Thuở xưa có một chàng trai trẻ rất tín ngưỡng đạo Phật. Anh say mê đọc các kinh sách đến nỗi quên cả thế giới xung quanh mình. Vì vô cùng sùng kính Phật, chàng trai quyết chí lên đường tìm gặp Ngài cho bằng được.
Đức Phật ở đâu? Chàng trai đã đi qua không biết bao nhiêu núi, bao nhiêu sông, bao nhiêu ngọn đèo và bao nhiêu con suối, trải qua mưa dầm gió bấc, một mình lạnh lẽo giữa những thôn làng hoang vắng… vậy mà anh vẫn chưa thể gặp được Đức Phật với đầy đủ “ba mươi hai tướng tốt” và “tám mươi vẻ đẹp” giống như kinh Phật tôn giáo đã mô tả.
Một ngày khi đang thẫn thờ bước trên núi, chàng trai tình cờ gặp một cụ già râu tóc bạc phơ, đôi mắt sáng và nụ cười hiền hậu. Chàng vội chạy đến hỏi:
“Thưa cụ, cụ có biết Phật đang ngụ ở đâu không? Xin hãy chỉ giùm cho con với”.
Cụ già mỉm cười: “Trên đầu ba thước có Thần linh, ở chỗ nào mà không có Phật? Con đi lâu như vậy, chẳng lẽ con vẫn chưa gặp Ngài ư?”.
“Thưa cụ, trên đường đi con đã gặp vô số người, nhưng đều là hạng phàm phu tục tử cả. Con chưa từng thấy người nào có được những tướng tốt mà Kinh Phật đã mô tả”.
Cụ già hiền từ nhìn chàng trai rồi nói: “Chàng trai ngốc nghếch của ta, Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã tạ thế hơn hai ngàn năm rồi, chẳng trách con cứ đi tìm cái thân đầy đủ ba mươi hai tướng tốt và tám mươi vẻ đẹp đó thì đến ngày nào mới thấy Ngài?”.
“Thưa cụ, nói vậy nghĩa là… Phật chết rồi sao?”.
Lần này cụ già cười lớn:
“Con ngốc ạ, con không biết rằng Phật có thể phân thân ở khắp mọi nơi hay sao? Nhưng Phật là không dễ triển hiện cho con người thế gian, vậy nên dùng mắt phàm thì sẽ vĩnh viễn không thể gặp Ngài được. Con phải nhìn bằng trái tim, có như vậy mới có thể tìm thấy Đức Phật giữa cõi đời này”.
“Vậy xin cụ hãy chỉ dẫn cho con”. Chàng trai khẩn khoản với tấm lòng thành kính.
“Được, ta sẽ chỉ giúp con. Bây giờ con hãy quay về, đến khi gặp người nào mang guốc trái ở chân phải, guốc phải ở chân trái thì con sẽ hiểu được điều ta nói”.
Chàng trai mừng rỡ cúi đầu tạ ơn, nhưng khi ngẩng lên thì không còn thấy cụ già đâu nữa. Vừa ngạc nhiên, vừa bối rối, anh hối hả quay về. Suốt cả quãng đường dài, gặp ai anh cũng nhìn xuống xem nhưng không thấy Đức Phật nào như cụ già nói cả.
Chán nản, anh buồn bã trở về nhà. Lúc đó trời đã khuya lắm rồi, sương đêm nặng trĩu những nhành cỏ ven đường. Trong ngôi nhà nhỏ của anh, mẹ già vẫn chong đèn ngồi đợi chờ mòn mỏi. Khi nghe tiếng anh gọi cửa, bà mừng quýnh, quờ quạng tìm đôi guốc rồi chống gậy tất tả ra mở cửa.
Chàng trai nhìn thấy mẹ tiều tụy, nước mắt chảy dài trên đôi má nhăn nheo, vì quá vội vàng mà bà mang lộn chiếc guốc trái ở chân phải và guốc phải sang chân trái… Anh hiểu ra tất cả và ôm chầm lấy mẹ vào lòng. “Mẹ ơi, vậy là con đã biết Đức Phật ở đâu rồi…”
Xem thêm: Khi đức Phật hạ thế, làm cách nào để nhận ra Ngài?
Lời bàn:
Cũng như chàng trai trong câu chuyện trên đây, rất nhiều người trong chúng ta có tâm hướng Phật. Có người cho rằng học thuộc kinh sách, tụng kinh niệm Phật là có thể viên mãn. Có người coi trọng việc bố thí và cúng dường, cũng có người đi khắp nơi tầm sư học Đạo, chẳng quản núi Nam hay bể Bắc, vậy mà vẫn không tìm được chân sư…
Cái tâm cầu Đạo là đáng trân quý, nhưng nếu chỉ hướng ngoại mà tìm thì có thể tìm thấy chăng? Có câu thơ rằng: “Phật tại tâm trung mạc lăng cầu, Linh Sơn chỉ tại nhữ tâm đầu”, (Phật ở trong tâm chớ tìm đâu, Linh Sơn chỉ ở trong tâm người). Chữ “lăng” theo nghĩa cổ có nghĩa là loạn, “lăng cầu” là tìm loạn. Còn Linh Sơn là chỉ núi Linh Thứ ở Ấn Độ, nơi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni thuyết giảng Phật Pháp cho chúng tăng.
Vì vậy bạn không thể chạy đôn chạy đáo khắp nơi để tìm Phật mà hãy hướng vào tâm mà tìm, hướng vào tâm mà tu, từ bỏ những cái xấu của bản thân để hoàn thiện chính mình, có như vậy bạn mới tìm ra được. Phật chính ở trong tâm của mỗi chúng ta.
Trở lại với chàng trai trong câu chuyện ban đầu, nếu chỉ chú tâm vào học kinh Phật mà quên mất rằng, muốn tu luyện thì không thể tách rời cuộc sống hiện thực, phải ở giữa xã hội người thường này mà tu luyện, mà va chạm, từ đó mới bỏ đi cái xấu trong tâm mình. Chẳng phải có câu nói rằng “thứ nhất là tu tại gia, thứ hai tu chợ, thứ ba tu chùa” đó sao?
Vì cần phải tu giữa xã hội người thường, anh cũng cần bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, ví dụ như cần có trách nhiệm chăm sóc và phụng dưỡng mẹ già, không thể quá “say mê đọc các kinh sách đến nỗi quên cả thế giới xung quanh mình” cho được.
Hồng Liên