Theo trang mạng của Hải quân Mỹ USNI hôm 2/12, hai tàu tuần duyên Philippines đã được điều động đến rạn san hô Bãi Cỏ Rong (Iroquois Reef), đông bắc quần đảo Trường Sa, để bảo vệ ngư dân chống lại các hành động quấy nhiễu của Trung Quốc. Đây là lần đầu tiên Manila đưa tuần duyên đối đầu trở lại với các lực lượng Trung Quốc tại Biển Đông kể từ khi rút tàu khỏi bãi cạn Sabina hồi tháng 9/2024.

Tàu tuần duyên BRP Melchora Aquino (MRRV-9702), chiều dài 97 mét và tàu BRP Cape Engaño (MRRV-4411), chiều dài 44 mét, đã có mặt tại khu vực này sau khi ngư dân cho biết trực thăng của quân đội Trung Quốc áp sát tàu đánh cá Philippines vào ngày 28/11. Phát ngôn viên Tuần duyên Philippines, chuẩn tướng Jay Tarriela, ra một thông cáo báo chí nhấn mạnh: “Đây là lần đầu tiên chúng tôi ghi nhận việc một trực thăng của Hải quân Trung Quốc quấy rối ngư dân Philippines ở một độ cao thấp đến như vậy, chỉ chừng từ 4 đến 5 mét”.

Trả lời USNI News, ông Ray Powell, giám đốc Dự án SeaLight tại Trung tâm Đổi mới An ninh Quốc gia Gordian Knot thuộc Đại học Stanford, mô tả những gì đang xảy ra tại rạn san hô Bãi Cỏ Rong là “một loại chủ nghĩa đế quốc hàng hải mới” và là “sự mở rộng hơn nữa hoạt động chiếm đóng hàng hải của Trung Quốc tại Biển Tây Philippines”.

Về phần mình, phát ngôn viên của Hải cảnh Trung Quốc hôm 2/12 cáo buộc “nhiều tàu thuyền Philippines đã tập hợp bất hợp pháp với danh nghĩa đánh cá tại khu vực rạn san hô Hấu Đằng (Houteng) (tên Trung Quốc dùng để gọi rạn san hô Iroquois Reef)”. Theo người phát ngôn của Tuần duyên Philippines, “bất chấp các đe dọa của Hải cảnh Trung Quốc, ngư dân (Philippines) đã tự tin hơn hẳn sau khi tổng thống khẳng định lập trường cứng rắn, cam kết không nhân nhượng một ly chủ quyền quốc gia cho bất cứ một thế lực nước ngoài nào”.

Rạn san hô Iroquois Reef, tên Philippines là Rozul, cách đảo lớn Palawan khoảng 240 km, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, cách đảo Hải Nam Trung Quốc đến hơn một nghìn km. Hành động quấy nhiễu tàu cá Philippines của trực thăng Trung Quốc diễn ra cùng ngày với việc Philippines ghi nhận sự hiện diện của tàu ngầm Nga cách đảo Mindoro chỉ 150km (Mindoro cách thủ đô Manila 165 km về phía nam).