Hầu hết người Châu Âu đều là hậu duệ của chỉ một vài ông tổ vào thời kỳ đồ Đồng, theo tuyên bố của một nghiên cứu di truyền đăng tải trên tạp chí Nature Communications ngày 19/5 vừa qua.
Có các chất liệu di truyền chỉ từ một vài người đàn ông trong chuỗi nhiễm sắc thể Y, đây là kết quả của một sự bùng nổ dân số khoảng vài nghìn năm trước, theo các nhà nghiên cứu. Dân số gia tăng đáng kể từ 2000 đến 4000 năm trước, trong một nhóm dân di cư từ Hy Lạp và bán đảo Balkan sang Quần đảo Anh và khu vực Bắc Âu (Scandinavia).
Các nhà nghiên cứu từ trường Đại học Leicester ở Anh, dẫn đầu bởi Giáo sư Mark Jobling, đã xác định nguồn gốc các chuỗi ADN của một phần lớn nhiễm sắc thể Y từ 334 người đàn ông trong 17 nhóm dân số ở khu vực Châu Âu và Trung Đông.
Họ phát hiện thấy có ba nhánh ADN rất nguyên thủy nằm trong các nhiễm sắc thể Y của 64% số người đàn ông cung cấp chất liệu di truyền phục vụ nghiên cứu.
Nhóm nghiên cứu sử dụng các phương pháp mới trong phân tích biến thể ADN, cho phép họ thấy một bức tranh đa dạng rõ ràng hơn và dự đoán tốt hơn về thời điểm xuất hiện các biến thể dân số so với các nghiên cứu trước đây.
Xem thêm:
“Sự bùng nổ dân số diễn ra trong thời kỳ đồ Đồng, song song với sự thay đổi trong phong tục mai táng, sự phát triển của hoạt động cưỡi ngựa, và sự phát triển của vũ khí. Nguyên nhân của các mô hình nhiễm sắc thể Y mà chúng ta thấy ngày nay có thể là do chủ nghĩa gia trưởng có liên hệ với những nền văn hóa này”, theo một thông cáo báo chí của trường Đại học Leicester, trích lời GS Jobling.
Trước đây việc nghiên cứu trong lĩnh vực di sản di truyền của người Châu Âu thường tập trung vào những nông dân cổ đại thời Đồ Đá cũ hay Đồ Đá mới vào khoảng 10.000 năm trước đây.
Tác giả chính của nghiên cứu trên tạp chí Nature, Tiến sĩ Chiara Batini thuộc trường Đại học Leicester, đã nói: “Trước mức độ phức tạp của các nền văn hóa vào thời kỳ Đồ Đồng, khó có thể lấy một sự kiện đặc thù nào đó để giải thích cho sự tăng trưởng dân số mà chúng ta đang phỏng đoán. Nhưng các trình tự ADN của nhiễm sắc thể Y từ di vật xương người đang dần xuất hiện nhiều hơn, và điều này sẽ giúp chúng ta hiểu điều gì đã diễn ra, và khi nào”.
Châu Âu vào cuối thời kỳ đồ Đồng vào khoảng 1100 năm TCN. (Ảnh: Xoil/ Wikimedia Commons)
Một phát hiện vào năm 2014 của các nhà nghiên cứu thuộc trường Đại học Harvard cho thấy dân số Châu Âu là hậu duệ của ba bộ lạc kết duyên với nhau. Nghiên cứu này cũng đã được đăng tải trên tạp chí Nature.
Kênh BBC, khi đưa tin về nghiên cứu này, đã nói vốn gien của người Châu Âu hiện đại đã phát triển từ ba nhóm dân số trong vòng 7.000 năm qua.
“Các thợ săn mắt xanh, da ngăm đen đã trộn lẫn với những nông dân mắt nâu, da trắng khi nhóm nông dân tràn vào Châu Âu từ vùng Cận Đông. Nhưng một nhóm dân số khác, khá bí ẩn và có liên hệ với khu vực Siberia cũng đóng góp vào sự đa dạng di truyền trong châu lục… Theo nhiều loại bằng chứng, cách thức sinh sống mới này đã được phổ biến rộng rãi nhờ nhiều đợt người nhập cư – những người đã tiếp xúc và kết hôn với nhóm dân Châu Âu bản địa chuyên săn bắt, hái lượm”, theo kênh BBC.
Nghiên cứu này phát hiện thấy loài người đã đến Châu Âu vào khoảng 45.000 năm trước. Những người này đã bị thay thế bởi nhóm người đến từ khu vực Cận Đông và Levant khoảng 7.000 năm trước, theo các nhà nghiên cứu đã khảo sát ADN cổ đại và hiện đại.
Các nhà nghiên cứu thuộc trường Đại học Harvard phát hiện thấy hầu hết người Châu Âu hiện đại có dòng máu lai giữa ADN của nông dân Châu Âu thời kỳ đầu, ADN của những người săn bắt hái lượm ở tây Âu và một số dòng dõi tổ tiên khác ở phía bắc lục địa Á-Âu.
Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã phân tích ADN trong xương cổ đại của bảy người săn bắt hái lượm từ khu vực Bắc Âu, một từ Luxembourg và một nông dân cổ đại từ khu vực Stuttgart, Đức, và so sánh chúng với bộ gien của 2.000 người hiện đại trên khắp thế giới. Vì thế nghiên cứu này khác với một nghiên cứu gần đây của trường Đai học Leicester, vốn chỉ phân tích ADN hiện đại của người còn sống.
Tác giả: Mark Miller, Ancient-Origins.net
Đăng tải với sự cho phép. Đọc bản gốc ở đây.
Quý Khải biên dịch