Lời có đạo lý một câu đáng giá nghìn vàng. Những gì truyền hết đời này qua đời khác phần nhiều đều tốt đẹp, không chừng còn có thể là gia huấn của nhà mình…
Khi còn nhỏ tôi thường nghe ông bà nhắc nhở: “Trẻ con nên có tai mà không có miệng”, ý nghĩa là trẻ con ở bên cạnh lắng nghe là được rồi, chớ đa ngôn, chớ nói leo. Câu nói này tuy có vẻ cưỡng ép ngăn trẻ con nói, nhưng chính là nhắc nhở trẻ con cẩn trọng lời nói, chớ có phát ngôn tùy tiện.
Trong cuộc sống, chúng ta cũng đã nghe được rất nhiều điều răn dạy lời vàng tiếng ngọc, nhưng nếu không cất chúng kỹ trong lòng thì e rằng cũng tan như mây khói. Do đó, lời có ý nghĩa nên nghe nhiều hơn, đạo lý khuyến thế càng cần ghi nhớ nhiều hơn. Những gì truyền hết đời này qua đời khác phần nhiều đều tốt đẹp, không chừng còn có thể là gia huấn của nhà mình.
10 câu nói kinh điển chứa đựng trí tuệ của cổ nhân sau đây đều là những lời vàng tiếng ngọc như thế.
1. Từ nhỏ nhìn ra lớn, 3 tuổi nhìn ra già
Câu này có nghĩa là: những hành vi của cả đời người là tốt hay xấu thì ngay từ khi người đó còn ở thời kỳ ấu thơ đã có thể nhìn ra manh mối rồi. Do đó, trẻ em ngay từ khi còn rất nhỏ đã cần được uốn nắn dạy dỗ.
2. Thôn không có đại thụ, cỏ bồng hao làm rừng
Trong thôn không có cây đại thụ thì cỏ phi bồng, cây thanh hao cũng trở thành rừng. Mọi người thường lấy câu nói này để ví von không có nhân tài trác việt, phải tìm những người tầm thường để dùng cho đủ quân số.
3. Đọc sách cần dụng ý, một chữ đáng ngàn vàng
Câu này nói rõ thái độ cần có khi đọc sách. Đọc sách nhất thiết phải hiểu nội hàm trong câu chữ, ý nghĩa mỗi từ mỗi chữ, không được đọc à uôm cho qua, lơ mơ đọc xong rồi thôi.
4. Xưa nay việc tốt không bền, mây màu dễ tan, pha lê dễ vỡ
Rất nhiều sự việc xưa nay đều như vậy. Việc tốt không bền vững chắc chắn, giống như mây màu kia dễ ly tán, giống như pha lê kia dễ vỡ vụn. Thế nên lại càng phải trân quý, gìn giữ chúng.
5. Mới gặp dễ đối xử tốt, ở lâu khó làm người tốt
Câu này nói về kinh nghiệm đối nhân xử thế. Người với người khi mới gặp nhau, hai bên chưa hiểu rõ nhau, luôn khách khí cung kính, đối đãi với nhau bằng lễ, như thế rất dễ gây ấn tượng tốt về nhau. Nhưng nếu một người làm khách ở lâu, mãi không đi, chủ nhân cũng khó giữ được sắc mặt và lời nói tốt đẹp. Những ấn tượng tốt ban đầu cũng khó lưu giữ được khi hai bên đã biết rõ về nhau.
6. Hai người cùng một lòng, không có tiền cũng mua nổi vàng. Mỗi người một lòng, có tiền cũng khó mua nổi cây kim
Câu này nói về kinh nghiệm hợp tác. Hai người đoàn kết hợp tác hoặc sống cùng nhau, nếu có thể đồng tâm hợp lực, cho dù gặp phải khó khăn chồng chất, đều có thể nhờ nỗ lực phấn đấu mà vượt qua, đạt được thành công.
Nếu ai giữ ý người đó, mỗi người một suy nghĩ riêng, thì cho dù gặp những việc đơn giản dễ dàng cũng sẽ dẫn đến thất bại.
7. Răng không xỉa không thưa, tai không móc không điếc
Câu này nghĩa đen là không xỉa răng thì răng sẽ không bị thưa, không móc ráy tai thì không bị điếc. Một tầng ý nghĩa nữa là: đối nhân xử thế cần phải kiểm soát mức độ, chớ quá trớn. Chỉ có kiểm soát được mức độ thì mới có thể trác việt, thành công.
8. Trời có gió mây bất trắc, người có họa phúc sớm chiều
Câu nói này dùng để ví von: thế sự họa phúc lành dữ thực sự khó dự liệu, dự tính trước được. Vậy nên trong đời có vinh có nhục, có thăng có trầm cũng là lẽ bình thường, không cần phải quá hoan hỷ hay đau khổ làm gì.
9. Đọc sách như kết bạn, nên cầu ít mà tinh
Đọc sách cũng giống như kết giao bằng hữu, nên truy cầu số lượng ít mà chất lượng tinh. Có người kết giao rất nhiều bạn bè, xem ra có vẻ quan hệ rộng, nhân duyên tốt, nhưng những bạn bè mà họ kết giao chưa chắc đều là bạn hữu ích.
10. Chõ sành đã rơi, nhìn lại có ích gì? Bát nước hắt đi, thu lại quá khó
Chõ sành để chưng thức ăn khi đã bị rơi vỡ rồi thì quay đầu nhìn lại xem cũng chẳng giúp ích gì. Bát nước đã hắt đi rồi, nếu muốn thu lại thì quả thực là việc khó phi thường. Những gì đã qua thì nên để nó qua đi, vấp ngã rồi thì đứng dậy bước tiếp, tương lai mới là điều ta cần phải hướng tới.
Theo secretchina.com
Nam Phương biên dịch