Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth, trong chuyến thăm Panama ngày thứ Ba (08/04), đã mạnh mẽ nhấn mạnh quyết tâm răn đe quân sự để bảo vệ Kênh đào Panama trước bất kỳ ý đồ nào từ Trung Quốc. Phát biểu tại lễ khánh thành bến cảng mới do Hoa Kỳ tài trợ tại Căn cứ Hải quân Vasco Núñez de Balboa, sau cuộc gặp Tổng thống Panama José Raúl Mulino, Bộ trưởng Hegseth khẳng định kênh đào này đang đối mặt với “mối đe dọa liên tục” từ Trung Quốc. Ông tuyên bố Hoa Kỳ sẽ phối hợp chặt chẽ với Panama để bảo đảm an ninh cho tuyến đường thủy chiến lược mang tầm vóc toàn cầu này, nhấn mạnh: “Hoa Kỳ sẽ không cho phép Trung Quốc hay bất kỳ quốc gia nào đe dọa hoạt động của kênh đào.”

Bộ trưởng Hegseth chỉ rõ rằng các cảng ở hai đầu kênh đào hiện do một tập đoàn Hồng Kông kiểm soát, và tập đoàn này đang thương thảo bán cổ phần cho liên minh đầu tư có sự tham gia của BlackRock – một gã khổng lồ tài chính Mỹ. Ông cảnh báo các doanh nghiệp Trung Quốc vẫn nắm giữ cơ sở hạ tầng quan trọng quanh kênh đào, tiềm ẩn nguy cơ giám sát và đe dọa an ninh cũng như chủ quyền của cả Panama và Hoa Kỳ. “Như Tổng thống Trump đã nói, điều này là không thể chấp nhận được,” ông nhấn mạnh, thể hiện lập trường cứng rắn của chính quyền Hoa Kỳ.

Phản ứng trước phát ngôn này, Bắc Kinh lập tức lên tiếng gay gắt. Đại sứ quán Trung Quốc tại Panama đăng tải trên X, cáo buộc Hoa Kỳ dùng “thủ đoạn tống tiền” để can thiệp vào quyền chủ quyền của Panama. Họ khẳng định: “Panama có quyền tự quyết trong hợp tác kinh doanh, Hoa Kỳ không có quyền xen vào.” Bắc Kinh còn chỉ trích Hoa Kỳ “thổi phồng ‘mối đe dọa Trung Quốc’ nhằm phá hoại quan hệ Trung Quốc-Panama, phục vụ lợi ích địa chính trị ích kỷ của chính họ.”

Chuyến thăm của Bộ trưởng Hegseth diễn ra trong thời điểm nhạy cảm, khi căng thẳng Mỹ-Trung xoay quanh Kênh đào Panama ngày càng gia tăng. Trước đó, Tổng thống Trump từng nhiều lần bày tỏ lo ngại về mức phí thông hành cao mà Hoa Kỳ phải trả và ảnh hưởng tiềm tàng của Trung Quốc tại đây. Theo Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, vào tháng 2/2025, Bộ trưởng Hegseth đã điện đàm với Tổng thống Mulino, đạt thỏa thuận miễn phí cho chiến hạm Hoa Kỳ qua kênh đào, dù sau đó Tổng thống Mulino công khai phủ nhận điều này. Tổng thống Mulino cũng liên tục bác bỏ cáo buộc Trung Quốc kiểm soát kênh đào, kêu gọi tập trung vào lợi ích chung thay vì những tranh cãi vô căn cứ.

Hiện tại, CK Hutchison – tập đoàn Hồng Kông sở hữu các cảng – đã tuyên bố sẽ chuyển nhượng cổ phần kiểm soát cho liên minh đầu tư bao gồm BlackRock. Nếu thương vụ thành công, quyền kiểm soát các cảng sẽ rơi vào tay Hoa Kỳ, đánh dấu bước ngoặt trong cuộc cạnh tranh ảnh hưởng tại khu vực. Trong chuyến thăm, Bộ trưởng Hegseth đã hội đàm hai giờ với Tổng thống Mulino và đến thăm căn cứ hải quân Rodman cũ của Hoa Kỳ. Ông đăng trên X hình ảnh chụp cùng Tổng thống Mulino, kèm chú thích rằng sự hợp tác an ninh sẽ giúp hai nước “an toàn hơn, mạnh mẽ hơn và thịnh vượng hơn.”

Trước đó, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio, trong chuyến thăm Panama tháng 2/2025, từng cảnh báo sự hiện diện của Trung Quốc có thể vi phạm hiệp ước năm 1977, vốn quy định kênh đào phải giữ tính trung lập vĩnh viễn sau khi được chuyển giao cho Panama vào năm 1999. Bộ trưởng Hegseth tái khẳng định lập trường cứng rắn: “Trung Quốc không xây dựng kênh đào này, không vận hành nó, và sẽ không được phép biến nó thành vũ khí. Hoa Kỳ, cùng Panama, sẽ sử dụng sức mạnh răn đe của lực lượng quân sự hàng đầu thế giới để bảo đảm tự do và an toàn cho giao thông toàn cầu.” Lời tuyên bố này không chỉ là lời cảnh báo với Bắc Kinh, mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ của Hoa Kỳ trong việc duy trì ảnh hưởng tại tuyến đường thủy huyết mạch này.