Là một nhà nghiên cứu các hiện tượng lịch sử dị thường, chuyên nghiên cứu các câu chuyện kỳ lạ, nhưng tôi không chủ đích làm điều đó ở Alberta, Canada. Tuy nhiên, tôi đã bắt gặp một thứ thật sự kỳ dị ở thị trấn nghỉ dưỡng nhỏ tên Banff.
Tôi dừng chân tại một cửa hiệu của một người chuyên đánh bẫy có tên gọi Cửa hàng Giao thương Thổ dân da đỏ Banff. Ở mé sau cửa hiệu có một tủ kính, bên trong có chứa một xác ướp với hình thù kỳ dị, một xác ướp trông có vẻ như của một người cá. Nếu chỉ thoạt nhìn, sẽ cảm thấy đây rõ ràng là đồ giả: các bộ phận khác nhau của động vật, tất cả kết hợp lại với nhau để tạo ra một loài sinh vật có lẽ không thể tồn tại.
Tuy nhiên, bên cạnh lồng kính có đặt một bài viết với tựa đề Một người cá ở hồ Superior vốn đã được đăng tải trên Tạp chí Canadian Magazine and Literary Repository vào năm 1824, cùng một câu chuyện của một thổ dân vùng Stoney Nakoda tên là Enoch Baptiste, vốn đã được phiên dịch [sang tiếng Anh] bởi Horace Holloway vào năm 1954. Dưới đây là toàn văn câu chuyện được đặt bên cạnh tủ kính:
“Phía đông bắc hồ Minnewanka là một dãy núi với một đỉnh núi cao, nhọn tạo hình như một tòa tháp. Từ khoảng cách xa bạn có thể nhìn thấy tuyết trên đỉnh núi, nhưng không hề có tuyết ở bên sườn. Ngọn núi này dốc đến nỗi tuyết không thể đọng lại trên đó. Bởi vì các linh hồn cư ngụ trên núi, nên các thổ dân da đỏ đã gọi đây là Núi Linh hồn.
“Cái hồ bên cạnh được họ gọi là Minnewanka, có nghĩa là Nước của các Linh hồn. Mỗi khi họ đến gần khu vực lân cận hồ, họ đều nghe thấy thanh âm của các linh hồn. Khi đi ngang qua khu vực hồ, họ không nhìn thấy bất cứ thứ gì có thể tạo nên những thanh âm đó, nhưng họ có thể nghe thấy chúng.
“Một ngày nọ khi những người thổ dân chúng tôi cắm trại bên cạnh hồ, cha tôi đã nghe thấy thanh âm giống như tiếng gõ trống. Thanh âm này hình như bắt nguồn từ phía nguồn nước. Ông cũng có thể nghe thấy các thanh âm phát ra bên trong hồ. Không lâu sau đó ông nhận thấy nước đang dần dần dâng lên. Nước tiến đến gần chỗ cắm trại, và sau đó rút trở lại.
“Dần dần cha tôi nhìn thấy, ở gần trung tâm hồ, có một sinh vật kỳ dị đang trồi lên khỏi mặt nước. Đây là một sinh vật có nửa thân cá nửa thân người. Nó thổi nước về phía bờ, và sau đó trồi lên khỏi mặt nước. Khi cha tôi đang đứng quan sát, “người cá” đó lặn dần xuống nước.
“Những người khác cũng nhìn thấy sinh vật hình thù kỳ dị đó. Họ sợ hãi đến nỗi nhanh chóng hủy bỏ buổi cắm trại và không còn dám cắm trại ở đó lần sau. Tất cả thổ dân da đỏ đều tránh xa vùng nước đó. Không có hoạt động đánh cá hay bơi xuồng trên hồ Minnewanka cho tới khi người da trắng đến.
“Các sinh vật kỳ dị ở các hồ khác đôi lúc bị sét đánh chết, nhưng tôi chưa từng nghe tới việc loài sinh vật này bị sét đánh chết bao giờ.
“Rất nhiều thổ dân da đỏ vẫn còn cảm thấy sợ hãi cái hồ này. Một vài năm về trước có một số cậu bé thổ dân đã đến đó để hỗ trợ xây đập. Họ không muốn làm việc ở khu vực đó, bởi vì họ đã nghe kể về loài sinh vật nửa người nửa cá kỳ dị kia. Một trong những cậu bé đã bị sát hại trong một vụ tai nạn lạ thường. Một số người nói rằng vụ tai nạn này xảy ra vì các linh hồn ở đây không muốn cây cối gần hồ bị đốn hạ”.
Rõ ràng đây là một câu chuyện cổ quái, không có bất cứ thông tin nào rằng liệu câu chuyện này thậm chí có thể được xác thực hay không, nếu đây thật sự là một truyền thuyết của thổ dân da đỏ. Cứ giả thiết rằng đúng như vậy, chúng ta sẽ cần phải xem xét các khía cạnh của câu chuyện trước khi có thể đưa ra một lời phỏng đoán về nguyên nhân đằng sau câu chuyện này.
Khả năng thứ nhất khá xa vời: rằng thật sự có một sinh vật như vậy được nhìn thấy ở khu hồ. Khả năng còn lại khả thi hơn: ngọn núi gần khu hồ và chính khu hồ đều được nhìn nhận là các di chỉ thần thánh, được gọi là Ngọn núi Linh hồn và Vùng nước Linh hồn, nhưng theo truyền thuyết của vùng Stoney Nakoda, những thổ dân bản địa nơi đây đã tỏ ra khá sợ hãi trước di chỉ này và tìm cách né tránh nó; chỉ những kẻ xâm chiếm mới thường xuyên qua lại khu vực này. Truyền thuyết về một loài sinh vật siêu nhiên có thể đã được tạo ra nhằm xua đuổi những kẻ định cư khỏi vùng đất được nhìn nhận là thiêng liêng này.
Mặc dù đây chắc chắn là một điều khả thi, nhưng cũng có nhiều câu chuyện hiện đại khác để giải thích cho hiện tượng “người cá” tại Cửa hiệu giao thương Thổ dân da đỏ, nằm gần Cầu Banff Avenue. Người dân trong thị trấn đã đưa ra nhiều cách giải thích khác nhau, ví như câu chuyện này bắt nguồn từ Anh vào khoảng những năm 1940 và người ta đã tạo ra nó như một loại hình giải trí mang tính rùng rợn, nhưng giám đốc điều hành của Bảo tàng Whyte trong Dãy núi Rocky lại đưa ra bằng chứng cho thấy một câu chuyện khác mới chính là sự thật: Norman Luxton (1876-1962), một nhân vật quan trọng trong quá trình gây dựng thị trấn Banff, cũng chính là người chủ cửa hiệu đầu tiên.
Là con trai của William Luxton, đồng sáng lập và tổng biên tập tờ Winnipeg Free Press, Norman làm việc cho cha trong một khoảng thời gian trước khi đến Calgary, tại đó ông làm việc cho tờ Calgary Herald. Năm 1901, ông đến Vancouver, và tiếp tục làm một nhà báo cho tờ Town Topics. Tại đây, ông gặp John Voss (1858-1922), người đã đề xuất với ông một ý tưởng dường như khá điên rồ: đi vòng quanh thế giới trên một chiếc xuồng Nootka có niên đại cả thế kỷ.
Norman đã quyết định theo John trong chuyến hành trình này. Họ đã rời tỉnh British Columbia và hướng về phía Tây. Sau khi đi được khoảng 16.000 km trong khoảng thời gian 5 tháng, chiếc xuồng đã đụng phải đá ngầm ngoài khơi quần đảo Fiji, và cả hai người đều bị trọng thương, Voss đặc biệt nghiêm trọng. Ông đã được đưa đến một bệnh viện ở Úc và Luxton không lâu sau đó đã trở về Banff tĩnh dưỡng.
Tại Banff, ông đã trở thành một thành viên cộng đồng nổi bật. Ông đã sáng lập và vận hành tờ Crag and Canyon Newspaper, xây dựng Khách sạn King Edward và Nhà hát Lux, và mở cửa hiệu đồ cổ Sign of the Goat. Ông cũng đã thiết lập một cửa hiệu buôn bán, bên trong trưng bày một xác ướp kỳ dị. Bảo tàng Whyte có một bộ sưu tập các cổ vật thuộc về William Luxton, bao gồm một tờ giấy biên nhận hàng từ đảo Java, trên đó ghi “một người cá”. Ted Hart, giám đốc bảo tàng, tin rằng Luxton đã mua xác ướp này khi ông còn ở nam Thái Bình Dương vào năm 1915 và sau đó chế tác ra một câu chuyện, vốn đã được đăng tải trên các tờ báo địa phương sau đó, nhằm thu hút khách hàng đến cửa hiệu của ông, từ đó gia tăng doanh thu.
Rất nhiều sự kiện thực tế đã góp phần ủng hộ giả thuyết này. Java, một hòn đảo ở Indonesia, nằm cách quần đảo Fiji khoảng 7.300 km về hướng tây bắc, nơi chiếc xuồng đụng phải đá ngầm, và họ tuyên bố đã đi được khoảng 16.000 km trước khi xảy ra vụ tai nạn. Với kích cỡ của chiếc xuồng, có thể họ đã quyết định men theo khu vực bờ biển. Nếu đúng như vậy, họ sẽ đi đến rất gần đảo Java, nên ông Luxton có thể đã mua xác ướp này ở đó một cách hợp pháp và sau đó chỉ cần tạo ra một câu chuyện đi kèm. Với chuyên môn trong lĩnh vực xuất bản và viết lách, cùng vị trí nổi bật mà ông nắm giữ, ông có thể đã khiến những người khác không mảy may nghi ngờ câu chuyện của ông. Ngoài ra, ông thậm chí có thể đã thuyết phục một số thổ dân da đỏ ủng hộ câu chuyện của mình, bao gồm Enoch Baptiste, người đã kể lại câu chuyện trong bài viết được trưng bày bên cạnh tủ kính chứa thi thể xác ướp.
Norman Luxton đã bày bán các món đồ của thổ dân bản địa trong cửa hiệu, điều đó có nghĩa là ông càng kiếm được bao nhiêu thì họ càng nhận được bấy nhiêu. Sau cùng, ông thậm chí còn có một thi thể để chứng minh cho câu chuyện của mình! Một người dân địa phương tên Michelle Garbert hiện đang sở hữu cửa hiệu này, và cha cô là một người bạn tốt của Luxton. Cô nghi ngờ tính chân thực của việc món hàng được gửi về từ đảo Java; thay vào đó, cô tin rằng Norman đã tạo ra nó để củng cố cho câu chuyện hư cấu của ông, và tuyên bố rằng ông ấy cũng là người hay làm những chuyện như vậy.
Người cá được trưng bày ở đây hiển nhiên là một loài sinh vật được ghép lại. Với nửa phía thân trên có lẽ được làm từ một vài loại chất liệu chưa được biết đến để sao cho giống lồng ngực và thịt, và nửa phía thân dưới được gắn vảy rõ ràng đã được thu thập từ ít nhất một chủng loại cá. Xác ướp này cũng có lớp tóc bạc, ngắn, giống lông tơ trên đầu, cánh tay, và phần bụng. Tôi thậm chí không cho rằng tác phẩm này đã được hoàn thiện một cách nghệ thuật. Tuy nhiên, nó vẫn tiếp tục hấp dẫn các khách tham quan tò mò đi vào căn buồng phía sau cửa hiệu buôn bán (nơi đặt lồng kính đựng xác ướp). Tuy vậy, bất chấp thực tế rằng việc tạo ra xác ướp để thu hút khách hàng là cách giải thích khả thi nhất cho nguồn gốc của nó, vẫn có các câu hỏi chưa thể được trả lời.
Một bài viết khác trong tủ kính (Một người cá ở hồ Superior) có đề cập đến khả năng tồn tại rất nhiều loài sinh vật lạ thường mà các nhân chứng tuyên bố đã từng chứng kiến. Đặt câu hỏi, “Liệu nó có tồn tại?” tác giả bài viết mạo muội đưa ra một câu trả lời:
“Việc loài sinh vật này hiếm khi được nhìn thấy, và ít được biết đến không cấu thành nên bằng chứng chống lại [sự tồn tại của] nó; và tuy rằng trong những thời kỳ về sau, một tinh thần nghiên cứu không biết mệt mỏi đã đưa ra ánh sáng rất nhiều phát hiện, chúng chỉ đóng vai trò khẳng định một cách chắc chắn hơn thực tế rằng ‘có vô số sinh vật vô hình trước con mắt người trên thế giới’. Trong hành trình theo đuổi những điều bí ẩn của thế giới, con người càng tiến xa bao nhiêu, một phạm trù nghiên cứu càng rộng lớn bấy nhiêu lại sẽ mở ra trước mắt; và một bước tiến ngắn trên hành trình cũng sẽ thúc đẩy chúng ta thừa nhận rằng có nhiều thứ hơn trên thế giới này so với khả năng tưởng tượng của triết học”. Nói cách khác, đủ loại sinh vật kỳ dị thật sự có thể tồn tại, tuy rằng chúng hiếm khi được nhìn thấy.
Ngày nay, câu chuyện về người cá vùng Banff đã được đăng tải trên nhiều trang web, bao gồm trang web của cửa hiệu, và loài sinh vật này thậm chí còn có tài khoản Twitter của riêng mình (btpmerman), với đoạn tự giới thiệu có ghi như sau: “Tên tôi là Người cá Herman. Tôi thích tận hưởng những chuyến bơi tuyệt vời trong hồ vào lúc mặt trời lặn và mua sắm tại Cửa hiệu giao thương thổ dân Baff”.
Ken Jeremiah là tác giả của rất nhiều bài viết về các hiện tượng lịch sử và tâm linh siêu thường. Độc giả có thể tìm hiểu thêm thông tin tại www.kenjeremiah.com và theo dõi anh trên Twitter tại @drkenjeremiah.
Tác giả: Ken Jeremiah, Ancient Origins.
Đăng tải với sự cho phép. Đọc bản gốc ở đây.
http://www.ancient-origins.net/unexplained-phenomena/strange-merman-banff-legendary-lake-monster-or-just-trading-post-treasure-020583
Quý Khải biên dịch