Kinh tế Trung Quốc đang phải vật lộn với nhiều vấn đề khác mà cuộc chiến thương mại với Mỹ sẽ làm mọi thứ trầm trọng thêm.
Theo CNN, nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đang trong thời kỳ tăng trưởng chậm nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Nước này đang phải gánh những khoản nợ khổng lồ, cùng với đó là nỗi lo về bong bóng bất động sản và sự suy yếu của đồng Nhân dân tệ.
Bất chấp việc bị chính quyền Tổng thống Donald Trump áp thuế mới đối với 200 tỷ USD hàng hóa, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ vẫn tăng mạnh trong tháng 10/2018. Tuy nhiên, điều đó có thể thay đổi trong thời gian tới nếu mức thuế tăng lên 25% từ đầu năm 2019. Trong khi căng thẳng chiến tranh thương mại với Mỹ chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, kinh tế Trung Quốc vẫn còn nhiều nỗi lo.
Núi nợ khổng lồ
Kinh tế Trung Quốc phát triển nhanh chóng trong những năm sau khủng hoảng tài chính toàn cầu nhờ vào các khoản đi vay khổng lồ.
Gerard Burg, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Ngân hàng Quốc gia Australia, cho biết tăng trưởng của Trung Quốc phần lớn dựa vào tín dụng. Tổng số nợ trong hệ thống tài chính Trung Quốc hiện đã gấp nhiều lần quy mô của toàn bộ nền kinh tế.
Một phần số tiền này đã được chi vào các lĩnh vực xây dựng cầu, đường và cơ sở hạ tầng khác, nhưng phần lớn đã bị thất thoát do sự quản lý yếu kém của nhà nước.
Cuối năm ngoái, Bắc Kinh đã đẩy mạnh nỗ lực kiềm chế nợ. Đây là một trong những lý do chính khiến nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang mất đà tăng trưởng.
Một số nhà phân tích hoài nghi về cam kết của chính phủ Trung Quốc trong việc dọn dẹp hệ thống tài chính của mình, đặc biệt khi kinh tế Trung Quốc ngày càng giảm tốc và cuộc chiến thương mại tiếp tục leo thang căng thẳng.
Theo Kevin Lai, chuyên gia kinh tế tại Daiwa Capital Markets, nhiều chính quyền địa phương và các doanh nghiệp nhà nước sẽ phải vật lộn để tồn tại do không còn được “bơm” các khoản vay lãi suất thấp như trước. Cắt giảm hạn mức tín dụng sẽ có hậu quả rất tiêu cực, như bất ổn xã hội, thất nghiệp và phá sản. Đó là một kịch bản mà Bắc Kinh muốn tránh.
Đồng Nhân dân tệ mất giá
Chính phủ Trung Quốc cũng đang cố gắng để đối phó với áp lực giảm giá của đồng Nhân dân tệ. Kể từ đầu năm đến nay, đồng Nhân dân tệ đã giảm hơn 9% so với đồng USD. Việc Cục Dự trữ liên bang Mỹ nâng lãi suất đồng USD và những nỗi lo về “sức khỏe” của kinh tế Trung Quốc đã khiến đồng Nhân dân tệ bị tổn thương.
Đồng Nhân dân tệ yếu hơn có thể giúp thúc đẩy ngành xuất khẩu của Trung Quốc, khiến các sản phẩm của Trung Quốc rẻ hơn trên thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, sự sụt giảm của đồng Nhân dân tệ đã gây ra nhiều vấn đề phức tạp trong quá khứ.
Trong giai đoạn 2015-2016, một lượng ngoại tệ khổng lồ đã rút khỏi Trung Quốc khi các nhà đầu tư đặt cược vào việc đồng Nhân dân tệ sẽ tiếp tục giảm sâu. Cuộc khủng hoảng đã buộc Bắc Kinh chi hàng trăm tỷ USD để “chống lưng” cho đồng tiền của mình.
Manu Bhaskaran, người sáng lập công ty nghiên cứu Centennial Asia, cho rằng đồng Nhân dân tệ giảm giá nhanh chóng sẽ lặp lại cái vòng luẩn quẩn trước đó.
Theo công ty nghiên cứu Capital Economics, trong vài tháng gần đây, Bắc Kinh dường như đã bắt đầu bước vào cuộc chiến chống lại việc đồng nội tệ suy yếu.
Bong bóng bất động sản
Một mối lo ngại khác của nền kinh tế Trung Quốc đang ẩn nấp trong thị trường bất động sản vốn phát triển quá nóng.
Theo công ty nghiên cứu Gavekal, giá bất động sản tại Trung Quốc đã tăng gấp đôi trong thập kỷ qua. Nguyên nhân được cho là do tình trạng lãi suất thấp và thiếu nhà ở tại các thành phố lớn.
Trong khi đó, ông Aidan Yao, chuyên gia kinh tế tại AXA Investment Managers, cho rằng thị trường bất động sản của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đang xuất hiện những vết rạn. Trong thời gian tới, các công ty bất động sản lớn nhiều khả năng sẽ phải đột ngột giảm giá khi đối mặt với tình trạng nhu cầu suy yếu.
“Nó chỉ là vấn đề thời gian trước khi thị trường hạ nhiệt”, ông Yao nói thêm.
Theo các nhà phân tích tại công ty nghiên cứu Fitch Solutions, ngành công nghiệp bất động sản là một trong số ít những điểm sáng của nền kinh tế Trung Quốc năm nay nhưng sẽ trở thành gánh nặng nếu nó sụt giảm. Điều này sẽ tạo ra thêm một lớp áp lực.
Vấn đề mãn tính
Với mục đích thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, các quan chức Trung Quốc đã chuyển sang cắt giảm thuế, tăng chi tiêu cơ sở hạ tầng và nới lỏng chính sách tiền tệ hơn. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng đây là những bước đi sai lầm cho tương lai kinh tế Trung Quốc.
Ông Derek Scissors, chuyên gia về Trung Quốc tại Viện Doanh nghiệp Mỹ có trụ sở tại Washington, cho rằng “Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng mãn tính, chứ không phải cấp tính”.
Theo ông Scissors, các vấn đề chính, chẳng hạn như tỷ lệ già hóa dân số nhanh chóng và môi trường kinh doanh cạnh tranh không lành mạnh của Trung Quốc, lại đang bị bỏ qua.
Chính phủ nước này đã nới lỏng chính sách một con và đã cố gắng tăng cường cạnh tranh thông qua các kế hoạch để cung cấp cho các công ty nước ngoài quyền tiếp cận lớn hơn trong các lĩnh vực như ngân hàng và ô tô. Thế nhưng, ông Scissors cho rằng những động thái đó đã được đưa ra quá muộn hoặc không đi đủ xa, gây ra những lo ngại nghiêm trọng về tương lai dài hạn của kinh tế Trung Quốc.
Vỹ An (Tổng hợp)