Xưa nay rất nhiều người cho rằng Kỷ Hiểu Lam hay Lưu Dung chính là hai nhân vật khắc tinh của cuộc đời Hoà Thân, là đối thủ đáng gờm nhất của y, khi bao phen làm cho Hoà Thân điêu đứng chốn quan trường. Trên thực tế thì không phải như vậy, mà là một nhân vật bí ẩn khác.
Đối với khán giả Việt Nam, không ai còn mấy xa lạ với Hoà Thân, nổi tiếng với tài tham ô của mình. Hoà Thân có thể được mệnh danh là đệ nhất tham quan thiên cổ không chỉ là ở Trung Quốc mà thế giới xưa nay cũng chưa từng có.
Hòa Thân tên đầy đủ là Nữu Hỗ Lộc Hòa Thân, còn có tên khác là Hòa Khôn, thuộc tộc Nữu Hỗ Lộc của Mãn Châu. Ông sinh năm 1750 (năm Càn Long thứ 15), mất ngày 22 tháng 2 năm 1799 và là một vị đại thần của triều Mãn Thanh thời vua Càn Long.
Năm 10 tuổi ông đã được đưa vào cung học, sau khi lớn lên gia nhập triều đình, Hòa Thân giữ chức thị vệ. Tuy còn trẻ nhưng Hòa Thân đã sớm bộc lộ năng lực làm việc cũng như các đóng góp cho triều đình, tướng mạo lại khôi ngô tuấn tú hơn người.
Hoà Thân vốn được người ta gắn cho cái mác “đệ nhất tham quan”. Tuy nhiên, có một điều khá thú vị xoay quanh nhân vật này vào thời tuổi trẻ khi mới bước vào chốn quan trường, ban đầu Hòa Thân cũng bụng đầy chí lớn, nhất tâm muốn làm một vị quan tốt đền vua đáp nước, phục vụ nhân dân.
Ông cũng từng là một vị quan thanh liêm, có thành tích xuất sắc, được bổ nhiệm làm đại thần tổng quản Phủ Nội vụ. Sau đó, Càn Long ra lệnh cho Hòa Thân đến Vân Nam điều tra vụ án tham ô của Lý Thị Nghiêu.
Khi được giao cho trọng trách, Hòa Thân hầu như bất kể ngày đêm, không ăn không ngủ. Sau một thời gian ngấm ngầm điều tra, ông đã tìm được bằng chứng tham ô của Lý Thị Nghiêu và đưa y ra trừng trị trước pháp luật.
Không chỉ vậy, Hòa Thân còn khiển trách hành vi tham ô của Lý Thị Nghiêu thậm tệ, khiến Lý Thị Nghiêu không chốn dung thân, thậm chí còn có ý định tự sát. Do đó Hòa Thân được thăng chức làm Thượng thư Bộ Hộ.
Cũng kể từ đây, Hoà Thân được Càn Long hết mực sủng ái, con đường công danh sự nghiệp thăng lên như diều gặp gió. Tiếc thay, kể từ khi công danh sự nghiệp không ngừng thăng tiến, lại được Càn Long thương yêu, Hoà Thân bắt đầu bị lợi lộc làm cho lu mờ ý chí, dần sa lầy vào con đường tham ô, hối lộ, mua quan bán chức, kết bè tạo đảng.
Gắn liền cuộc đời của Hoà Thân không thể không nhắc đến hai vị quan thanh chính liêm minh, sở học kỳ tài đó là Lưu Dung và Kỷ Hiểu Lam. Vốn dĩ xưa nay chúng ta luôn cho rằng đây chính là hai nhân vật khắc tinh của cuộc đời Hoà Thân, là đối thủ đáng gờm nhất của y, bao phen làm cho Hoà Thân điêu đứng chốn quan trường.
Trên thực tế, đó cũng chỉ là hình ảnh trên phim ảnh, bởi nếu như dựa vào địa vị cũng như sự sủng ái của Càn Long đối với mình, Hoà Thân hoàn toàn có nhiều khả năng loại bỏ hai người này khỏi cuộc chơi quyền lực mà không hề sợ Càn Long giáng tội.
Về phần Lưu Dung, công chính liêm minh, sở học kỳ tài, hết lòng vì giang sơn nhà Thanh nhưng đôi lúc vì quá thẳng thắn mà làm cho vua Càn Long nổi giận, cũng chính vì thế mà nhiều lần bị cách chức, mà địa vị ban đầu cũng không bằng Hoà Thân. Hoà Thân hoàn toàn có thể dùng cơ cánh của mình để ra tay đối với Lưu Dung.
Còn về phần Kỷ Hiểu Lam, tuy cũng là người có tài, sở học văn chương hơn người, nhưng cũng như Lưu Dung, Kỷ Hiểu Lam trên thực tế lại là người tướng mạo kỳ dị, chỉ có sở tài mạnh về văn chương. Càn Long đối với ông phần nhiều là để thưởng thức văn chương, thơ phú của Kỳ Hiểu Lam mà thôi.
Theo sử sách ghi chép, Hòa Thân làm quan tổng cộng 30 năm, cho đến cuối đời, khi bị vua Gia Khánh trị tội, kiểm kê tài sản của ông ai nấy cũng đều phải kinh ngạc. Tổng số tiền ông đã tham ô lên tới 1 tỷ lượng bạc, tương đương với tổng thu nhập tài chính trong 15 năm của triều Thanh.
Sau này nghe nói, số lớn của cải châu báu tịch thu được đều được Gia Khánh Đế cho người đến chuyên chở về cung. Vì thế trong dân gian có câu nói châm biếm vần miệng là: “Hòa Thân bị đổ, Gia Khánh vớ bở”.
Chắc chắn với Càn Long là một trong những vị vua nổi tiếng anh minh của nhà Thanh, sẽ dễ dàng thấy rõ được hành tung của một ông tham quan với khối tài sản to lớn như Hòa Thân. Càn Long chắc chắn cũng không phải mờ mắt. Vậy Càn Long có âm mưu gì chăng?
Suy xét kĩ hơn, sẽ thấy Càn Long đã tặng một món quà khổng lồ cho ngân khố của vua Gia Khánh. Sau khi bị tịch thu, tất cả gia sản mà Hòa Thân đã cướp bóc trái phép từ nhân dân, giờ đây, thuộc quyền sở hữu của triều đình. Như vậy, tất cả những khoản tiền phi pháp này đã biến thành tiền thu thuế gián tiếp và hoàn toàn hợp pháp.
Vậy rất có thể, Càn Long đã cao tay hơn Lưu Dung và Kỷ Hiểu Lam rất nhiều, khi nuôi con nhộng béo Hòa Thân để tặng cho Gia Khánh. Nguồn tiền tham nhũng phi pháp vô cùng lớn cuối cùng lại trở thành một nguồn thu được hợp pháp hóa của các triều đình. Và Càn Long, một ông vua nhiều mưu mẹo, đã sử dụng công cụ này một cách hoàn toàn tuyệt hảo.
Ngoài kho báu gồm đủ các thứ vàng bạc châu báu, gấm vóc… không thể nào đếm xuể, tính ngang với số thu nhập của triều đình trong 15 năm, Càn Long còn gây dựng uy tín và danh tiếng cho Gia Khánh ngay từ lúc mới lên ngôi. Gia Khánh, ngay sau khi Càn Long băng hà, đã xử tham quan, do đó, con dân trăm họ vô cùng tin yêu vị vua “anh minh” này.
Có thể thấy, Càn Long đã chuẩn bị vô cùng kĩ lưỡng quá trình trao quyền cho Gia Khánh, giúp con mình ổn định triều chính.
Vậy nên, để nói về đối thủ mạnh nhất của Hoà Thân thì không ai khác lại chính là người hết mực sủng ái ông ta, đó là Hoàng đế Càn Long. Trong suốt quãng thời gian hơn 60 năm trị vì thiên hạ, Càn Long luôn được mệnh danh là người văn võ toàn tài.
Trong 40 năm đầu trị vì, Càn Long không ngừng mở mang bờ cõi, trừng trị quan tham, cũng chính vì vấn đề trừng trị quan tham này mà Hoà Thân mới có được cơ hội thăng quan tiến chức.
Tuy nhiên về sau này, cùng với tuổi tác đã cao, Càn Long không còn mạnh tay như trước. Đối với vấn đề của Hoà Thân, không phải Càn Long không biết mà là mắt nhắm mắt mở cho qua, đã vậy còn thăng quan tiến chức, thường xuyên ban thưởng cho Hoà Thân. Tại sao lại vậy?
Chính là bởi dù Hoà Thân có tham ô cỡ nào thì đó cũng chỉ là cái tham ô của cải, không có kết bè phái mưu đồ chính trị. Sau này chỉ cần một câu nói của mình thì lấy đầu của Hoà Thân cũng dễ như lấy đồ trong túi, gia sản của Hoà Thân có tham ô nhiều đến đâu thì mọi thứ trong giang sơn của nhà Thanh cũng đều là của Càn Long.
Ngoài ra, Càn Long cũng rất khôn khéo khi không trực tiếp ra tay với Hòa Thân. Về lý mà nói, Hòa Thân là do một tay ông dựng lên, là sủng thần số một, nếu xử lý Hòa Thân chẳng phải Càn Long đang tự bắn vào chân mình sao? Chắc hẳn ông cũng không muốn mang tiếng là ám hại công thần.
Vậy nên để đúc kết lại thì Càn Long chính là đối thủ khắc tinh mạnh nhất của Hoà Thân, Hoà Thân mãi mãi vẫn chỉ là quân cờ tiêu khiển trong tay Càn Long mà thôi.
Minh Vũ