Bác sĩ Nguyễn Văn Hưởng, nguyên là bộ trưởng bộ y tế, đã có nhiều đóng góp to lớn cho nền y học Việt Nam. Những bài thuốc, phương pháp dưỡng sinh, đạo đức ngành y là những điều tâm huyết một đời làm nghề y của ông.
Bác sĩ Nguyễn Văn Hưởng (năm 1906-1998), là Giáo sư, bác sĩ trong lĩnh vực vi trùng học và Đông y. Năm ông 64 tuổi, lúc đương chức Bộ trưởng Bộ Y tế, ông bị tai biến mạch máu não, bị á khẩu, liệt nửa người. Phối hợp với thuốc, ông đã tự luyện tập để phục hồi và xây dựng phương pháp dưỡng sinh. Bs. Hưởng là tác giả của các công trình: Toa căn bản, Kháng sinh thảo mộc, Phương pháp dưỡng sinh (từ năm 1954).
Dưới đây là những điều quý giá có được trong bao nhiêu năm trong nghề y của ông:
Sống cần có đạo đức
Trong các buổi học tập chuyên môn, Bs. Hưởng luôn nhắc nhở sống cần có đạo đức, làm việc gì cũng cần coi trọng đạo đức, đạo đức luôn là kim chỉ nam trong suy nghĩ và hành vi của người làm thuốc.
- Giữ gìn đạo đức tốt trong mối quan hệ với mọi người: đồng nghiệp, người bệnh, cấp trên và cấp dưới.
- Đạo đức là quy tắc sinh hoạt chung trong xã hội và là hành vi của con người, quy định nghĩa vụ của người này đối với người khác và đối với xã hội.
- Người sống vi phạm đạo đức sẽ ảnh hưởng xấu đến bản thân, gia đình và mọi người xung quanh.
- Sống có đạo đức mới đem lại cho con người trạng thái tinh thần bình an, yên vui, lạc quan và chắc chắn có được sức khỏe tốt, có điều kiện cống hiến cho xã hội.
Cần lưu ý “lời nói dưỡng sinh”
Lời nói có thể là một vị thuốc bổ gây sự phấn chấn cho người khác; một liều thuốc an thần giúp giảm lo âu, căng thẳng; một ly nước cam tươi làm mát dịu cả người; một bàn tay dịu hiền vuốt ve thân ái; ánh đèn pha giúp soi sáng mọi nẻo đường và đẩy lùi bóng tối.
Ngược lại, lời nói cũng có thể là cây kim châm làm đau nhói con tim; cái búa – lưỡi dao đâm vào não người nghe; một đám khói đen ngòm che khuất tầm nhìn nên khó tìm ra lối đi… Chính vì thế, người tập luyện dưỡng sinh cần có “lời nói dưỡng sinh”.
Càng ít lệ thuộc thuốc trị bệnh càng tốt
Cùng quan điểm này với Bs. Hưởng, Bác sĩ H. Mahler (Tổ chức Y tế Thế giới) từng ra lời kêu gọi: Hãy dùng càng ít thuốc càng hay!
Bs. Hưởng thường khuyên người bệnh: “Nhà máy sản xuất thuốc tốt nhất chính là cơ thể của mình. Hạn chế lệ thuộc thuốc từ ngoài vào bằng cách: quyết tâm tập luyện kiên trì, liên tục, vận dụng vào mỗi người cần chính xác, biện chứng và có sáng tạo để tăng cường sức đề kháng và khả năng thích nghi với những biến đổi khắc nghiệt của môi trường sống xung quanh. Để chữa bệnh, người bệnh cần đóng vai trò tích cực chứ không thụ động chỉ phụ thuộc vào thầy và thuốc.”
Thuốc Nam: Tiềm năng to lớn cho sức khỏe
Bs. Hưởng dày công sưu tầm, học hỏi để chọn lọc rất nhiều bài thuốc Nam quý có giá trị thực tiễn trong công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe người dân. Từ đó, tập sách Toa thuốc Đông y cổ truyền Việt Nam, xuất bản năm 2010 với các bài thuốc trị bệnh hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, hệ tim mạch, tiết niệu, thần kinh, vận động, thuốc bổ dưỡng, nhi khoa, phụ khoa, nam khoa, ngũ quan, bệnh ngoài da… Cuốn sách dày dặn với 663 trang.
Tập luyện dưỡng sinh: Nền tảng duy trì sức khỏe và điều trị các bệnh mạn tính không lây
Từ tháng 3-1977, Khoa Dưỡng sinh thuộc Viện Y Dược học Dân tộc TP. HCM được thành lập nhằm triển khai phương pháp điều trị bằng tập luyện. Qua kinh nghiệm bản thân sau 2 lần bị tai biến mạch máu não nặng, ông đã tìm tòi đúc kết thành một phương pháp điều trị không dùng thuốc được giảng dạy trong các trường y khoa, nhiều đồng nghiệp đã áp dụng trị bệnh đạt hiệu quả cao. Phương pháp này chủ trương: Trị bệnh phải trị cả phần “tâm” lẫn “thể” (tinh thần và thân thể):
- Tập thư giãn: giúp giải tỏa stress, làm mạnh quá trình ức chế chủ động của hệ thần kinh, bù lại năng lượng cho tế bào sau những giờ làm việc kéo dài, kiểm soát cảm xúc. Bs. Hưởng thường nhắc, để sống khỏe, cần “một tinh thần minh mẫn trong một cơ thể khỏe mạnh”.
- Tập thở sâu với 4 thời: thúc đẩy tuần hoàn máu cho các cơ quan nội tạng, giảm gánh nặng của quả tim, hoàn chỉnh trao đổi khí tại phổi, lập lại cân bằng giữa hai quá trình hưng phấn và ức chế.
- Tự xoa bóp và day ấn huyệt: tăng nuôi dưỡng hệ thống da – cơ – xương – khớp, thoáng lỗ chân lông, êm dịu thần kinh, tăng cường chức năng hệ miễn dịch;
- Các động tác tập toàn thân ở các tư thế nằm, ngồi, đứng: nhằm giúp tăng nuôi dưỡng, tăng trương lực cơ – dây chằng, giữ được sự dẻo dai và duy trì biên độ hoạt động của các khớp – cột sống giúp chống xơ cứng… phòng và trị các bệnh thoái hóa, thừa cân, loãng xương, gù vẹo hay biến dạng khớp – cột sống.
- Thái độ tư duy tích cực: hạn chế ý nghĩ bi quan, tiêu cực sẽ giúp chiến thắng được bệnh tật.
- Ăn uống đủ chất: không quá thiếu, không dư thừa, ăn phù hợp với tuổi tác và tình trạng bệnh, sử dụng hợp lý chất kích thích (trà, cà-phê), nói “không” với thuốc lá.
Cao Sơn
Chuyên mục Sức khỏe, thời báo Đại Kỷ Nguyên nỗ lực mang đến cho bạn đọc những thông tin chính xác và bổ ích nhất. Tuy nhiên khoa học về thân thể người thật rộng lớn và còn nhiều điều y học chưa nhận thức đến được, do đó, các bài viết tại đây chỉ mang tính chất tham khảo. Mọi việc chẩn đoán, điều trị bệnh hay các tình trạng sức khỏe và làm đẹp cần phải có ý kiến các chuyên gia y tế được cấp phép.