Người hiện đại ngày nay mặc nhiên cho rằng người giàu sang, phú quý có địa vị cao là có quyền hơn người, xem thường người nghèo. Còn người nghèo hèn là người không đáng được coi trọng trong xã hội. Nhưng thời cổ đại, càng là người trí huệ, có chức tước cao càng phải coi trọng thường dân. Dưới đây là một điển cố trong lịch sử Trung Hoa lưu truyền đến ngày nay.
Trong “Sử kí ‧ Ngụy Thế Gia” có ghi lại một câu chuyện như thế này:
Thời Chiến Quốc, có một người tên là Điền Tử Phương rất được Ngụy Văn Hầu trọng dụng. Sau khi nước Ngụy chiếm lĩnh được kinh thành của nước Trung Sơn, Ngụy Văn Hầu đã phái Thái tử Kích đến chiếm đóng ở đây.
Một hôm Thái tử Kích đi ra ngoài, trên đường đi gặp Điền Tử Phương. Thái tử liền dừng xe lại để cho xe ngựa của Điền Tử Phương đi trước. Không ngờ, khi xe ngựa đi qua, Điền Tử Phương ngay cả một cái liếc mắt cũng không nhìn về phía Thái tử, thản nhiên đi qua.
Thái tử Kích tức giận nói: “Phú quý giả, kiêu nhân hồ? Thả bần tiện giả, kiêu nhân hồ?” Tức là, người giàu sang phú quý mới hay kiêu ngạo, khinh thường người khác, còn kẻ nghèo hèn thì lấy tư cách gì mà khinh người khác?
Điền Tử Phương bình tĩnh trả lời: “Chỉ có người nghèo hèn mới có tư cách nhất, mới có dũng khí kiêu ngạo với người khác! Người giàu sang phú quý sao có tư cách, làm sao dám kiêu ngạo với người khác chứ? Bậc Quân vương nếu kiêu ngạo với dân thì sẽ bị mất nước. Quan lại khinh dân thì sẽ mất chức. Thầy thuốc khinh dân thì sẽ mất đi lãnh địa. Người thông minh sợ mất đi phong tước nên không dám khinh thường dân. Người thông minh sợ mất đi lãnh địa nên cũng không dám khinh dân.
Thái tử Kích nghe xong một bài giáo huấn, bình tĩnh suy ngẫm cảm thấy những lời nói của Điền Tử Phương rất có đạo lý. Ngay lập tức, Thái tử Kích hướng về phía Điền Tử Phương bái tạ rời đi.
Người xưa có câu: “Người được lòng dân sẽ được cả thiên hạ, mất lòng dân thì mất thiên hạ”, vì thế, các bậc Quân Vương xưa luôn lấy dân làm gốc, yêu dân như con, dùng nhân từ và đức độ để cai trị mà được “hưng dân lợi quốc”.
Theo Đại Kỷ Nguyên Tiếng Trung
Mai Trà biên dịch