Tỷ lệ các doanh nghiệp Trung Quốc không thể trả gốc và lãi trái phiếu đến kỳ đáo hạn tăng nhanh chóng mặt và đang lan sang cả những trái phiếu bằng ngoại tệ, chủ yếu được nhóm nhà đầu tư nước ngoài mua.
Theo Nikkei, tính chung 6 tháng đầu năm 2018, các công ty Trung Quốc mất khả năng thanh toán gốc và lãi của lượng trái phiếu trị giá ít nhất 3,19 tỷ USD bằng đồng Nhân dân tệ và 350 triệu USD bằng đồng USD, tăng đến 40% so với cùng kỳ năm trước.
Chiến dịch giảm nợ của chính phủ Trung Quốc và quyết tâm thu hẹp hoạt động của hệ thống ngân hàng ngầm là nguyên nhân chính khiến nhiều doanh nghiệp bị khủng hoảng tiền mặt.
Đơn cử như Tập đoàn CEFC Shanghai International Group đã không trả được số nợ trái phiếu 2,1 tỷ Nhân dân tệ trong tháng 5/2018 và nhiều khả năng cũng không xoay nổi tiền để thanh toán 2 tỷ Nhân dân tệ trái phiếu khác sắp đáo hạn vào cuối tháng 6/2018.
Trong nỗ lực bình ổn nền kinh tế, tại Đại hội Đảng diễn ra năm 2017, chính phủ Trung Quốc đã chấp nhận để nợ doanh nghiệp tăng cao. Tuy nhiên, từ đó đến nay, chính quyền đại lục lại phải căng mình giải quyết mặt trái của chính sách này khi nguy mất khả năng thanh toán của các doanh nghiệp tăng chóng mặt vì tình trạng vay tiền vô tội vạ.
Theo đó, các nhà chức trách nước này đã gây áp lực buộc các ngân hàng hạn chế bớt các khoản vay vốn chỉ để giúp duy trì hoạt động của doanh nghiệp đang “thoi thóp”.
Trong tháng 4/2018, chính phủ Trung Quốc công bố bản thảo cuối cùng của quy định hạn chế hoạt động của hệ thống ngân hàng ngầm. Kết quả là nguồn cung tín dụng dành cho doanh nghiệp và khách hàng cá nhân giảm nhanh trong 2 tháng qua, khiến tình trạng thiếu tiền mặt trở nên tồi tệ hơn.
Bên cạnh đó, tình trạng tín dụng thắt chặt và căng thẳng thương mại leo thang với Mỹ tăng cao cũng đang gây sức ép lên thị trường chứng khoán Trung Quốc. Trong phiên giao dịch ngày 21/6, chỉ số Shanghai Composite giảm 1,4% xuống mức thấp nhất kể từ đầu năm là 2.875 điểm.
Nhìn chung, nhà đầu tư cho rằng việc tỷ lệ vỡ nợ trái phiếu tăng cao phản ánh những yếu tố như thanh khoản ngày một cạn kiệt và nền kinh tế hạ nhiệt.
Đáng chú ý, tỷ lệ các doanh nghiệp Trung Quốc mất khả năng thanh toán trái phiếu đến kỳ đáo hạn còn lan nhanh sang cả với trái phiếu được định giá bằng ngoại tệ. Đây là loại trái phiếu này chủ yếu được mua bởi nhà đầu tư nước ngoài.
Các doanh nghiệp Trung Quốc đã phát hành một lượng lớn trái phiếu bằng ngoại tệ trong năm nay bởi họ buộc phải tìm đường huy động tiền ở nước ngoài khi điều kiện trong nước ngày một khó khăn hơn.
Trước đó, theo Telegraph, chỉ riêng trong quý I/2018, thị trường Trung Quốc chứng kiến 6 vụ vỡ nợ trái phiếu, nhiều nhất kể từ quý II năm 2017.
Các nhà đầu tư và các nhà phân tích dự báo số lượng các vụ vỡ nợ trái phiếu của doanh nghiệp Trung Quốc sẽ còn tăng cao hơn nhiều trong thời gian tới khi lãi suất tăng và Trung Quốc kiềm chế việc vay quá nhiều.
Dòng tiền mặt là một thước đo quan trọng để đánh giá khả năng trả nợ của một doanh nghiệp. Chính vì vậy, chuyên gia phân tích tín dụng Yin Shengjing của Công ty quản lý tài sản Bluestone Asset Management – một quỹ đầu tư trái phiếu ở Trung Quốc, khuyến cáo các nhà đầu tư không nên mua trái phiếu của các công ty có thanh khoản kém nhằm hạn chế rủi ro.
Nguyễn Trang