Những sự tích về các công chúa người Celt (người Xen-tơ) gần như là những câu chuyện huyền thoại trong nền văn hóa hiện đại ngày nay. Họ thường được cho là những người phụ nữ sở hữu năng lực bí ẩn và các câu chuyện chưa kể. Một ngôi mộ được phát hiện bên cạnh sông Đa Nuýp (Danube) đã cung cấp cho chúng ta nhiều thông tin về một người phụ nữ có lẽ đã từng là một công chúa người Celt thứ thiệt.
Một khu vực mộ táng chứa hài cốt của một phụ nữ quý tộc người Celt đã được phát hiện vào năm 2009 bên cạnh dòng sông Danube gần khu vực Heuneburg ở miền nam nước Đức. Đây là ngôi mộ chứa đầy báu vật tuẫn táng cổ nhất từng được biết đến của một phụ nữ người Celtic. Ngôi mộ này đã được bảo quản khá nguyên vẹn bằng một loại đất ngậm nước trong vùng. Hầm mộ táng bên trong ngôi mộ được làm bằng gỗ, lớp gỗ sồi lát sàn vẫn còn nguyên vẹn, nên sẽ có khả năng xác định chính xác niên đại của ngôi mộ. Những cây sồi được sử dụng bên trong ngôi mộ đã được đốn hạ 2.620 năm trước đây. Với phát hiện này, có thể xác định rằng người phụ nữ được an táng trong ngôi mộ đã qua đời vào năm 609 TCN.
Kho báu tuẫn táng của công chúa người Celt
Ngôi mộ này chưa từng bị trộm, nên tất cả các kho báu người cổ đại từng biếu tặng người phụ nữ quý tộc này vẫn còn đó khi ngôi mộ được mở ra. Tháng 12/2010, ngôi một này đã được nhấc lên bằng những thanh cần cẩu cỡ lớn rồi vận chuyển đến một phòng thí nghiệm trong lều gần thành phố Stuttgart, Đức. Ngôi mộ này nặng khoảng 80 tấn, nên việc di chuyển khá khó khăn. Nghiên cứu được các nhà khảo cổ học kết hợp với Hội đồng Khu vực Stuttgart thực hiện đã cho ra các kết quả tốt hơn kỳ vọng. Ngôi mộ này chứa đầy các đồ trang sức bằng hổ phách, vàng, đồng đỏ, v.v…
Việc mai táng người phụ nữ đã có một ngạc nhiên thú vị khác – một đứa trẻ chưa được xác định. Thật khó để nói bất cứ điều gì về đứa trẻ, nhưng có lẽ đây là một đứa trẻ có cùng họ hàng với người phụ nữ, rất có khả năng là con cô ta. Có giả thuyết cho rằng họ đã chết cùng nhau, nên có lẽ cái chết của họ đã bị gây ra bởi một vụ tai nạn, một vụ tấn công, hay bệnh tật. Ngoài kho báu và đứa trẻ, người ta cũng đã tìm thấy các mảnh vụn quần áo, thực phẩm, và các chất hữu cơ khác.
Người phụ nữ nằm trong mộ là ai?
Rất khó để làm sáng tỏ phát hiện này bởi vì không có các tư liệu viết tay, nhật ký, hay biên niên sử về thời kỳ này trong lịch sử người Celt gần con sông Danube. Các nhà khảo cổ học đã khám nghiệm từng centimet trong ngôi mộ với bàn chải, nhíp, và dao cạo. Cùng với các di thể người và kho báu tuẫn táng được đề cập đến bên trên, người ta cũng tìm thấy phần sót lại của động thực vật trong ngôi mộ. Kết quả phân tích những hiện vậy này có thể cung cấp thông tin bổ sung về các nghi thức mai táng. Chúng ta đã biết rằng người Celt từng sử dụng các loại thực vật được trồng ở khu vực lân cận, nên có thể ở một số khu vực ở Châu Âu, các nghi thức có thể có đôi chút khác biệt.
Dựa theo những gì được quan sát, người ta biết rằng gười phụ nữ này đang trong khoảng tầm tuổi từ 30 đến 40 khi mất. Cô là một thành phần ưu tú [trong xã hội] và ngôi mộ của cô là một kho tàng lưu trữ các báu vật được trang trí công phu, lộng lẫy. Ngôi mộ này là một trong những ngôi mộ nữ giới lớn nhất của người Celt từng được phát hiện. Các bộ vòng cổ bằng vàng đính ngọc trai và đồ trang sức bằng đá hổ phách cũng đã cung cấp một vốn hiểu biết sâu hơn về nền nghệ thuật của người Celt trong giai đoạn thế kỷ 7 TCN.
Một điều cần lưu ý là tuy rằng các nhà nghiên cứu gọi cô là “công chúa”, nhưng trên thực tế chúng ta không thật sự biết rõ điều gì về cuộc đời và vai trò của cô trong xã hội. Chỉ có một điều chắc chắn là cô là một nhân vật có vị trí quan trọng. Cho đến khi có một câu trả lời chắc chắn cho câu hỏi về danh tính của người phụ nữ và đứa trẻ, họ sẽ tạm thời được gọi là công chúa và hoàng tử của người Celt.
Các máy laser và máy quét được sử dụng trong quá trình nghiên cứu đã cho phép các nhà khảo cổ thiết lập một mô hình 3D giả lập cho thấy quang cảnh hầm mộ vào ngày tang lễ. Ngôi mộ được phát hiện ở rất gần địa điểm khai quật ở Heuneburg, vốn trong hàng thế kỷ đã được nhìn nhận là một khu định cư của người Celt. Việc phát hiện ngôi mộ là bằng chứng cho thấy khu vực Heuneburg đã từng là một trong những trung tâm văn hóa nghệ thuật sớm nhất của người Celt.
Cuộc sống trù phú của người Celt
Mọi người thường cho rằng vùng đất trung tâm của người Celt tọa lạc ở Tây Âu – xứ Wales, Scotland, Ireland, Brittany ở Pháp, v.v.. Tuy nhiên, những phát hiện như ngôi mộ ở gần sông Danube đã cho thấy vùng Trung Âu cũng có một ý nghĩa khá quan trọng đối với người Celt. Một số nhà nghiên cứu tin rằng nền văn hóa và nghệ thuật của người Celt thậm chí có thể đã bắt nguồn từ khu vực tây nam nước Đức, miền đông nước Pháp, và Thụy Sĩ – chứ không phải ở phương Bắc.
Các nhà văn người La Mã đã miêu tả người Celt như một tộc người man rợ, chỉ xuất sắc trong chiến trận. Tuy nhiên, cách miêu tả như vậy đã được dựng lên nhằm mục đích giải thích nguyên nhân người Celt có thể chính phục thành Rome vào năm 387 TCN. Người La Mã đã cố gắng lý giải kiểu như những người này chỉ tập trung vào chiến tranh và không biết thứ gì khác; họ không có triết lý sống, và các giá trị quan của con người v.v..
Cùng lúc, trung tâm của nền văn hóa Xen-tơ ở Đức có bao hàm một thành phố có thể chứa lên đến 10.000 người. Và xã hội này từng có một cuộc sống khá trù phú. Theo thông tin thu thập được từ các cuộc khai quật khảo cổ, họ đã từng uống rượu Hy Lạp, sử dụng thực phẩm từ Iberia, và đeo lên mình những món đồ trang sức bằng vàng của người Etruscan. Trong những khoảng thời gian này thành Rome có thể được coi là một nơi nghèo hơn, nếu so sánh một cách tương đối.
Từ các kết quả nghiên cứu, có lẽ vị công chúa trong ngôi mộ này và thần dân của cô đã tỏ ra hứng thú hơn với văn hóa và sự tiện nghi thay vì chiến tranh. Người dân sống gần khu vực sông Danube đã phát triển khá tiến bộ, và chiến tranh đối với họ có lẽ chỉ là một phương thức để thu gom thêm nhiều của cải.
Các nhà khảo cổ học và sử học hy vọng rằng việc phát hiện ra ngôi mộ của công chúa người Celt có thể giúp ích cho các nghiên cứu trong tương lai về các cuộc chiến tranh mở rộng lãnh thổ của người Celt, mà hiện vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất của nền lịch sử Châu Âu. Các chuyên gia vẫn không thể tìm kiếm câu trả lời cho lý do người Celt đã thiết lập nên một đế chế hùng mạnh, để rồi cuối cùng biến mất khỏi lịch sử vào thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên.
Tầm quan trọng của những phụ nữ người Celt
Những phụ nữ người Celt có vị thế khá đặc thù trong thế giới cổ đại do sự tự do và những quyền lợi họ có. Vị trí của một người phụ nữ trong xã hội người Celt là cao hơn so với một người phụ nữ sinh sống cùng thời ở Hy Lạp hay Đế chế La Mã. Những phụ nữ người Celt thời cổ đại đã được cho phép nhiều sự tự do hơn và đã được bảo vệ bởi luật pháp.
Xã hội thời kỳ Đồ Sắt là một xã hội phụ hệ, nhưng nguyên nhân chủ yếu là do các cuộc chinh chiến, trong đó những người đàn ông mang những món hàng hóa mới vào cộng đồng người Celt. Dù sao đi nữa, phụ nữ đã từng đóng vai trò là các chiến binh, là mẹ, là vợ, và nhiều hơn thế nữa.
Tác giả: Natalia Klimczak, Ancient Origins.
Đăng tải với sự cho phép. Đọc bản gốc ở đây.
Quý Khải biên dịch
Xem thêm: