Gần đây xuất hiện một đoạn video được lan truyền trên mạng, quay cảnh người biểu tình Hồng Kông cùng nhau phối hợp để vô hiệu hóa lựu đạn hơi cay của cảnh sát.
Một vài người cho rằng họ đã vô hiệu hóa lựu đạn hơi cay bằng nước, trong khi những người khác nói đó là nitơ lỏng. Theo chủ tài khoản Twitter, người biểu tình trong video đã liên lạc và tiết lộ: thứ họ sử dụng chính là… bùn, trang Popular Mechanics cho hay.
I and others saw this and sent it out saying this badass protester used liquid nitrogen to disable the canister of tear gas.
That information is incorrect, it is apparently just mud, which is good news because that’s a whole lot easier to come by.
— Joshua Potash ? (@JoshuaPotash) September 3, 2019
Đây dường như là một cách khá hiệu quả và dễ dàng.
Vậy tại sao hơi cay thường được sử dụng để chống bạo loạn? Nó có tác dụng gì và làm cách nào để vô hiệu hóa nó? Dưới đây là chia sẻ của ông Sven Eric Jordt, một dược sĩ và là nhà nghiên cứu chất độc tại Đại học Duke (Hoa Kỳ).
Lựu đạn hơi cay chứa gì bên trong?
Thành phần hóa học lựu đạn hơi cay rất giống với pháo hoa, Jordt cho hay.
Khi đốt, than chì bên trong lựu đạn sẽ bị cháy, kết hợp với các hợp chất hóa học như kali nitrat và kali clorat sẽ tạo oxy giúp phản ứng cháy xảy ra nhanh hơn. Silicon được thêm vào hỗn hợp để giúp hơi ngưng tụ thành các giọt và Magiê carbonate giúp giữ tính ổn định của kali clorat.
Một thành phần bí mật khác là đường Sucrose. Khi đốt cháy ở nhiệt độ thấp, nó có thể giúp chuyển hóa 2-Chlorobenzalmalononitrile (CS), thành phần chính và quan trọng nhất của lựu đạn hơi cay thành khói độc hại, thứ gây sát thương chủ yếu của loại vũ khí này.
Tất cả các thành phần trên được liên kết với nhau bằng một hợp chất dính và dễ cháy có tên là Nitrocellulose.
Tại sao hơi cay gây ra nhiều thương tổn?
Jordt cho biết hơi cay sẽ tác động nên các thụ quan trên các dây thần kinh ngoại biên, một hệ thống mạng lưới các sợi thần kinh hình sóng có trên khắp cơ thể chúng ta.
“Khi tiếp xúc với khói, nó sẽ làm bạn bỏng rát mắt”.
Các tác động của hơi cay khá tai hại, nó khiến những người tiếp xúc gặp phải các triệu chứng như ho, viêm đường hô hấp, nôn và thậm chí lên cơn hen. Hơi cay thậm chí có thể làm bỏng rát mắt và da, khiến nạn nhân mất khả năng kiểm soát trong nhiều giờ.
Được biết rằng thụ quan kích thích bằng hơi cay cũng tương tự như khi bị kích thích bởi các loại hóa chất có trong mù tạt. Tuy nhiên, tác động của hơi cay mạnh hơn rất nhiều. Nếu bị nhốt trong phòng kín với loại hơi cay này, các tổn thương sẽ rất nghiêm trọng, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Cách thông dụng nhất để chống lại hơi cay này là… chạy thật xa khỏi nó. Đây cũng là lý do vì sao nó thường được cảnh sát dùng để giải tán đám đông trong các cuộc bạo động.
Bùn có thể vô hiệu hóa hơi cay?
Bùn chắc chắn sẽ phát huy tác dụng, ông Jordt cho hay. “Nó sẽ dập tắt các thành phần gây cháy, chặn đứng nguồn cung cấp oxy cho đạn và bịt kín các khe hở ngăn không cho hơi thoát ra”.
Ngay khi lựu đạn được phóng ra, người biểu tình Hồng Kông đã nhanh chóng sử dụng các cọc tiêu giao thông để bịt kín lựu đạn hơi cay rồi nhanh chóng đưa nó vào bình giữ nhiệt và sử dụng nước để dập hết phần khói còn sót lại từ lựu đạn này. Qua đoạn video ta có thể thấy sự đoàn kết và quyết tâm của người biểu tình dân chủ tại Hong Kong :