Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 18/6 đe dọa sẽ đánh thuế khoản thuế trị giá thêm 200 tỷ USD đối với hàng Trung Quốc khi nước này có hành động trả đũa vụ đánh thuế của Mỹ trước đó.
Theo hãng tin Reuters, ông Trump trong một tuyên bố đã yêu cầu Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer xác định danh mục các mặt hàng Trung Quốc để sẵn sàng cho vụ đánh thuế tiếp theo. Các mặt hàng này dự kiến sẽ phải chịu mức thuế khoảng 10%.
Ông Trump nói rằng việc chuẩn bị một gói thuế mới là nhằm đáp trả hành động trả đũa mới đây của Trung Quốc với gói thuế quan thứ nhất của Mỹ đánh vào 50 tỷ USD giá trị hàng hóa Trung Quốc, áp dụng từ ngày 6/7 tới.
“Sau khi thủ tục pháp lý hoàn tất, gói thuế này sẽ có hiệu lực nếu Trung Quốc không thay đổi hành vi của mình, và nếu Trung Quốc cứ nhất định đòi tiến hành gói thuế quan mới công bố gần đây”, Tổng thống Trump tuyên bố.
Ông Robert Lighthizer cho biết Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ đã chuẩn bị một gói thuế mới và sẽ tiến hành các thủ tục pháp lý giống gói thuế trước, tức là đưa ra lấy ý kiến công chúng sau đó chỉnh sửa.
Có vẻ như Mỹ và Trung Quốc đang ngày càng tiến gần một cuộc xung đột thương mại mở sau khi các cuộc thương lượng đã không thể giải quyết sự bất mãn của Mỹ đối với các chính sách công nghiệp của Trung Quốc, việc khó tiếp cận thị trường tại thị trường đông dân nhất thế giới và khoản thâm hụt thương mại 375 tỷ USD mà Mỹ phải gánh chịu.
Do đó, ngày 15/6, Tổng thống Trump chính thức tuyên bố đánh thuế 25% lên hơn 800 mặt hàng chiến lược của Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ.
Một ngày sau, Trung Quốc thông báo biện pháp đáp trả, theo đó cũng sẽ đánh thuế 25% lên lượng hàng hóa trị giá 50 tỷ USD của Mỹ.
Sau bước đi của Trung Quốc, Tổng thống Trump ngày 18/6 đã đề xuất gói thuế thứ hai với giá trị cao gấp đôi mức dự kiến ban đầu là 100 tỷ USD.
“Trung Quốc rõ ràng không có ý định thay đổi các hành vi không công bằng liên quan đến việc đánh cắp tài sản trí tuệ và công nghệ của Mỹ. Không những không thay đổi hành vi đó, giờ nước này lại còn đe dọa các doanh nghiệp, công nhân và nông dân Mỹ dù những người này chẳng làm gì sai cả”, ông Trump nói.
Trung Quốc hết giá trị sử dụng?
Theo giới phân tích, hành động “xuống tay” của Tổng thống Trump với Trung Quốc diễn ra có một vài lý do, trong đó có việc Trung Quốc đã “hết giá trị sử dụng” sau cuộc họp thượng đỉnh Mỹ – Triều thành công.
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump từng nói sẽ “trị” Trung Quốc về các hành vi thương mại thiếu công bằng. Hành động đó của ông đã phải trì hoãn do phải ưu tiên giải quyết cuộc khủng hoảng hạt nhân Triều Tiên, trong đó cần đến sự hợp tác của Trung Quốc.
Với thành công của hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều, mà kết thúc bằng việc 2 nước ký kết tuyên bố chung cam kết phi hạt nhân hóa Triều Tiên, giờ là lúc Mỹ rảnh tay để xử lý vấn đề Trung Quốc.
Dù việc đánh thuế của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc là nhằm lấy lại sự công bằng, chứ không phải châm ngòi một cuộc chiến thương mại, nhưng nó cũng thể hiện quan hệ thương mại Mỹ – Trung đang thay đổi, từ đối tác sang thành đối thủ cạnh tranh.
Bản Chiến lược An ninh Quốc gia được chính quyền Trump đưa ra năm 2018 đã nói lên điều đó, trong đó Mỹ coi Trung Quốc là “đối thủ cạnh tranh chiến lược”.
Một số chuyên gia cũng cho rằng Mỹ dưới thời Tổng thống Trump đã chuyển từ chính sách thu hút sự hợp tác với Trung Quốc sang kiềm chế cường quốc đang trỗi dậy này. Với quan điểm này, chính quyền Washington khả năng sẽ còn có những quân bài cứng rắn hơn đối với Bắc Kinh.
Minh Tuệ