Việc học thời nào cũng vậy – luôn áp lực, nặng nề và đầy lo lắng. Thế nhưng thời gian gần đây, vấn đề này đã trở thành tiêu điểm chú ý của dư luận khi liên tục các vụ việc học sinh trầm cảm, tự tử… vì áp lực học hành, thi cử.
Con đường đến trường nặng trĩu âu lo
Mới đây, một bức ảnh được chụp bởi anh Phan Hải Quang đã khiến chúng ta càng thêm suy nghĩ về câu hỏi nhức nhối hiện nay: Liệu có phải học sinh Việt Nam đang chịu áp lực quá nhiều từ việc học?
Bức ảnh sau khi được chia sẻ đã nhận được sự quan tâm của đông đảo cư dân mạng và được đặt tên là “Mùa thi tới mang theo nhiều mệt mỏi”. Trong ảnh là ba cậu học sinh đang trên đường đến trường buổi sáng với nét mặt vô cùng căng thẳng, âu lo. Hai trong số 3 cậu thì cầm sẵn trên tay cuốn tập, tranh thủ ôn bài trên đường tới trường; còn cậu bé ở giữa thì trông khá mệt mỏi, buồn ngủ… Nét mặt của cả 3 đã khiến cho cư dân mạng không khỏi xót xa, thương cảm.
Bạn Phạm Xuân Ngọc bình luận: “Sau này mình mà có con, chắc chắn mình sẽ cho nó chơi thỏa thích luôn. Tuổi thơ mình lớn lên ở một vùng quê nên nó đẹp lắm! Con mình cũng phải có 1 tuổi thơ đáng nhớ như thế. Học với chả hành, kết quả là những cặp kính thật dày trong khi kiến thức đó sau khi ra trường chúng ta hầu hết sẽ quên. Nhạc sĩ, nhà văn thì không cần thiết phải giỏi hóa hay toán. Vận động viên thì chỉ cần giỏi môn thể dục thôi…”
“Nhìn ảnh này lại nhớ tới mình ngày xưa đi học. Ngồi sau xe máy của ba, một tay cầm bánh mỳ gặm, một tay cầm cuốn tập, tranh thủ ôn vội ôn vàng trước khi vô lớp. Chẳng phải vì đêm trước mình lười đâu, mà là khối lượng bài quá nhiều, nếu không tranh thủ học cả trên xe thì chẳng đủ. Thương các em quá. Gương mặt còn tuổi ăn tuổi ngủ thế kia”. – bạn Nhi Yến nói.
‘Vừa học vừa xúc cơm ăn, nhiều lúc ngủ gật rơi cả bát’
Cách đây không lâu, Hằng (22 tuổi), quê ở Nam Định cũng chia sẻ câu chuyện ôn thi cấp 3 của em gái trên mạng xã hội, khiến nhiều người không khỏi giật mình:
“Các mày có đứa nào có em năm nay thi cấp 3 không. Đây là em gái tao. Từ đầu năm lớp 9 đến giờ hầu như nó học full thứ 2 đến chủ nhật, đến nghỉ lễ còn không được nghỉ. Còn 2 tháng nữa là nó thi nên bây giờ nó phải đâm đầu vào mà học.”
Hằng kể, em gái của cô học kín cả tuần không ngày nghỉ, đi học chiều về tầm 5h30 là học bài luôn, đến giờ ăn tối thì ăn qua loa tý cơm rồi vội vàng đi học thêm, học về thì lại ngồi vào bàn học tiếp. Vừa học vừa xúc cơm ăn, nhiều lúc ngủ gật rơi cả bát.
Rồi cô bạn tiếp lời: “Hôm nay nhà tao vừa bực vừa giận đồng thời ra quyết định cho nghỉ học thêm. Các mày biết sao không, bố mẹ tao chỉ định cho học 2 tiếng buổi tối từ 7h đến 9h nhưng từ lâu cô giáo cho lên hẳn 10h, 10h30 mới được về. Và hôm nay là 10h45 mới được về. Cô cố vì học sinh là cái tốt nhưng chúng nó học cả ngày rồi, phải để nghỉ ngơi. Mà nó là con gái các mày tưởng tượng 11h đêm Hà Nội còn vắng huống chi ở quê, 8h tối người ta đã tắt điện đi ngủ. Tối nay cả bố mẹ tao và tao đã phải đi để đón nó về. Rồi đi học nhiều nó mệt nên chẳng ăn uống gì, mà không ăn thì không có sức học, bởi vậy em tao giờ như người ốm dậy ấy. Chưa biết nó học tốt hơn không nhưng sức khoẻ nó đã giảm quá nhiều rồi.”
Hằng xót xa tâm sự: “Mình cũng muốn cho em nghỉ ngơi lắm nhưng bố mẹ rất nghiêm khắc. Chỉ có học và học. Mình ngày xưa cũng thế, tuổi thơ của 2 chị em chỉ có học thôi nên bây giờ 22 tuổi đầu ra ngoài vẫn ngu ngơ lắm. Mẹ là giáo viên, bố làm nhà nước nên áp lực học hành dữ lắm. Điểm thấp là về ăn đòn ngay. Mình cũng nói rằng cho nó học ít thôi để nó nghỉ ngơi nhưng mà bố mẹ không nghe.”
Được biết, em gái Hằng chỉ thi vào lớp 10 trường bình thường của một huyện ở Nam Định nhưng áp lực học không hề kém những ai đang thi vào trường chuyên. Tổng số môn thi mà em gái Hằng phải vượt qua ở kỳ thi này là 9 môn.
“Ăn em thấy thơ, ngủ em mơ thấy sách”
Cùng chung cảnh ngộ, bạn N. D cũng chia sẻ câu chuyện tương tự về cậu em đang ôn thi lên cấp 3.
“Góc áp lực là đây, thằng em mình, năm nay cũng thi lên cấp 3. Ăn rồi học rồi ngủ chung cùng đống sách vở luôn. Khổ lắm ai có biết đâu”.
Đây dường như là điều mà hầu hết học sinh tại Việt Nam đều đang trải qua. Người lớn nhiều khi phải thốt lên rằng, tại sao trẻ con bây giờ phải học nhiều thế. Nhưng mà, trong số đó có mấy ai chấp nhận để con mình bị điểm kém và “không bằng bạn bằng bè”?
Cuộc chạy đua điểm số, vào trường chuyên lớp chọn dường như đã lấy đi sự cảm thông của những bậc cha mẹ với con cái. Và, với sự kỳ vọng quá lớn từ gia đình, nhà trường, con trẻ vô tình bị đẩy vào tình thế chỉ biết học và học miệt mài. Đến khi không đạt được kỳ vọng của gia đình, các em lại stress, trầm cảm, thậm chí dẫn đến tự tử. Câu chuyện nam sinh lớp 10 trường THPT Nguyễn Khuyến (quận Tân Bình, TP.HCM) chọn cách quyên sinh vì “con đã không đáp ứng kỳ vọng của gia đình…” đã đủ là một lời cảnh tỉnh cho tất cả những bậc phụ huynh và cả nhà trường hay chưa?
Thực ra, nhiều năm sau khi đã tốt nghiệp, đi làm rồi lập gia đình, có mấy ai còn nhớ ngày xưa mình thi đại học được bao nhiêu điểm, mấy người nhớ được mình đã từng buồn vì những con điểm kém như thế nào? Thời gian rồi sẽ lãng quên tất cả, nhưng… có những em… không có cơ hội đó nữa. Các em đã chẳng thể đợi được đến khi đủ trưởng thành để hiểu rằng, những áp lực thời học sinh chỉ là chuyện cỏn con, nơi cuối cùng mà các em nên đến có quá nhiều bất ngờ, còn quá nhiều cơ hội đang đợi các em khám phá…
Hiểu Minh