Luận về địa vị, Tống Giang chỉ là một Áp ti nhỏ nhoi, một viên thư lại nhỏ. Luận về trượng nghĩa, Sài Tiến Sài đại quan nhân ra tay cứu giúp mọi người còn nhiều hơn Tống Giang gấp bội. Luận về văn Tống Giang không bằng Ngô Dụng, luận về võ lại chẳng bằng Lâm Xung, còn luận về dung mạo thì lại chẳng bằng Hoa Vinh anh tuấn. Vậy điều gì đã giúp Tống Giang đứng lên làm chủ Lương Sơn?
Dưới con mắt một số người, Tống Giang là người không có tài cán gì cả, luận vào cái gì mà làm bá chủ Lương Sơn? Chẳng qua chỉ là một thư lại nhỏ nhoi, mặt đen không đáng gì. Thế gian thay đổi, lòng người cũng từ đó mà thuận nước theo dòng, tiêu chuẩn để nhận định về giá trị cuộc sống của con người cũng ngày một khác đi.
Xưa các bậc đại thánh nhân, người đại chí, được muôn người hết mực vọng cầu, kính ngưỡng đều là dựa vào đức hạnh, nhân, lễ, nghĩa, trí của mình. Một người muốn lập thân dựng nghiệp, thì việc đầu tiên đó chính là cần trau dồi nhân đức của mình, các bậc thánh nhân xưa nay cũng lại như vậy.
Để nhận định một người tốt hay xấu, một người có thể làm lên việc lơn hay không? Tất cả chỉ xét bởi một chữ Đức, người có đức càng lớn, thì phúc phận càng nhiều, đối với việc nhân nghĩa, lễ, trung, tín lại luôn phải coi trọng. Còn đối với việc võ thuật cao cường, văn hay mưu giỏi, tất cả chỉ là thứ yếu.
Tống Giang tuy địa vị thấp kém, chỉ là một Tống Áp ti nhỏ nhoi, nhưng lòng ôm đại chí, có đầy đủ tố chất của một người lãnh đạo, thường ngày vẫn lấy nhân nghĩa, lễ tín, trung hiếu làm gốc, lấy việc chăm lo cho dân làm mục tiêu, làm định hướng ống của mình. Tống Giang chính là người đại trí, đại đức mà muôn người khó sánh.
Bài thơ của Tống Giang viết khi say rượu ở Tầm Dương lầu:
Từ nhỏ đã thông kinh sử,
Lớn lên lại thạo quyền mưu,
Khác nào mãnh hổ ngủ đồi hoang,
Kín nanh giấu vuốt mà nhẫn nhịn.
Chẳng may thích chữ hai má.
Hàm oan đi đày Giang Châu,
Một mai may báo được oan cừu,
Máu nhuộm Tầm Dương giang khẩu.
Tâm ở Sơn Đông thân ở Ngô,
Giang hồ phiêu bạt chí tang bồng,
Ngày sau như thỏa bình sinh chí,
Dám cười Hoàng Sào chẳng trượng phu
Từ lời văn, ý thơ ta đã có thể nhìn ra người này cốt cách phi phàm, có chí khí của bậc anh hùng khát khao làm lên nghiệp lớn. Khi bị bắt giam trong ngục ở Giang Châu, vì tìm cách thoát nạn, Tống Giang giả điên giả dại, ngay cả phân cũng nhẫn nhục mà ăn. Đây nào phải là cốt cách của kẻ bình thường mà là cái nhẫn của bậc đại trí, đại nghĩa. Nó cũng như chuyện Hàn Tín chịu nhục chui háng năm nào để đợi ngày làm lên việc lớn, gánh vác giang sơn.
Có lẽ đối với con người ngày nay thì hai từ Trung – Nghĩa khó có thể thấu hiểu vẹn toàn. Nhưng Tống Giang đã dựa vào 2 chữ ấy để làm nên bá nghiệp, dựng ngọn cờ thế thiên hành đạo, đoàn kết 108 vị anh hùng cùng nhau dựng lên nghiệp lớn vì dân mà quên cả mạng mình.
Nhân nghĩa là điều được cổ nhân vô cùng xem trọng. Nó cũng chính là một trong những phẩm đức tốt đẹp nhất của con người. Cho nên, chỉ nhờ vào hai chữ này, tất cả mọi người trên Lương Sơn đều có thể tiếp nhận Tống Giang.
Khi xưa, nhờ Tống Giang liều mình, lén lút báo tin nên Tiều Cái, Ngô Dụng… mới thoát khỏi cái chết khi cướp Sinh Thần Cương. Nếu như không có Tống Giang ngày đó ra tay cứu giúp, thì cũng chẳng thể có được Lương Sơn sau này, cũng chẳng có những anh hùng lưu danh thiên cổ, một đời vì nghĩa vì dân.
Khi Tiều Cái chết, Lâm Xung, Ngô Dụng và mọi người đều cung kính đưa Tống Giang lên làm chủ Lương Sơn, các anh hùng Lương Sơn ai lấy trong lòng đều háo hức chờ đợi. Đây chính là cái duyên kỳ ngộ của trời đất tác thành, và đây cũng là kết quả bao năm, bao đời bao kiếp Tống Giang tu thân, tích đức mà thành. Hay nói cách khác, việc Tống Giang lên làm chủ Lương Sơn chính là hợp với ý Trời, lòng dân.
Tống Giang tuy thân không cao, người không đẹp, gia cảnh cũng chẳng phải là người vạn phú, chỉ là một Tống Áp ti nhỏ nhoi nhưng vì sao, trên có Sài Tiến Sài đại quan nhân, dưới có giang hồ thảo khấu, hay như trên có cả mệnh quan triều, dưới thì có cao thủ sơn lâm tất cả quy thuận dưới ngọn cờ Tống Giang? Tất cả chỉ dựa vào chữ Nghĩa, chữ Trung và tấm lòng rộng lớn, sống vì nước vì dân của Tống Giang thu phục, giúp cho Lương Sơn thế lực như thể xẻ núi lấp sông.
Dưới sự dẫn dắt của Tống Giang, nhân tài trong thiên hạ mới có chỗ dụng thân, đủ thấy tài năng và sức hút của Tống Giang lớn cỡ nào. Cổ nhân có câu: “Bậc đại tài chính là người biết quy tụ những nhân tài giỏi hơn mình, vì mình mà cống hiến”.
Tống Giang, văn không hay, võ không giỏi, mưu cũng chẳng thâm sâu khó liệu, so với những anh hùng khác trên Lương Sơn như Ngô Dụng, Lâm Xung, Lư Tuấn Nghĩa, nhưng ở Tống Giang lại có cái chí bao trùm thiên hạ, lo cái lỗi của thiên hạ, nghĩ cái nghĩa của trăm dân. Vậy nên, ngoài Tống Giang ra, thì cũng không có ai đủ tầm, đủ cỡ mà ngồi lên cái ghế đứng chủ Lương Sơn.
Minh Vũ