đảng Dân chủ, có thể tạm thời vẽ lại bản đồ khu vực quốc hội của tiểu bang trong cuộc bầu cử năm 2026. Kế hoạch tái phân chia này có thể giúp Đảng Dân chủ thêm 5 ghế trong Quốc hội.

Động thái này sẽ làm suy yếu việc tái phân chia khu vực bầu cử của Đảng Cộng hòa ở bốn tiểu bang khác, vốn có thể mang lại cho Đảng Cộng hòa lợi thế 9 ghế quốc hội trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tới. Các tiểu bang tái phân chia khu vực này bao gồm Ohio (thêm 2 ghế), Bắc Carolina (thêm 1 ghế), Missouri (thêm 1 ghế) và Texas (thêm 5 ghế).

Cơ quan lập pháp bang Indiana sẽ thảo luận về việc tái phân chia vào cuối tháng này, có thể thêm 1 ghế nữa cho Đảng Cộng hòa.

Ông Olsen nói: “Tỷ lệ ủng hộ của tổng thống đương nhiệm là yếu tố quan trọng nhất quyết định kết quả bầu cử ngoài năm tổng thống.” Mặc dù vậy, Đề xuất 50 vẫn có thể “cải thiện đáng kể cơ hội chiến thắng của Đảng Dân chủ”.

Nếu tình hình kinh tế của Hoa Kỳ không thay đổi, Đảng Dân chủ vẫn có thể thể hiện tốt trong các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, ngay cả khi mất đi tổng số ghế do tái phân chia.

“Họ có thể lật ngược được 15 ghế”, ông Dusso nói, “Vì vậy, ngay cả khi (do tái phân chia) mất đi 5 ghế, họ vẫn có thể tăng ròng 10 ghế.”

Bản gốc: “Democrats Win Key Races: 5 Takeaways From Election Day 2025” đăng trên Epoch Times Anh ngữ.

Theo Epoch Times