Manchineel là loài cây có nguy cơ tuyệt chủng. Nhưng nó rất nguy hiểm, được mệnh danh ‘quả táo nhỏ tử thần’ bởi thực dân Tây Ban Nha.
Không ai dám lại gần cây Manchineel vì loài cây nhiệt đới hiếm gặp này dù có vị ngọt, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ gây tử vong chết người.
Manchineel là loài cây mạnh mẽ có thể sinh sống trong môi trường đất cát và rừng ngập mặn của Nam Florida, vùng biển Caribê, Trung Mỹ và phía bắc khu vực Nam Mỹ. Rất nhiều cá thể cây này được dán nhãn cảnh báo (như bên dưới) để người dân không tiếp xúc quá gần. Dù nắm giữ kỷ lục loài cây nguy hiểm nhất thế giới, nhưng không nhiều người biết đến loài cây này.
Loài cây này là mối đe dọa thật sự, do đó được người Tây Ban Nha khai phá Trung Mỹ và Nam Mỹ đặt tên là manzanita de la muerte, hay “quả táo nhỏ tử thần”. Manchineel ra một loại quả giống quả táo dại nhỏ màu xanh lục dài từ 2,5 – 5 cm, có vị ngọt nhưng lại có thể gây đau đớn trong hàng giờ đồng hồ – thậm chí tử vong – chỉ với một lần cắn.
“Tôi đã hấp tấp cắn một miếng từ loại quả này và cảm thấy khá ngọt”, bác sĩ Nicola Strickland viết trên Tạp chí Y khoa Anh Quốc vào năm 2000, chia sẻ trải nghiệm của ông khi ăn trái manchineel cùng với bạn.
“Nhưng chỉ một lúc sau miệng chúng tôi nóng lên kỳ lại, rồi trở nên cay xè, cổ họng như thể bị thắt chặt lại. Các triệu chứng trở nên tệ hơn sau vài giờ đồng hồ đến nỗi chúng tôi khó có thể nuốt thức ăn cứng do cảm giác đau đớn khủng khiếp, như thể có một cái cục sưng phồng lên ở cổ họng”.
Không chỉ quả cây, mọi bộ phận của manchineel đều có độc. Tiếp xúc hay ăn bất kỳ thành phần nào của cây này đều có thể gây tử vong, bao gồm vỏ, lá và nhựa cây. Nhựa cây màu trắng sữa, nhưng chỉ cần tiếp xúc với một giọt là đủ để khiến làn da trở nên đen sạm như vừa đi phơi nắng ngoài bãi biển. Thậm chí khi chưa cần chạm vào cây, da bạn vẫn có thể bị làm sạm bởi chất nhựa cây dày, có tính ăn da trút xuống từ cành cây phía trên khi mưa đổ.
Loài cây này chứa nhiều chất độc, bao gồm hippomanin A và B, cùng với một số chưa xác định. Một số có tác dụng tức thời, một số từ từ. Sau khi tiếp xúc với nhựa cây, các triệu chứng sẽ xuất hiện, nhẹ thì phát ban và đau đầu, nặng thì viêm da cấp tính, hô hấp khó khăn, thậm chí “mất thị lực tạm thời”. Ngoài ra, người dân được khuyến cáo không đốt hay đốn gỗ, vì khói và mùn cưa có thể đốt cháy da, mắt và phổi.
Ăn quả cây manchineel gây đau bụng, nôn mửa, xuất huyết và tổn thương đường ruột. Tuy nhiên, số ca tử vong được ghi nhận do ăn phải loại cây này lại khá hiếm. Bên cạnh mối nguy hiểm tức thời, một số hợp chất có trong machineel là hoạt chất gây ung thư, thúc đẩy sự phát triển của các khối u.
Tuy nhiên đối với một số loài động vật, nhựa cây manchineel dường như khá vô hại. Lấy ví dụ, loài cự đà sọc vằn garrobo ở khu vực Trung và Nam Mỹ lại có thể ăn quả cây manchineel mà không hề hấn gì, thậm chí sinh sống ngay trên thân cây.
Quý Khải
Xem thêm: