Chúng ta thường xem nhẹ những vấn đề nhỏ, cho rằng: “Đây chỉ là chuyện nhỏ, sẽ không có hậu quả gì nghiêm trọng”. Nhưng không ngờ rằng giọt nước này thêm vào giọt nước khác cũng sẽ tích lại thành sông hồ.
Nếu chuyện nhỏ mà không giữ vững, thì cuối cùng không thể nào giữ nắm giữ được chuyện lớn. Cũng giống như cây đại thụ bị mối thôn tính, cây đổ chỉ là chuyện sớm muộn mà thôi.
Có cậu học sinh mỗi lần nhìn thấy bạn học hút thuốc thì tránh rất xa, vì cậu ấy biết rằng hút thuốc có hại cho sức khoẻ, hơn nữa nếu bị nhà trường phát hiện còn bị phạt.
Một lần nọ cậu đi du lịch cùng với các bạn học, mấy cậu bạn lại hút thuốc, trong đó có một người bạn mời cậu cùng hút, cậu đã từ chối. Cậu bạn đó liền nói: “Chỉ hít một hơi là được mà! Hít một hơi nào có chết ai đâu”.
Cậu học sinh không kìm nén nổi lời động viên liên tiếp của bạn mình, bèn hít một hơi, kết quả là bị sặc nước mắt nước mũi giàn giụa. Sau đó cậu nghĩ: Thuốc khó hút như vậy mà sao vẫn có nhiều người hút thuốc thế nhỉ?
Mấy hôm sau người bạn học đó lại bảo cậu ấy hút thuốc, cậu nói: “Thuốc lá hay bị sặc lắm, tớ không dám hút”. Người bạn bèn nói: “Hút lần thứ hai thì sẽ không bị sặc nữa đâu”. Cậu bán tín bán nghi lại hít một hơi, kết quả là tuy vẫn bị sặc nhưng đã khá hơn nhiều.
Cứ như vậy một thời gian sau cậu đã bắt đầu nghiện hút thuốc: Thói quen đã thành tự nhiên.
Tới khi phát giác ra thói quen xấu thì sớm đã bám chặt rễ
Plato đã cảnh báo một thanh niên lang thang rằng: “Sau khi một thói quen hình thành sẽ không cách nào thay đổi được”.
Người thanh niên ấy đáp lại rằng: “Gặp thời cơ thì cứ chớp lấy thôi, có hề gì đâu?”.
Plato lập tức nghiêm mặt nói rằng: “Khi đã thử qua một việc gì đó sẽ dần dần trở thành thói quen, như vậy thì không còn là chuyện nhỏ nữa!”.
Đúng vậy, cũng giống như nói tục, nổi giận, viện cớ, ăn quà vặt, gù lưng rụt cổ, hút thuốc uống rượu, đánh bạc hút hít ban đầu đều chỉ là không cố ý, nhưng tới khi chúng ta phát giác được mình đã mắc thói quen xấu này thì sớm đã bám rễ chặt rồi. Đây chính là sự đáng sợ của thói quen.
Chúng ta tự cho rằng mình tôn thờ tự do, nhưng khi chúng ta đã hình thành thói quen, sau đó mắc nghiện, tới khi đó ngược lại đã không thể nói tới tự do gì nữa, bởi vì chúng ta đã trở thành nô lệ của thói quen xấu.
Người không thể kiềm chế bản thân sẽ không thể nói gì tới tự do
Tôi đã từng nghe kể về một câu chuyện của vua dầu mỏ Paul Getty. Vào đại chiến thế giới thứ hai ông sống ở Pháp. Một hôm 2 giờ đêm ông thức giấc, cơn nghiền thuốc hoành hành dữ dội.
Sau khi bật đèn lên, rất tự nhiên ông thò tay với bao thuốc ông để trên bàn trước khi đi ngủ, kết quả là chẳng có gì. Ông tìm trong túi áo cũng không thấy.
Ông thở dài, xuống giường mặc áo ra ngoài phố Muddy, bên ngoài trời đang mưa to, tại một chợ đêm cách đó hơn một dặm mới bán thuốc. Đi được 20 phút được phân nửa quãng đường, bùn đất đã bắn đầy lên chân ông.
Ông dừng bước, bỗng rùng mình như có một luồng điện chạy ngang qua người ông. Ông ngẩng đầu nhìn trời mưa như trút nước, hướng về phía sấm sét đùng đùng mà hét lớn lên rằng: “Ta đang làm gì đây?”
Đây là lần đầu tiên Getty ý thức được sức mạnh mãnh liệt của thói quen. Ông hạ quyết tâm từ nay sẽ không bao giờ hút thuốc nữa.
Pythagoras, triết học gia thời Hy Lạp cổ, sớm đã nói rằng: “Người không thể kiềm chế bản thân thì không thể nói gì tới tự do.”
Ăn một miếng không thành người béo, nhưng người béo lại là do ăn hết miếng này tới miếng khác mà thành.
Wilde, nhà viết kịch người Anh nói: “Ban đầu là chúng ta nuôi dưỡng thói quen, sau đó là thói quen nuôi dưỡng chúng ta”.
Thói quen tốt không dễ dưỡng thành, nhưng một khi đã hình thành thì cả đời sẽ được thọ ích. Thói quen xấu rất dễ dưỡng thành nhưng một khi hình thành thì cả đời sẽ bị nó khống chế. Đừng trở thành nô lệ của chính mình chỉ vì lỡ sa chân vào thói quen xấu. Hãy tránh nó từ bây giờ.
Hiểu Liên