Trong 1700 năm, gia tộc họ Vương đã bồi dưỡng được 36 Hoàng hậu, 36 Phò mã và 35 Tể tướng trong các triều đại của Trung Hoa. Đây được ghi nhận là “Trung Hoa đệ nhất vọng tộc.”
Điều khiến mọi người kinh ngạc hơn chính là để được ghi nhận là “Trung Hoa đệ nhất vọng tộc,” họ chỉ dựa vào “gia quy thần bí” với vẻn vẹn 6 từ.
Mọi người thường nghe thấy câu “phú bất quá tam đại” ý nói rằng “giàu không quá ba đời” và đây cũng là điều mà nhiều gia đình gặp phải. Nhưng điều khiến mọi người chấn động chính là một “gia quy thần bí” lại có thể khiến cho gia tộc họ Vương ở Lang Gia, Sơn Đông vượt qua rất nhiều kiếp nạn, chịu đựng được đủ loại thử thách. Suốt 1700 năm kéo dài từ Đông Hán đến Minh Thanh, gia tộc này đã bồi dưỡng được 36 Hoàng hậu, 36 Phò mã và 35 Tể tướng (điều này được ghi chép lại trong “Nhị thập tứ sử.” Gia tộc này đã trở thành gia tộc hiển hách nhất lịch sử và được xưng là “Trung Hoa đệ nhất vọng tộc.”
Điều khiến mọi người kinh ngạc hơn là gia quy của gia tộc này chỉ vẻn vẹn có 6 từ là: “Ngôn nghi mạn, tâm nghi thiện” (Hiểu là: Nói nên chậm, tâm nên thiện). Nhưng chỉ với 3 từ: “Ngôn nghi mạn” đã có thể giúp thủy tổ của họ Vương là Vương Cát thuận lợi vượt qua đủ loại cửa ải chốn quan trường. Trong vòng 10 năm từ một vị quan huyện trở thành một trọng thần của triều đình, danh thần Tây Hán, Vương Cát đã đem 6 chữ “Ngôn nghi mạn, tâm nghi thiện” làm gia quy của dòng tộc họ Vương.
6 chữ này đã tạo phúc cho con cháu nhiều đời sau của họ Vương. 6 chữ gia quy này cũng sáng tạo ra những kỳ tích khiến con người khó tin!
“Ngôn nghi mạn” (Nói nên chậm)
“Ngôn nghi mạn” là bí kíp mà Vương Cát học được từ một ông lão cao tuổi ở phủ Xương Ấp Vương vào năm 77 trước Công nguyên khi ông từ Thất phẩm tri huyện được điều chuyển lên làm Ngũ phẩm trung úy ở Vương phủ đó.
Xương Ấp Vương Lưu Hạ mặc dù là cháu đích tôn của Hán Vũ Đế nhưng lại hoang dâm vô độ, hỉ nộ vô thường, bên cạnh ông ta đều là những kẻ tiểu nhân nịnh nọt bợ đỡ âm mưu nham hiểm. Trong chốn quan trường như vậy, Vương Cát đương nhiên sẽ cảm thấy vô cùng buồn rầu, lo phiền. Nhưng may mắn chính là Vương Cát đã gặp được một ông lão và ông lão này đã chỉ cho Vương Cát con đường thoát khỏi lầm lạc bằng cách đã tặng ông ba chữ “Ngôn nghi mạn.” Dựa vào 3 chữ này, Vương Cát đã lần lượt vượt qua được những nguy hiểm.
Trong chốn quan trường, ông cũng giành được rất nhiều danh tiếng. Ông đã được Hán Vũ Đế Lưu Tuần phong chức làm “Gián nghị đại phu” với nhiệm vụ can gián vua không mắc phải những quyết định sai lầm. Ông trở thành một trọng thần của triều đình được Hoàng đế tin tưởng trọng dụng.
Nói chuyện là thể hiện trí tuệ của một người. Đặc biệt là người trẻ tuổi, bởi vì kinh nghiệm cuộc đời còn ít nên thường nói những lời thiếu sót, có hại. Trong “Luận ngữ” của Khổng Tử có câu: “Ngôn vị cập chi nhi ngôn vị chi táo”.
“Ngôn vị cập chi nhi ngôn, vị chi táo,” khi chưa đến lượt mình nói mà mình cướp lời, đây chính là phạm vào tật xấu là “nóng nảy”. Có một ngày Khổng Tử ngồi đàm luận với mấy vị đệ tử về chí hướng. Tử Lộ tính tình hấp tấp vội vàng, khi Khổng Tử còn chưa nói hết lời thì Tử Lộ đã chen ngang. Nhưng Tử Lộ tuyệt đối không nghĩ rằng một lần như vậy của mình lại khiến Khổng Tử thưởng cho một “tiếng cười nhạt.” Đây là một bài học cực kỳ sâu sắc của Tử Lộ.
Điều này nói cho chúng ta biết rằng, nói chuyện là một môn nghệ thuật, nhất định phải cẩn thận. Trong lịch sử, những trường hợp bởi vì nói sai mà đắc tội với người thậm chí phải trả giá thê thảm nhiều không kể xiết. “Nói chậm” là có ý khuyên bảo chúng ta rằng, lời nói khi phát ra phải được thông qua suy nghĩ kỹ càng. Như vậy cũng sẽ khiến chúng ta trở nên thận trọng, vững vàng và bình tĩnh hơn. Nó giúp rèn luyện chúng ta thành người có nhân cách của người đại khí. Ngữ điệu giọng nói chậm rãi từ tốn thì người nghe mới có thể cảm thấy được tôn trọng, ân cần và dễ nghe.
“Tâm nghi thiện” (Tâm nên thiện)
“Tâm nghi thiện” là 3 từ được ông lão cao tuổi ở phủ Xương Ấp Vương tặng lần thứ hai cho Vương Cát vào năm 67 trước Công nguyên. Nguyên lai là do khi được thăng chức lên cao, Vương Cát xuất hiện tâm lý lợi dụng chức quyền để “trả đũa” kẻ thù của mình. Ông đã khiến những người bất đồng với mình phải bị thê thảm.
Ví dụ, Trưởng sử Triệu Lạc bởi vì bất đồng chính kiến với Vương Cát nên bị Vương Cát vạch tội cuối cùng bị bãi quan về quê. Không lâu sau, Triệu Lạc buồn bực uất hận mà chết. Khi được ông lão cao tuổi khuyên can, Vương Cát đã tận tâm cải sửa, không làm viêc hại người mà khách quan công chính đối đãi với mọi người. Điều này khiến ông càng ngày càng được nhiều người yêu mến. Mặc dù cả đời sống trong chốn quan trường hiểm ác nhưng lại được bình an tự tại. Có sử sách nói rằng, ông lão đã tặng cho Vương Cát 6 chữ này chính là Tể tướng của thời Hán Vũ Đế – Công Tôn Hoằng.
“Tâm nghi thiện”, giúp mọi người làm việc tốt tất sẽ có phúc báo.
Mạnh Tử đã nói: “Quân tử chi sở dĩ dị ư nhân giả dĩ kỳ tồn tâm dã. Quân tử dĩ nhân tồn tâm, dĩ lễ tồn tâm. Nhân giả ái nhân, hữu lễ giả kính nhân. Ái nhân giả, nhân hằng ái chi; kính nhân giả, nhân hằng kính chi.” (tạm dịch: Người quân tử khác người thường ở chỗ giữ tâm. Người quân tử lấy lòng thương người để giữ tâm, lấy lễ để giữ tâm. Người có Nhân tức người có lòng thương người, người có Lễ tức người biết kính người. Yêu người thì được người yêu lại, kính người thì được người kính lại).
Người có tâm thiện, vui vẻ giúp người, cứu người lúc nguy nan thì những người xung quanh đều sẵn lòng kết giao với và càng muốn giúp đỡ lại. Trong “Đạo Đức Kinh” của Lão Tử nói: “Thiên đạo vô thân, thường dữ thiện nhân” (tạm dịch: Đạo trời không có thiên vị, thường giúp người lành).
“Tâm nghi thiện” có thể khuyếch trương dương khí của con người. Người xưa có câu: “Hành thiện tối nhạc” (ý nói làm việc thiện vui sướng nhất). Lòng người thật vô cùng kỳ lạ, khi chúng ta làm bất kể việc gì không tốt thì trong lòng sẽ thấy bất an, không vui vẻ nổi, nội tâm không thoải mái. “Bất an, không thoải mái” này không phải là đối với người khác mà là đối với chính bản thân mình. Lâu dần, sắc mặt thần khí đều sẽ trở nên xấu xí, tinh thần khác thường. Nếu như một người tuyệt đối làm việc thiện không vì điều kiện gì, trợ giúp người khác, làm việc có lợi cho người khác thì trong lòng người ấy chắc chắn sẽ vô cùng vui vẻ hạnh phúc.
“Ngôn nghi mạn, tâm nghi thiện”, tại sao gia quy chỉ vẻn vẹn với 6 chữ này lại có sức mạnh kỳ diệu đến như vậy? Khi còn trẻ nhất định phải “ngôn nghi mạn” bởi vì như vậy sẽ giảm thiểu được phạm sai lầm, bảo vệ được bản thân mà tiếp tục phát triển. Người đến tuổi trung niên, tâm trí đã trưởng thành, thực lực đã hùng mạnh, lúc này nên “Tâm nghi thiện.” Như vậy mới có thể giảm thiểu người đối địch, có phong độ khí phách, được mọi người kính trọng.
6 từ này nhìn thì thấy đơn giản vô vị, nhưng lại hàm chứa đạo lý thâm sâu về làm người của người xưa. Một người làm được 6 chữ này sẽ có được nhân cách của người đại khí, có phúc báo và sống cuộc đời thong dong an bình.
Theo NTDTV
Mai Trà biên dịch
Xem thêm: