CNN vừa phát sóng một đoạn phóng sự 42 phút về ẩm thực Việt Nam do đầu bếp nổi tiếng thế giới Anthony Bourdain dẫn chương trình. Trong phim có một đoạn ngắn thuật lại trải nghiệm của đầu bếp tại quán “Bún chửi” nổi tiếng Hà Nội.
Bún chửi Ngô Sĩ Liên hay Bún chửi bà Thảo nằm ở phố Ngô Sĩ Liên, quận Đống Đa, Hà Nội chuyên bán các món bún như: Bún sườn móng giò, bún dọc mùng…
Gọi như vậy là bởi theo nhiều thực khách từng đến ăn tại đây cho biết, bà chủ quán lúc nào cũng luôn miệng la mắng, nói mát khách hàng bằng thứ giọng the thé… Chính ông Bourdain cũng không giấu nổi sự kinh ngạc của mình khi chứng kiến cách mà bà chủ nói chuyện với khách. Chia sẻ trải nghiệm về quán bún trên CNN, ông Bourdain nhận xét đây là “quán gắn liền với bà chủ nổi tiếng vì cách giao tiếp thẳng thắn và suồng sã với khách.”
Ông Bourdain hài hước cho rằng món chửi của bà chủ quán cũng là một món trên thực đơn: “Chúng tôi nghe những lời mắng chỉ để thưởng thức món này”. Mặc kệ “món chửi” gia vị, đầu bếp nổi tiếng không ngớt lời khen cho món bún đậm đà của quán.
Chứng kiến những hình ảnh bà chủ quán quát mắng khách hàng một cách tự nhiên, có người cảm thấy xấu hổ thay cho người Việt vì những hình ảnh không mấy văn minh, kg đẹp được đưa lên truyền hình cho bạn bè quốc tế nhìn thấy. Nhưng cũng có người lại cảm thấy vô cùng phấn khích và xem đây như một nét đặc trưng của ẩm thực Việt Nam.
Nhiều người cho biết họ không ủng hộ việc chửi mắng khách hàng thái quá của không chỉ bà Thảo mà còn của nhiều chủ quán khác, tuy nhiên cũng không nên quá gay gắt với vấn đề này. Như chính Bourdain cũng nói, có thể coi đó là gia vị khiến món ăn trở nên đặc biệt hơn. Bà chủ quán cũng chỉ dừng lại ở mức chì chiết, “nói mát” chứ không có ác ý. Hơn nữa, đồ ăn ở đó ngon, điều này là không thể phủ định, hãy coi nó như thương hiệu riêng “độc, dị”, như một nét văn hóa chấm phá.
Còn phe phản đối cũng đưa ra nhiều ý kiến rằng không nên cổ súy cho phong cách dịch vụ “thiếu văn hóa” này.
Trên Facebook cá nhân của mình, nhà báo Trương Anh Ngọc cũng đã có một chia sẻ khá dài về vấn đề này. Anh cho biết mình không rõ các bạn tự hào vì chuyện “bún chửi” xuất hiện trên sóng CNN ở đây là tự hào thật hay là trong ngoặc kép, riêng anh thì “chỉ thấy xấu hổ”, bởi chương trình của Anthony Bourdain không chỉ là chương trình ẩm thực đơn thuần mà là từ ẩm thực suy ra văn hóa của vùng đất ấy, anh e ngại vị đầu bếp này cũng như những người theo dõi chương trình có thể sẽ nhìn thấy trong cái quán bún chửi ấy, thông qua văn hóa giao tiếp của bà chủ một nét văn hóa gì đấy của Hà Nội. Anh không rõ thông điệp mà người làm chương trình muốn gửi đến khán giả là gì khi đưa chi tiết quán “bún chửi” vào, phải chăng “nó là một nét văn hóa Hà Nội liên quan đến ẩm thực”?
Theo soha, văn hóa phục vụ xuống cấp một phần vì người ta gạt sang bên mọi thứ, kể cả lòng tự trọng, kể cả xếp hàng, để được phục vụ tốt nhất, hoặc trước nhất. Cũng có nhiều người miền Bắc quan niệm rằng dù thuộc giai tầng nào trong xã hội thì nhất định “ăn phải ngon, ngủ phải ấm”. Chính vì có lối suy nghĩ này mà người Hà Nội dù có bị mắng, thậm chí bị đuổi đi nhưng vì món ăn ngon, họ sẵn sàng bỏ qua tự trọng và chấp nhận vừa nghe mắng vừa thưởng thức món ăn.
Có lẽ, những hình ảnh quê hương đất nước Việt Nam được đưa lên sóng truyền hình thế giới là một việc đáng tự hào nhưng khi xem những hình ảnh được phát ra thì có người cười có người bĩu môi xấu hổ. Dù thế nào thì đây cũng là hình ảnh phản ánh văn hóa Việt Nam, không thể giống với văn hóa phương Tây. Người dân cũng đã quen với lối sống đó nhưng một bộ phận những người hiểu biết nhiều loại văn hóa khác nhau thì tất yếu sẽ kinh ngạc và xấu hổ khi so sánh với những nét văn hóa được cho là thượng lưu trên thế giới.
Nếu xét ở tiêu chuẩn cao và văn minh mà con người cần có thì việc chửi mắng, thiếu tôn trọng là hành vi không tốt và không nên có. Người xưa rất chú trọng đến lễ tiết, luôn dùng tiêu chuẩn của các bậc thánh nhân để làm theo như. Lễ tiết là tiêu chuẩn để phân biệt con người và động vật, quân tử và tiểu nhân, người sang kẻ hèn… Theo thời gian, xã hội có nhiều biến đổi khiến hành vi con người cũng thay đổi theo. Dù là tiêu cực hay tích cực thì nó cũng phản ánh được nhiều điều dù chỉ thông qua một cử chỉ nhỏ.
Mai Mai (TH)
Xem thêm