Ở làng nọ có một chàng thanh niên trẻ, bởi gia cảnh khốn khó nên đành phải bỏ dở con đường học hành, theo người ta đi vác đá, kiếm tiền phụ giúp gia đình. Anh có một tính cách rất đặc biệt đó là làm gì cũng rất chuyên tâm.
Thế rồi một ngày nọ, khi đang trên đường tới nhà một người bạn, anh vô tình nhặt được một đồng tiền. Khi đi ngang qua hoa viên, thấy những người thợ tỉa hoa có vẻ đang khát nước, anh liền hào phóng đem đồng tiền mình vừa nhặt được, mua cho họ chút nước để giải khát.
Vừa nắng vừa mệt lại tự nhiên được một người xa lạ mời nước, những người tỉa hoa vô cùng cảm kích nên ai nấy đều hái tặng cho anh một bó hoa tươi. Chàng trai vui vẻ nhận rồi tiếp tục cuộc hành trình của mình. Khi đi ngang qua một khu chợ, người mua kẻ bán qua lại tấp nập. Nhìn thấy chàng trai trẻ ôm 8 bó hoa tươi, ai nấy đều tưởng anh là người bán hoa nên xúm lại, tranh nhau mua và dúi vào tay anh 1 đồng tiền.
Mặc dù nhận được số tiền từ trên trời rơi xuống, nhưng chàng thanh niên chẳng vì thế mà động tâm, anh cất ngay vào túi và nghĩ bụng: “Tiền này vốn là ông trời thưởng tặng cho mình, vậy thì mình sẽ để dành, nếu gặp ai cần giúp sẽ cho người ấy“. Thế rồi một hôm, khi đi ngang qua một vườn cây, chàng trai trẻ phát hiện cành lá trong vườn đều đã khô héo, gãy dập hết cả sau một trận cuồng phong. Anh liền nhanh chóng tới gặp người làm vườn, nói: “Tôi đồng ý giúp ông dọn sạch sẽ khu vườn này, ông có thể cho tôi mang chúng về làm củi đốt được không?”
Người làm vườn nghe vậy rất lấy làm vui mừng: “Được chứ, được chứ, cậu cứ lấy hết đi!”.
Chàng trai liền hăm hở xắn tay áo vào vườn dọn dẹp. Dọn từ sáng sớm tới chiều tối nhưng mãi vẫn chưa hết, đang loay hoay không biết làm sao thì chàng trai nghe có tiếng trẻ con ẩu đả từ xa vọng lạ. Ra là đám trẻ con vì chia kẹo không công bằng nên sinh ra ẩu đả. Thấy thế, chàng trai liền chạy ra chỗ người bán kẹo, dùng 8 đồng tiền vẫn cất giữ bấy lâu, mua kẹo cho lũ trẻ và dạy chúng phải biết đoàn kết, nhường nhịn lẫn nhau.
Lũ trẻ tỏ ra vui sướng và rất cảm kích. Thấy anh đang loay hoay dọn vườn, không ai bảo ai, đứa nào đứa nấy liền chạy lại giúp anh nhặt củi, nhờ vậy nên chỉ một loáng là xong. Đúng lúc anh đang chuẩn bị vác củi về nhà thì một người đàn ông lạ từ đâu vội vã chạy tới, lớn tiếng gọi anh. Ngoảnh lại nhìn, anh phát hiện thì ra là người đầu bếp của một gia đình phú hộ xóm bên. Người này nói: “Số củi này rất tốt, nhóm lửa không phả khói, phía đông nhà chúng tôi có người mắc bệnh suyễn, sợ nhất là khói. Tôi phải nấu ăn cho chủ nhà nên đang loay hoay không biết làm sao”. Chàng trai nghe nói vậy, liền bảo: “Thế thì ông hãy lấy đi!“. Đầu bếp nói: “Làm sao có thể lấy không được?” Thế là, người đầu bếp đó móc túi ra trả cho anh 16 đồng tiền rồi lấy đi hết số củi này.
Chàng trai trẻ cầm lấy 16 đồng tiền này, thầm nghĩ, chắc chắn là ông trời muốn mình giúp được nhiều người hơn nữa đây. Nghĩ là làm, anh quyết định mở một quán nước cách nhà không xa lắm. Bởi đang ngay giữa mùa hè, thời tiết rất nóng bức nên hàng nước của anh bán rất chạy, nhưng do bán với giá rẻ lại tặng miễn phí cho 500 công nhân cắt cỏ gần đó, nên anh không còn lời lãi được bao nhiêu.
Một ngày nọ, có một thương nhân đi ngang qua đây, thấy quán nước ven đường của chàng trai trẻ liền ghé vào. Sau khi cầm ly nước, người thương nhân ra ngoài gốc cây trước của quán ngồi liền nghe thấy 2 cụ già đang trò chuyện: “Chàng trai trẻ này thật là tốt bụng, không chỉ bán nước với giá rẻ mà còn cung cấp miễn phí cho 500 công nhân. Ở đời bây giờ, không dễ mà kiếm được những người như vậy”. Vị thương nhân nghe xong rất hài lòng liền chạy vào quán nói: “Ngày mai sẽ có một đoàn buôn ngựa đi qua đây. Họ sẽ dắt theo 400 con ngựa nên cậu hãy chuẩn bị nhiều nước trà một chút”.
Những người cắt cỏ đứng gần đó nghe thấy đầu đuôi câu chuyện liền hò nhau mỗi người cắt một bó cỏ tặng chàng trai trẻ để trả ơn. Chàng trai nghe vậy liền từ chối, những người cắt cỏ liền nói: “Có gì đâu, chỗ cỏ này không đáng gì với chúng tôi cả, với lại chúng tôi tặng anh để mai anh có thể tặng những người buôn ngựa kia mà. Anh đừng ngại”. Chàng trai liền mỉm cười cảm ơn. Cứ như vậy, chàng trai đã có được 500 bó cỏ.
Ngày hôm sau, đoàn người buôn ngựa đều đến ghé vào quán nước nghỉ ngơi, nhìn thấy nhiều cỏ tốt như vậy, bèn tỏ ý muốn mua, chàng trai nói: “Số cỏ này, tôi vốn không có bỏ tiền, là những người cắt cỏ kia cho tôi để tặng các ông. Các ông cần cứ lấy đi”. Đoàn người buôn ngựa nghe vậy thì cười vang, xách bó cỏ ra đặt lên yên ngựa. Uống nước xong, liền đặt 1000 đồng tiền lên bàn rồi bỏ đi, mặc chàng trai trẻ gọi với theo.
Thế rồi 5 năm sau, ở nơi này đã xuất hiện một đại phú ông nổi tiếng gần xa mà “ai cũng biết là ai đấy”.
Bí quyết thành công của đại phú ông này thật đơn giản, nhưng thực ra sự thành công của anh vốn không phải là điều ngẫu nhiên, mà đó là bởi anh đã có đủ thiện căn và lòng nhân đức.
Anh hiểu được rằng nếu muốn có được thì nhất định cần phải cho đi.
Anh hiểu được mặt đất không sinh ra vật vô dụng, cành gãy lá rơi cũng đều có chỗ dùng được.
Anh hiểu rằng muốn thành tựu bất kể việc gì, nếu chỉ dựa vào sức của bản thân là không thể.
Anh cũng càng hiểu được rằng chỉ có nắm chắc cơ hội mới có thể thành tựu được sự nghiệp.
Mỗi một người chúng ta đều mong muốn được thành công thế nhưng lại không biết trân quý cơ duyên ngay trước mặt mình. Có những người oán trách tài vận không được tốt; có người lại oán trách xã hội bất công; thậm chí có người còn trách móc cha mẹ không có tài cán gì nên để họ khổ như thế này… Nhưng thật ra, điều mà nhiều người còn thiếu chính là một tấm lòng vô tư: “người trước ta sau” và lòng nhân “cho đi trước, nhận lại sau”.
Thiện Sinh biên dịch