Vào tháng 11 năm nay, quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc đã rơi vào thế đối đầu ngoại giao nghiêm trọng do những phát ngôn liên quan đến Đài Loan của Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae. Tuy nhiên, một diễn biến bất ngờ đã xảy ra: Bắc Kinh càng gia tăng áp lực, vị thế chính trị của bà Takaichi tại Nhật Bản lại càng trở nên vững chắc, tạo nên một nghịch lý chính trị khi áp lực bên ngoài lại củng cố sự đoàn kết bên trong.

Nguyên nhân của cơn bão ngoại giao này bắt nguồn từ phiên chất vấn tại Quốc hội Nhật Bản ngày 7 tháng 11. Khi được hỏi về phản ứng của chính phủ nếu Trung Quốc có hành động quân sự với Đài Loan, bà Takaichi Sanae đã thẳng thắn tuyên bố rằng việc phong tỏa hoặc xâm lược Đài Loan sẽ cấu thành “tình huống khủng hoảng sinh tồn” đối với Nhật Bản, đồng nghĩa với việc Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản sẽ được huy động để hỗ trợ phòng thủ Đài Loan. Mặc dù đây là sự tái khẳng định chính sách lâu dài, nhưng việc công khai quan điểm này đã khiến Bắc Kinh phản ứng dữ dội.

Đáp lại thái độ cứng rắn của bà Takaichi, chính quyền Bắc Kinh đã nhanh chóng tung ra các biện pháp trừng phạt kinh tế, nhắm trực tiếp vào ngành hàng không và du lịch. Theo dữ liệu từ truyền thông nhà nước Trung Quốc, trong số 5.548 chuyến bay dự kiến đến Nhật Bản vào tháng 12, đã có 904 chuyến bị hủy bỏ, tương đương tỷ lệ 16%. Các hãng hàng không lớn của Trung Quốc đã cắt giảm 72 đường bay, gây thiệt hại khoảng 156.000 ghế ngồi. Giám đốc điều hành phi trường quốc tế Narita xác nhận rằng nhiều hãng hàng không Trung Quốc đã giảm tần suất bay và chuyển sang sử dụng các loại phi cơ nhỏ hơn do nhu cầu sụt giảm.

Tuy nhiên, chiến lược gây sức ép của Bắc Kinh dường như đang phản tác dụng. Các chuyên gia nhận định rằng áp lực từ bên ngoài đang củng cố sự đoàn kết trong nội bộ Nhật Bản. Theo cuộc thăm dò dư luận toàn quốc của tờ Yomiuri Shimbun, tỷ lệ ủng hộ tổng thể dành cho bà Takaichi đạt 56%. Đáng chú ý, có sự phân hóa rõ rệt giữa các thế hệ: tỷ lệ ủng hộ trong giới trẻ (18-39 tuổi) lên tới 64%, trong khi ở nhóm cao tuổi (trên 60 tuổi) là 43%. Giới trẻ Nhật Bản hiện nay quan tâm nhiều hơn đến các mối đe dọa an ninh thực tế từ sự bành trướng quân sự của Trung Quốc tại các vùng biển lân cận.

Trên trường quốc tế, bà Takaichi cũng nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các đồng minh. Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức đã đăng tải video thưởng thức sushi với sò điệp và cá cam Nhật Bản, thể hiện tình đoàn kết và gửi đi tín hiệu cùng chung chiến tuyến. Đại sứ Hoa Kỳ tại Nhật Bản, ông Rahm Emanuel, cũng công khai tuyên bố rằng Tổng thống Hoa Kỳ và đại sứ quán hoàn toàn ủng hộ lập trường của Thủ tướng Nhật Bản.

Giới quan sát cho rằng chiến thuật “lấy kinh tế ép chính trị” của Bắc Kinh đang dần mất đi hiệu quả. Mặc dù việc cắt giảm chuyến bay gây thiệt hại kinh tế, nhưng nó lại thúc đẩy Nhật Bản đẩy nhanh tiến trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Sự ủng hộ cao dành cho bà Takaichi cho thấy tâm lý xã hội Nhật Bản đang chuyển biến, sẵn sàng đối mặt với các thách thức an ninh thay vì nhượng bộ trước áp lực.