Một nhóm các nhà nghiên cứu mong muốn vén mở tấm màn bí ẩn bao trùm lên thân phận thực sự của người đã làm mẫu vẽ cho bức họa danh tiếng của Leonardo da Vinci, họ tuyên bố đã phát hiện được phần hài cốt còn sót lại của người phụ nữ sở hữu nụ cười bí ẩn này.
Cuối tháng 9 vừa qua, các nhà khảo cổ học công tác tại Florence, Ý nói rằng họ đã tìm được các mảnh xương họ mà quả quyết là thuộc về Lisa Gherardini Del Giocondo – người phụ nữ được cho là đã làm người mẫu cho bức họa nổi tiếng của Leonardo da Vinci. Nhưng người ta không thể kiểm tra được tình trạng ADN của phần hài cốt này do tình trạng phân hủy.
Cuộc đời và cái chết của ‘Lisa Gherardini’
Gherardini là vợ của một thương nhân buôn lụa ở Florence và gia đình này được cho là đã sống đối diện với nhà của Leonardo da Vinci trên một con đường vào đầu thế kỷ 16. Người ta tin rằng vị thương nhân đã nhờ họa sĩ vẽ lại chân cung của vợ ông vào năm 1503.
Theo kênh Discovery News, Gherardini đã qua đời khi còn là một góa phụ, và có lẽ đã được an táng trong một ngôi mộ thuộc “Nữ tu viện Thánh Ursula” vào năm 1542.
Chính vì lẽ đó, bắt đầu từ năm 2011, hàng chục thi thể đã được khai quật trong cuộc hành trình tìm kiếm Lisa Gherardini. Và thông qua phương pháp định tuổi bằng đồng vị carbon các hài cốt, người ta đã tìm được duy nhất một hài cốt đủ già để có thể là cô.
Mặc dù vậy, việc xác nhận danh tính trong trường hợp này là không khả thi vì phần hài cốt đã bị hư hại sau nhiều năm tiếp xúc với tình trạng ẩm ướt bên trong khu hầm mộ. Các nhà khoa học cho biết, nếu có thể lấy mẫu ADN từ phần hài cốt trong tu viện, họ sẽ đối chiếu nó với ADN của những đứa con của Gherardini – hiện đang được chôn trong khu hầm mộ gia đình để chắc chắn đó chính là Gherardini.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng đang cố gắng tái lập khuôn mặt dựa trên hộp sọ thu được để xem chủ nhân của bộ hài cốt có giống với người trong tranh hay không.
Mặc dù vẫn còn nhiều hoài nghi nhưng Silvano Vinceti, trưởng nhóm nghiên cứu lại rất tự tin với phát hiện của mình. “Công trình này hội tụ nhiều nhân tố, từ các phân tích khảo cổ học cho đến các tư liệu lịch sử, cho phép chúng tôi đi đến kết luận rằng phần hài cốt này có lẽ thuộc về Lisa Gherardini”, tờ The Express Tribune dẫn lời Vinceti cho biết.
Sự hoài nghi xoay quanh các tuyên bố
Không phải tất cả mọi người đều cảm thấy hài lòng với các tuyên bố gần đây và hành trình đi tìm thân thế của người đã làm mẫu vẽ cho da Vinci của các nhà nghiên cứu, khi gọi đây là một việc tốn thời gian và tiền bạc. Trong một bài viết trên trang Forbes, nhà khảo cổ sinh vật học Kristina Killgrove đã gọi cuộc săn tìm hài cốt của Mona Lisa là một “trò giật gân, chứ không phải khoa học”.
Tôi không thể nghĩ ra lý do khoa học nào để đổ quá nhiều tiền của và sức lực vào việc tìm kiếm bộ xương của một người phụ nữ làm mẫu cho một bức tranh.
— Kristina Killgrove, nhà khảo cổ sinh vật học
Killgrove viết: “Theo những gì được đồn đại, Gherardini đã sống một cuộc đời trầm lặng, bình thường, nhưng thật không may cô lại không thể có được một cái chết trầm lặng, bình thường. Tôi không thể nghĩ ra một lý do khoa học nào để đổ quá nhiều tiền của và sức lực vào việc tìm kiếm bộ xương của một người phụ nữ (nổi tiếng, cô cũng thừa nhận) làm mẫu vẽ cho một bức tranh…”
“Việc khai quật hài cốt Lisa Gherardini và nghiên cứu các mảnh xương của cô sẽ làm thỏa mãn sự tò mò của rất nhiều người. Và gần như chắc chắn điều đó sẽ mang lại cho vùng Florence thêm nhiều khoản thu từ khách du lịch, đặc biệt nếu hài cốt này được đem ra trưng bày. Nhưng điều đó sẽ không đóng góp gì đáng kể cho công tác pháp y, khảo cổ học, lịch sử hay nghệ thuật. Tôi cho rằng hành trình khai quật Mona Lisa ‘thật sự’ của Vinceti không được dựa trên các phương pháp luận trong nghiên cứu khoa học”, Killgrove cho biết.
Thân thế thật sự
Danh họa da Vinci từng đề cập đến việc vẽ một người phụ nữ ở vùng Florence “theo yêu cầu của Công tước Giuliano de Medici” nhưng thực tế là không có một mối liên hệ nào giữa gia đình Medici và Lisa Gherardini từng được thiết lập, nên người ta nghĩ có thể da Vinci đang đề cập đến một người làm mẫu vẽ khác.
Nhà sử học và tác giả Maike Vogt-Lüerssen tin rằng người ngồi làm mẫu là Isabella – nữ công tước xứ Aragon , vì da Vinci đã làm người vẽ chân dung cho hoàng tộc này trong 11 năm.
Nhà văn, nhà sử học nghệ thuật Angelo Paratico lại phỏng đoán rằng, người làm mẫu vẽ chính là mẹ ruột của da Vinci – một nô lệ người Trung Quốc hoặc Trung Đông. Mặc dù vậy, hầu hết các chuyên gia đều thiên về giả thuyết Lisa Gherardini.
Những bí ẩn xoay quanh bức vẽ của da Vinci dường như thật khó nắm bắt hơn bao giờ hết. Và có lẽ câu trả lời chính xác phải đợi đến khi các nhà khoa học lấy được mẫu ADN của Gherardini trong tu viện đồng thời tái lập khuôn mặt dựa trên hộp sọ thu được để xem chủ nhân của bộ hài cốt có giống với người trong tranh hay không.
Tác giả: Liz Leafloor, Ancient Origins
Đăng tải với sự cho phép. Đọc bản gốc ở đây.
Quý Khải biên dịch
Xem thêm: