Vào thời Xuân Thu, tại nước Lỗ có một bậc thầy về nhạc lý tên là Sư Tương. Đức Khổng Tử từng bái ông làm thầy dạy đàn cho mình.
Tài gảy đàn của Sư Tương vang danh khắp thiên hạ. Khi ông gảy đàn, chim chóc cũng bay lượn theo tiếng nhạc, cá dưới hồ cũng nhảy lên khỏi mặt nước để lắng nghe. Tài nghệ của Sư Tương vượt ra khỏi nước Lỗ, rất nhiều người yêu âm nhạc đã không quản ngại xa xôi, lặn lội đến bái Sư Tương làm thầy, trong đó có Khổng Tử.
Khổng Tử học đàn rất chăm chỉ, vừa học vừa suy ngẫm. Ban đầu ông học gảy một bản nhạc, hơn 10 ngày sau vẫn không ngừng luyện tập. Thầy Sư Tương thấy vậy liền nói với ông: “Cũng tạm được rồi, trò hãy học bản nhạc khác đi”.
Khổng Tử trả lời: “Nhưng con chỉ vừa mới học được nhạc điệu của bản nhạc, chưa nắm bắt được những kỹ xảo của nó!”.
Sau một vài ngày, Sư Tương thấy Khổng Tử đã thành thạo các kỹ xảo của bản nhạc, liền nói: “Trò đã nắm được các kỹ xảo, giờ đã có thể học bản nhạc khác rồi”.
Khổng Tử cảm thấy vẫn chưa hài lòng, nên trả lời: “Nhưng con thấy mình vẫn chưa lĩnh hội được cảm xúc trong bản nhạc này”.
Sau một thời gian, thầy Sư Tương lại nói với Khổng Tử: “Trò đã thể hiện ra được tình cảm và tư tưởng trong bản nhạc đó rồi, chúng ta học từ khúc mới đi!”.
Khổng Tử lại nói: “Con vẫn chưa lĩnh hội được người sáng tác bản nhạc này là người như thế nào!”.
Cứ như thế, lại qua một thời gian nữa.
Một ngày nọ, Khổng Tử vô cùng hạnh phúc đến thưa với thầy: “Con đã hình dung được tác giả bản nhạc này là người như thế nào rồi. Đó là người có khuôn mặt trang nghiêm, thân hình cao lớn, ánh mắt sáng ngời và thâm trầm sâu sắc, trong lòng luôn nghĩ: Lấy đức phục người, cảm hóa tứ phương. Con nghĩ, ngoài Chu Văn Vương thì còn có thể là ai được nữa?”.
Sư Tương vui mừng nói với ông: “Không sai chút nào, bản nhạc đó chính là của Chu Văn Vương”.
Khổng Tử là bậc tài hoa uyên bác, không chỉ là học đàn mà trong bất cứ việc gì ông cũng đều tìm hiểu rõ tường tận gốc rễ. Làm chuyện gì cũng không thể vội vã, phải lĩnh hội từng chút, từng chút một mới có thể thấu hiểu và tường tận tất cả tri thức trong thiên hạ. Đó là phong thái của một học giả Nho gia, và cũng là cách sống đáng để chúng ta noi theo.
Ngọc Linh
Theo Secret China
Video: Cổ nhân thường nói “tích đức, thất đức” – Đức ấy là gì?